W komentarzu omówiono prawa i obowiązki nauczycieli określone w przepisach ustawy – Karta Nauczyciela, w tym m.in. wymagania kwalifikacyjne nauczycieli, awans zawodowy, nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem, warunki pracy, a także wynagrodzenia, nagrody i odznaczenia, uprawnienia socjalne i urlopy oraz odpowiedzialność dyscyplinarną.
Opracowanie uwzględnia ostatnie zmiany prawne zawarte w nowelizacji ustawy – Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw, które weszły w życie 1 września 2022 r., dotyczące:
– czasu pracy i wynagrodzenia nauczycieli,
– awansu zawodowego i oceny pracy nauczycieli,
– urlopów wypoczynkowych.
Publikacja przeznaczona jest dla dyrektorów szkół i placówek oświatowych, pracowników samorządowych, kuratorów oświaty oraz wszystkich zainteresowanych tematyką oświatową.
Słowo wstępne15 Wprowadzenie21 Wyjaśnienie niektórych pojęć 23 Zestawienie aktów prawnych 27 Wykaz skrótów 35 Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela 41 Rozdział 1 Postanowienia wstępne 43 Art. 1. [Zakres podmiotowy ustawy] 43 Art. 2. [Wyłączenie podmiotowe] 52 Art. 3. [Definicje podstawowe, czyli słowniczek] 52 Art. 4. [Współdziałanie organów administracji rządowej ze związkami zawodowymi] 55 Art. 5. (uchylony) 60 Rozdział 2 Obowiązki nauczycieli 61 Art. 6. [Podstawowe obowiązki i zadania nauczyciela] 61 Art. 6a. [Ocena pracy nauczyciela] 62 Art. 7. [Obowiązki i zadania dyrektora] 91 Art. 8. [Odniesienie do nadzoru pedagogicznego] 97 Rozdział 3 Wymagania kwalifikacyjne 102 Art. 9. [Kwalifikacje wymagane od nauczycieli] 102 Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli 113 Art. 9a. [Stopnie awansu zawodowego] 113 Art. 9b. [Wymagania do awansu zawodowego] 117 Art. 9c. (uchylony) 141 Art. 9ca. [Przygotowanie do zawodu] 141 Art. 9d. [Planowanie postępowań egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych na przyszły rok szkolny] 150 Art. 9e–9f. (uchylone) 150 Art. 9fa. [Prezentacja i opiniowanie umiejętności praktycznych nauczyciela w trakcie odbywania przygotowania do zawodu] 150 Art. 9g. [Komisje egzaminacyjne i kwalifikacyjne] 154 Art. 9h. [Nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie stopnia awansu zawodowego] 170 Art. 9i. [Nadanie tytułu profesora oświaty] 176 Rozdział 3b Awans zawodowy nauczycieli szkół za granicą 178 Art. 9j. [Warunki nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi szkoły za granicą] 180 Art. 9k. [Wskazanie systemu teleinformatycznego jako narzędzia obsługi postępowań, jego cele] 184 Art. 9l. [Procedura składania wniosku] 189 Art. 9m. [Przygotowanie do zawodu nauczyciela] 191 Art. 9n. [Warunki rozpoczęcia przygotowania do zawodu nauczyciela] 192 Art. 9o. [Plan rozwoju zawodowego] 193 Art. 9p. [Uznanie okresu przygotowania do zawodu nauczyciela] 195 Art. 9pa. [Obowiązek przeprowadzenia zajęć w trakcie przygotowania do zawodu – warunki pracy komisji] 197 Art. 9q. [Złożenie sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego] 199 Art. 9r. [Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego] 200 Art. 9s. [Skład komisji kwalifikacyjnej] 203 Art. 9t. [Akt nadania stopnia awansu zawodowego] 205 Art. 9u. [Upoważnienie ministra do załatwienia indywidualnych spraw z zakresu awansu zawodowego] 206 Art. 9w. [Delegacja ustawowa dla ministra do wydania rozporządzenia w sprawie czynności proceduralnych związanych z uzyskiwaniem stopni awansu zawodowego] 207 Rozdział 4 Nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy 217 Art. 10. [Nawiązanie stosunku pracy] 217 Art. 10a. [Zatrudnianie nauczycieli w niesamorządowych publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach] 231 Art. 11. [Wytyczne w zakresie nawiązania i rodzaju stosunku pracy] 234 Art. 11a. [Legitymacja służbowa] 235 Art. 12. [Status nauczycieli mianowanych. Swoboda doboru metod nauczania. Podnoszenie wiedzy] 236 Art. 13. [Termin nawiązania stosunku pracy] 237 Art. 14. [Treść aktu mianowania i umowy o pracę] 238 Art. 15. [Ślubowanie] 238 Art. 16. [Wygaśnięcie stosunku pracy] 239 Art. 17. [Stanowiska kierownicze. Urlop bezpłatny] 240 Art. 18. [Przeniesienie nauczyciela] 270 Art. 19. (uchylony) 277 Art. 20. [Rozwiązanie stosunku pracy. Przeniesienie w stan nieczynny] 279 Art. 21. [Zwrot kosztów przeniesienia] 299 Art. 22. [Uzupełnienie tygodniowego wymiaru zajęć] 300 Art. 23. [Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym] 308 Art. 24–25. (uchylone) 317 Art. 26. [Wygaśnięcie stosunku pracy z mocy prawa] 317 Art. 27. [Rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony] 320 Art. 28. [Odprawa pieniężna] 322 Rozdział 5 Warunki pracy i wynagrodzenie 325 Art. 29. [Warunki pracy nauczyciela] 325 Art. 30. [Wynagrodzenie nauczyciela] 326 Art. 30a. [Analiza wydatków na wynagrodzenia nauczycieli] 338 Art. 30b. [Kontrola regionalnej izby obrachunkowej] 341 Art. 31. [Gratyfikacja pieniężna dla profesora oświaty] 342 Art. 32. [Wynagrodzenie nauczycieli w urzędach] 342 Art. 33. [Dodatek za wysługę lat] 344 Art. 34. [Dodatek za pracę w trudnych lub uciążliwych warunkach] 346 Art. 34a. [Dodatek funkcyjny wychowawcy klasy] 351 Art. 35. [Godziny ponadwymiarowe. Godziny doraźnych zastępstw] 352 Art. 35a. [Wynagrodzenie nauczycieli prowadzących zajęcia finansowane ze środków unijnych] 356 Art. 36. [Układy zbiorowe pracy] 358 Art. 37. (uchylony) 358 Art. 38. [Nabycie prawa do wynagrodzenia] 359 Art. 39. [Zmiana wysokości wynagrodzenia] 359 Art. 40. (uchylony) 363 Art. 41. (uchylony) 365 Art. 42. [Czas pracy nauczyciela. Tygodniowy wymiar zajęć] 365 Art. 42a. [Obniżenie tygodniowego obowiązku wymiaru godzin zajęć] 382 Art. 42b. [Praca w porze nocnej] 384 Art. 42c. [Tydzień pracy. Dni wolne od pracy] 386 Art. 42d. [Etaty nauczycieli specjalistów] 387 Art. 43–46. (uchylone) 394 Rozdział 6 Nagrody i odznaczenia 395 Art. 47. [Nagroda jubileuszowa] 395 Art. 48. [Dodatkowe wynagrodzenie roczne] 398 Art. 49. [Fundusz na nagrody dla nauczycieli] 401 Art. 50. (uchylony) 405 Art. 51. [Medal Komisji Edukacji Narodowej] 405 Art. 52. (uchylony) 406 Rozdział 7 Uprawnienia socjalne i urlopy 407 Art. 53. [Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych] 407 Art. 53a. [Świadczenie na start] 412 Art. 54. [Dodatek dla nauczyciela zatrudnionego na terenie wiejskim] 414 Art. 55–62. (uchylone) 415 Art. 63. [Ochrona prawna nauczyciela] 416 Art. 64. [Wymiar urlopu wypoczynkowego nauczyciela i dyrektora] 419 Art. 65. [Nabycie prawa do urlopu] 427 Art. 66. [Urlop uzupełniający w trakcie roku szkolnego. Ekwiwalent pieniężny] 428 Art. 66a. [Przesunięcie urlopu na termin późniejszy lub udzielenie urlopu w terminie późniejszym] 431 Art. 67. [Wynagrodzenie za czas urlopu] 432 Art. 67a. [Rozpoczęcie i zakończenie urlopu wychowawczego] 433 Art. 67b. [Rezygnacja z urlopu wychowawczego] 434 Art. 67c. [Urlop wypoczynkowy po urlopie wychowawczym] 435 Art. 67d. [Wniosek o obniżenie wymiaru zatrudnienia nauczycielowi uprawnionemu do urlopu wychowawczego] 435 Art. 67e. [Dni wolne na opiekę nad dzieckiem] 437 Art. 68. [Urlop płatny i inne świadczenia na kształcenie. Urlopy bezpłatne] 438 Art. 69. [Przerwy w pracy dla kobiety karmiącej] 440 Art. 70. [Urlop bezpłatny związany z niemożnością zatrudnienia] 441 Rozdział 7a Finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego… nauczycieli 442 Art. 70a. [Środki na doskonalenie zawodowe nauczycieli] 442 Art. 70b. (uchylony) 446 Art. 70c. [Doskonalenie nauczycieli przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu] 446 Art. 70d. [Wydatki związane z organizacją i prowadzeniem doskonalenia zawodowego nauczycieli] 450 Rozdział 8 Ochrona zdrowia 454 Art. 71. (uchylony) 454 Art. 72. [Dodatkowa pomoc zdrowotna dla nauczycieli] 454 Art. 73. [Urlop dla poratowania zdrowia] 457 Rozdział 9 Dzień Edukacji Narodowej 473 Art. 74. [Dzień Edukacji Narodowej] 473 Rozdział 10 Odpowiedzialność dyscyplinarna 475 Art. 75. [Przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej] 475 Art. 76. [Kary dyscyplinarne] 483 Art. 77. [Właściwość komisji dyscyplinarnych] 488 Art. 78. [Członkowie komisji dyscyplinarnych] 493 Art. 79. [Odwołanie członka komisji dyscyplinarnej przed upływem kadencji; powołanie nowego członka komisji dyscyplinarnej] 500 Art. 80. [Powołanie przewodniczącego komisji dyscyplinarnej i jego zastępców] 504 Art. 81. [Składy orzekające komisji dyscyplinarnych] 507 Art. 82. [Wyłączenie członka składu orzekającego od udziału w rozpoznawaniu sprawy] 509 Art. 83. [Rzecznik dyscyplinarny] 513 Art. 84. [Wyłączenie rzecznika dyscyplinarnego od udziału w sprawie] 514 Art. 85. [Wszczęcie postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego] 516 Art. 85a. [Niezawisłość komisji dyscyplinarnych; podejmowanie rozstrzygnięć przez komisje] 524 Art. 85b. [Postanowienia wydawane przez komisje dyscyplinarne] 529 Art. 85c. [Status obwinionego] 531 Art. 85d. [Prawo do korzystania z pomocy obrońcy] 533 Art. 85e. [Jawność rozprawy; stawiennictwo na rozprawie] 537 Art. 85f. [Zawieszenie postępowania dyscyplinarnego] 542 Art. 85g. [Dowody] 544 Art. 85h. [Przesłuchanie świadka niepełnoletniego] 546 Art. 85i. [Stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego] 551 Art. 85j. [Orzeczenia wydawane przez komisje dyscyplinarne] 552 Art. 85k. [Odwołanie do odwoławczej komisji dyscyplinarnej] 559 Art. 85l. [Orzeczenia wydawane przez odwoławczą komisję dyscyplinarną] 562 Art. 85m. [Odwołanie do sądu powszechnego] 565 Art. 85n. [Wznowienie postępowania dyscyplinarnego]568 Art. 85o. [Przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej] 575 Art. 85p. [Wynagrodzenie przewodniczących komisji dyscyplinarnych oraz składów orzekających i rzeczników dyscyplinarnych] 580 Art. 85q. [Świadczenia przysługujące w przypadku uniewinnienia] 582 Art. 85r. [Koszty postępowania] 586 Art. 85s. [Zatarcie kar dyscyplinarnych] 589 Art. 85t. [Zawieszenie nauczyciela w pełnieniu obowiązków] 591 Art. 85u. [Wynagrodzenie nauczyciela w czasie zawieszenia w pełnieniu obowiązków] 597 Art. 85v. [Delegacja ustawowa – szczegółowy tryb prowadzenia postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego] 600 Art. 85w. [Centralny rejestr orzeczeń dyscyplinarnych] 600 Art. 85x. [Uzyskanie informacji z rejestru] 603 Art. 85y. [Wniosek o udzielenie informacji z rejestru] 604 Art. 85z. [Wprowadzenie i usunięcie informacji z rejestru] 606 Rozdział 11 Uprawnienia emerytalne 609 Art. 86. [Prawo do zaopatrzenia emerytalnego] 609 Art. 87. [Odprawa emerytalna]611 Art. 88. [Warunki przejścia na wcześniejszą emeryturę] 619 Art. 89. (uchylony) 623 Art. 90. [Tajne nauczanie – dodatek do emerytury] 623 Art. 91. (uchylony) 624 Rozdział 11a Przepisy szczególne 625 Art. 91a. [Nauczyciele w urzędach, komisjach egzaminacyjnych] 625 Art. 91b. [Ograniczony zakres stosowania ustawy, nauczyciele w szkołach] 627 Art. 91c. [Stosowanie przepisów Kodeksu pracy] 630 Art. 91d. [Kompetencje organów jednostek samorządu terytorialnego] 635 Rozdział 12 Przepisy epizodyczne, przejściowe i końcowe 639 Art. 92–93. (uchylone) 639 Art. 93a. [Zwiększenie wynagrodzenia nauczycieli w 2022 r.] 639 Art. 94. [Kwalifikacje nauczycieli – przepis przejściowy] 639 Art. 95. (uchylony) 640 Art. 96. [Dostosowanie form zatrudnienia nauczycieli do nowych przepisów] 640 Art. 97–98. (uchylone) 641 Art. 99. [Zachowanie dotychczasowych uprawnień lub świadczeń branżowych] 641 Art. 100. [Moment nabycia nowych świadczeń] 642 Art. 101. [Przepis uchylający] 642 Art. 102. [Wejście w życie ustawy] 642 Komentarz końcowy 643 Autorskie resumé 647 Wykaz aktów wykonawczych do ustawy – Karta Nauczyciela653 Wykaz orzeczeń 657 Wykaz rozstrzygnięć nadzorczych 679 Bibliografia 683 Skorowidz rzeczowy 687 Autorzy 697