Uczestnik postępowania nieprocesowego - zagadnienia konstrukcyjne
Książka stanowi pierwsze kompleksowe opracowanie dotyczące instytucji uczestnika postępowania nieprocesowego w polskiej doktrynie. Zakres rozważań obejmuje zagadnienia konstrukcyjne oparte na zasadzie uczestnictwa obowiązującej w tym trybie postępowania rozpoznawczego. Autor przeciwstawia tę zasadę obowiązującej w procesie cywilnym zasadzie dwustronności i na tym tle analizuje jej zakres, a także omawia pojęcie i rodzaje uczestników postępowania nieprocesowego, oraz sposoby nabycia i utraty tego statusu. Rozważania są prowadzone zarówno na podstawie przepisów ogólnych o postępowaniu nieprocesowym zawartych w kodeksie postępowania cywilnego (art. 506-525 k.p.c.), jak i na podstawie postępowań szczególnych kodeksowych i pozakodeksowych. (...) Autor nie poprzestaje na analizie teoretycznej, ale szeroko ilustruje różne kwestie przykładami z zakresu szczegółowych postępowań nieprocesowych, doskonale wykorzystując przy tym orzecznictwo Sądu Najwyższego. (...) Praca będzie przydatna dla wszystkich zainteresowanych teoretycznymi i praktycznymi aspektami postępowania nieprocesowego. Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Tadeusza Erecińskiego (...) Z praktycznego punktu widzenia podstawowe znaczenie mają rozważania wyjaśniające pojęcie uczestnika postępowania nieprocesowego i poszczególne rodzaje uczestników oraz wywody poświęcone problematyce różnych "dróg" uzyskania statusu uczestnika w zależności od podstawy uczestnictwa i sposobu "wejścia" do postępowania. W codziennej pracy sędziów są to zagadnienia budzące poważne wątpliwości i przez to niejednolicie rozstrzygane, a mające jednocześnie podstawowe znaczenie dla zainteresowanych sprawami podmiotów i pełnomocników. Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Karola Weitza
Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 13
Rozdział 1 Strona w procesie cywilnym - zagadnienia podstawowe 21 1.1. Zasada dwustronności w procesie cywilnym 22 1.2. Pojęcie i status strony procesu cywilnego 41
Rozdział 2 Zasada uczestnictwa w postępowaniu nieprocesowym 53 2.1. Pojęcie zasady uczestnictwa 53 2.2. Zasada uczestnictwa jako kryterium rozgraniczenia trybu procesowego i trybu postępowania nieprocesowego 84
Rozdział 3 Pojęcie uczestnika postępowania nieprocesowego 97 3.1. Uwagi wprowadzające 97 3.2. Strony i uczestnicy postępowania nieprocesowego w wybranych systemach obcych 98 3.2.1. Francja 99 3.2.2. Niemcy 105 3.2.3. Austria 109 3.2.4. Inne systemy procesowe 111 3.2.5. Wnioski z analizy prawnoporównawczej 114 3.3. Pojęcie strony lub uczestnika w innych postępowaniach opartych na zasadzie uczestnictwa 115 3.3.1. Postępowania procesowe cywilne oparte na zasadzie uczestnictwa 116 3.3.2. Postępowanie administracyjne 126 3.3.3. Wnioski 132 3.4. Geneza regulacji dotyczącej uczestnika postępowania nieprocesowego na ziemiach polskich 133 3.5. Kryteria definicyjne uczestnika postępowania nieprocesowego w świetle art. 510 k.p.c. 140 3.6. Uczestnik postępowania a inne podmioty postępowania nieprocesowego 152
Rozdział 4 Rodzaje uczestników postępowania nieprocesowego 159 4.1. Uwagi wstępne 159 4.2. Uczestnicy materialni i formalni 160 4.3. Wnioskodawca i pozostali uczestnicy 170 4.4. Uczestnicy z mocy prawa i uczestnicy na skutek czynności procesowej 177 4.5. Prokurator i inne podmioty działające na prawach prokuratora lub występujące w obronie interesu publicznego 186 4.6. Organizacje pozarządowe 206
Rozdział 5 Uzyskanie statusu uczestnika postępowania nieprocesowego 211 5.1. Warunki ogólne uzyskania statusu uczestnika 211 5.1.1. Wszczęcie postępowania nieprocesowego 211 5.1.2. Przesłanki procesowe dotyczące uczestników postępowania 219 5.2. Uczestnictwo zależne od interesu prawnego 232 5.2.1. Zainteresowany w postępowaniu nieprocesowym 233 5.2.1.1. Interes prawny jako kryterium wskazania zainteresowanego 234 5.2.1.2. Zainteresowany z mocy prawa 255 5.2.1.3. Ochrona praw zainteresowanego, który nie brał udziału w postępowaniu. Skutki braku udziału osoby zainteresowanej dla postępowania 261 5.2.2. Wzięcie udziału w toczącym się postępowaniu 279 5.2.2.1. Forma wzięcia udziału w sprawie 280 5.2.2.2. Chwila uzyskania statusu uczestnika postępowania 291 5.2.2.3. Termin do zgłoszenia udziału w sprawie 297 5.2.3. Wezwanie do wzięcia udziału w postępowaniu nieprocesowym 301 5.2.3.1. Czynności sądu poprzedzające wezwanie 302 5.2.3.2. Forma wezwania zainteresowanego do udziału w sprawie 307 5.2.3.3. Chwila uzyskania statusu uczestnika postępowania 312 5.2.3.4. Skutki uchybień sądu 314 5.2.3.5. Kwestia uzyskania statusu uczestnika wskutek wskazania we wniosku o wszczęcie postępowania 317 5.3. Uczestnictwo niezależne od interesu prawnego 323 5.3.1. Złożenie wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego 323 5.3.1.1. Wniosek 331 5.3.1.2. Uprawnienie do żądania wszczęcia postępowania nieprocesowego 340 5.3.1.3. Skutki braku uprawnienia 353 5.3.2. Uczestnictwo z mocy prawa 367
Rozdział 6 Utrata statusu uczestnika w postępowaniu nieprocesowym 373 6.1. Uwagi wprowadzające 373 6.2. Odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie 374 6.3. Następstwo procesowe mortis causa i inter vivos 384
Wnioski końcowe 401
Participant a la procedure gracieuse - Etude des aspects structurax (Resume) 407
Bibliografia 415