Uczestnik postępowania nieprocesowego - zagadnienia konstrukcyjne
Nagroda główna w X edycji konkursu Przeglądu Sądowego na książkę prawniczą najbardziej przydatną w praktyce wymiaru sprawiedliwości w 2017 roku.
Pierwsza nagroda w konkursie o nagrodę Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej za najlepszą pracę habilitacyjną z zakresu prawa sądowego.
Książka stanowi pierwsze kompleksowe opracowanie dotyczące instytucji uczestnika postępowania nieprocesowego w polskiej doktrynie. Zakres rozważań obejmuje zagadnienia konstrukcyjne oparte na zasadzie uczestnictwa obowiązującej w tym trybie postępowania rozpoznawczego. Autor przeciwstawia tę zasadę obowiązującej w procesie cywilnym zasadzie dwustronności i na tym tle analizuje jej zakres, a także omawia pojęcie i rodzaje uczestników postępowania nieprocesowego, oraz sposoby nabycia i utraty tego statusu. Rozważania są prowadzone zarówno na podstawie przepisów ogólnych o postępowaniu nieprocesowym zawartych w kodeksie postępowania cywilnego (art. 506-525 k.p.c.), jak i na podstawie postępowań szczególnych kodeksowych i pozakodeksowych. (...) Autor nie poprzestaje na analizie teoretycznej, ale szeroko ilustruje różne kwestie przykładami z zakresu szczegółowych postępowań nieprocesowych, doskonale wykorzystując przy tym orzecznictwo Sądu Najwyższego. (...) Praca będzie przydatna dla wszystkich zainteresowanych teoretycznymi i praktycznymi aspektami postępowania nieprocesowego.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Tadeusza Erecińskiego
(...) Z praktycznego punktu widzenia podstawowe znaczenie mają rozważania wyjaśniające pojęcie uczestnika postępowania nieprocesowego i poszczególne rodzaje uczestników oraz wywody poświęcone problematyce różnych "dróg" uzyskania statusu uczestnika w zależności od podstawy uczestnictwa i sposobu "wejścia" do postępowania. W codziennej pracy sędziów są to zagadnienia budzące poważne wątpliwości i przez to niejednolicie rozstrzygane, a mające jednocześnie podstawowe znaczenie dla zainteresowanych sprawami podmiotów i pełnomocników.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Karola Weitza
Wykaz skrótów | str. 9
Wprowadzenie | str. 13
Rozdział 1
Strona w procesie cywilnym - zagadnienia podstawowe | str. 21
1.1. Zasada dwustronności w procesie cywilnym | str. 22
1.2. Pojęcie i status strony procesu cywilnego | str. 41
Rozdział 2
Zasada uczestnictwa w postępowaniu nieprocesowym | str. 53
2.1. Pojęcie zasady uczestnictwa | str. 53
2.2. Zasada uczestnictwa jako kryterium rozgraniczenia trybu procesowego i trybu postępowania nieprocesowego | str. 84
Rozdział 3
Pojęcie uczestnika postępowania nieprocesowego | str. 97
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 97
3.2. Strony i uczestnicy postępowania nieprocesowego w wybranych systemach obcych | str. 98
3.2.1. Francja | str. 99
3.2.2. Niemcy | str. 105
3.2.3. Austria | str. 109
3.2.4. Inne systemy procesowe | str. 111
3.2.5. Wnioski z analizy prawnoporównawczej | str. 114
3.3. Pojęcie strony lub uczestnika w innych postępowaniach opartych na zasadzie uczestnictwa | str. 115
3.3.1. Postępowania procesowe cywilne oparte na zasadzie uczestnictwa | str. 116
3.3.2. Postępowanie administracyjne | str. 126
3.3.3. Wnioski | str. 132
3.4. Geneza regulacji dotyczącej uczestnika postępowania nieprocesowego na ziemiach polskich | str. 133
3.5. Kryteria definicyjne uczestnika postępowania nieprocesowego w świetle art. 510 k.p.c. | str. 140
3.6. Uczestnik postępowania a inne podmioty postępowania nieprocesowego | str. 152
Rozdział 4
Rodzaje uczestników postępowania nieprocesowego | str. 159
4.1. Uwagi wstępne | str. 159
4.2. Uczestnicy materialni i formalni | str. 160
4.3. Wnioskodawca i pozostali uczestnicy | str. 170
4.4. Uczestnicy z mocy prawa i uczestnicy na skutek czynności procesowej | str. 177
4.5. Prokurator i inne podmioty działające na prawach prokuratora lub występujące w obronie interesu publicznego | str. 186
4.6. Organizacje pozarządowe | str. 206
Rozdział 5
Uzyskanie statusu uczestnika postępowania nieprocesowego | str. 211
5.1. Warunki ogólne uzyskania statusu uczestnika | str. 211
5.1.1. Wszczęcie postępowania nieprocesowego | str. 211
5.1.2. Przesłanki procesowe dotyczące uczestników postępowania | str. 219
5.2. Uczestnictwo zależne od interesu prawnego | str. 232
5.2.1. Zainteresowany w postępowaniu nieprocesowym | str. 233
5.2.1.1. Interes prawny jako kryterium wskazania zainteresowanego | str. 234
5.2.1.2. Zainteresowany z mocy prawa | str. 255
5.2.1.3. Ochrona praw zainteresowanego, który nie brał udziału w postępowaniu. Skutki braku udziału osoby zainteresowanej dla postępowania | str. 261
5.2.2. Wzięcie udziału w toczącym się postępowaniu | str. 279
5.2.2.1. Forma wzięcia udziału w sprawie | str. 280
5.2.2.2. Chwila uzyskania statusu uczestnika postępowania | str. 291
5.2.2.3. Termin do zgłoszenia udziału w sprawie | str. 297
5.2.3. Wezwanie do wzięcia udziału w postępowaniu nieprocesowym | str. 301
5.2.3.1. Czynności sądu poprzedzające wezwanie | str. 302
5.2.3.2. Forma wezwania zainteresowanego do udziału w sprawie | str. 307
5.2.3.3. Chwila uzyskania statusu uczestnika postępowania | str. 312
5.2.3.4. Skutki uchybień sądu | str. 314
5.2.3.5. Kwestia uzyskania statusu uczestnika wskutek wskazania we wniosku o wszczęcie postępowania | str. 317
5.3. Uczestnictwo niezależne od interesu prawnego | str. 323
5.3.1. Złożenie wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego | str. 323
5.3.1.1. Wniosek | str. 331
5.3.1.2. Uprawnienie do żądania wszczęcia postępowania nieprocesowego | str. 340
5.3.1.3. Skutki braku uprawnienia | str. 353
5.3.2. Uczestnictwo z mocy prawa | str. 367
Rozdział 6
Utrata statusu uczestnika w postępowaniu nieprocesowym | str. 373
6.1. Uwagi wprowadzające | str. 373
6.2. Odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie | str. 374
6.3. Następstwo procesowe mortis causa i inter vivos | str. 384
Wnioski końcowe | str. 401
Participant a la procedure gracieuse - Etude des aspects structurax (Resume) | str. 407
Bibliografia | str. 415