Prawo rolne to kontynuacja znanego podręcznika wydawanego przez lata pod redakcją Profesora Andrzeja Stelmachowskiego.
Autorzy książki, zrzeszeni w Polskim Stowarzyszeniu Prawników Agrarystów (w sekcji Europejskiego Komitetu Prawa Rolnego w Paryżu), reprezentują: Instytut Nauk Prawnych PAN, Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytet Warszawski.
Książka w sposób kompleksowy przedstawia zagadnienia objęte zakresem prawa rolnego oraz ewolucję polskiego ustawodawstwa w tym zakresie. Piąte wydanie zostało zaktualizowane oraz rozszerzone. Uwzględniono w nim m.in. nowelizacje ustaw:
o kształtowaniu ustroju rolnego,
o lasach,
Prawo łowieckie,
o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa wraz z przepisami wprowadzającymi,
o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.
Modele rozwiązywania kluczowych problemów agrarnych w skali prawnoporównawczej oraz sposoby regulowania zagadnień praktycznych – m.in. kształtowanie ustroju rolnego, obrót nieruchomościami rolnymi, wsparcie rolnictwa ze środków Unii Europejskiej, systemy bezpieczeństwa i jakości produktów rolnych oraz żywnościowych – ukazano w krajowym porządku prawnym, z uwzględnieniem prawa unijnego.
Adresaci:
Przyjęcie takiej konstrukcji sprawia, że podręcznik może być przydatny dla studentów prawa i administracji, jak również dla praktyków, pracowników administracji publicznej oraz samorządowej, a także służb prawnych stosujących prawo rolne. Przedstawiona w podręczniku problematyka stanowi odzwierciedlenie poglądów autorów.
Wykaz skrótów | str. 19 Od Autorów | str. 23 Część pierwsza WPROWADZENIE Rozdział I Pojęcie i przedmiot prawa rolnego | str. 27 § 1. Prawo rolne, jego przedmiot i definicja (Roman Budzinowski) | str. 27 § 2. Prawo rolne i inne dziedziny prawa (Roman Budzinowski) | str. 36 § 3. Ewolucja ustawodawstwa prawnorolnego (Paweł Czechowski, Małgorzata Korzycka, Adam Niewiadomski) | str. 42 1. Prawo rolne do roku 1945 | str. 42 2. Prawo rolne do roku 1989 | str. 45 3. Prawo rolne po roku 1989 | str. 48 4. Rozwój prawa żywnościowego | str. 49 5. Teraźniejszość i przyszłość prawa rolnego i żywnościowego | str. 54 § 4. Własność rolnicza (Małgorzata Korzycka, Stanisław Prutis) | str. 56 1. Własność rolnicza według Profesora Andrzeja Stelmachowskiego | str. 56 2. Ochrona własności rolniczej | str. 58 Rozdział II Źródła prawa rolnego (Bohdan Zdziennicki) | str. 61 Rozdział III Konstytucyjne podstawy polskiego ustroju rolnego (Przemysław Litwiniuk) | str. 65 Rozdział IV Prawne instrumenty polityki rolnej | str. 70 § 1. Ingerencja państwa w stosunki agrarne (Paweł Czechowski) | str. 70 § 2. Interwencjonizm kształtujący czynniki produkcji w rolnictwie (Paweł Czechowski) | str. 75 § 3. Modele interwencjonizmu | str. 77 1. Interwencjonizm amerykański (Konrad Marciniuk) | str. 77 2. Interwencjonizm Unii Europejskiej (Paweł Czechowski) | str. 79 3. Interwencjonizm kolektywizacyjny (Paweł Czechowski) | str. 81 Rozdział V Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej (Alina Jurcewicz, Beata Włodarczyk) | str. 83 § 1. Założenia i zasady Wspólnej Polityki Rolnej | str. 83 § 2. Zadania Wspólnej Polityki Rolnej | str. 85 § 3. Definicja produktów rolnych | str. 86 § 4. Definicja producenta rolnego i gospodarstwa rolnego | str. 87 § 5. Instrumenty prawne polityki rynkowo-dochodowej w rolnictwie Unii Europejskiej | str. 90 § 6. Polityka struktur rolnych w ramach rozwoju obszarów wiejskich | str. 97 § 7. Ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej | str. 109 Rozdział VI Gospodarstwo rolne i przedsiębiorstwo rolne (Roman Budzinowski) | str. 118 § 1. Gospodarstwo rolne jako kategoria prawna – charakterystyka szczegółowa | str. 118 § 2. Gospodarstwo rolne a przedsiębiorstwo rolne | str. 125 Rozdział VII Agroprzedsiębiorczość (Beata Jeżyńska) | str. 129 § 1. Agrobiznes jako wyodrębniony subsystem gospodarki narodowej | str. 129 1. Pojęcie agrobiznesu | str. 129 2. Agrobiznes w prawie | str. 130 § 2. Prawne determinanty agroprzedsiębiorczości | str. 131 1. Pojęcie agroprzedsiębiorczości w prawie | str. 131 2. Status prawny przedsiębiorcy rolnego | str. 131 3. Działalność rolnicza jako działalność gospodarcza | str. 132 § 3. Organizacyjno-funkcjonalne determinanty agroprzedsiębiorczości | str. 133 1. Determinanty agroprzedsiębiorczości | str. 133 2. Funkcja produkcyjna | str. 134 3. Funkcja gospodarcza | str. 136 3.1. Uwagi wstępne | str. 136 3.2. Funkcje gospodarstw wielkotowarowych | str. 136 3.3. Funkcje działów specjalnych produkcji rolnej | str. 137 3.4. Funkcje gospodarstw agroenergetycznych | str. 138 § 4. Agroprzedsiębiorcy | str. 138 1. Forma organizacyjnoprawna jako kryterium wyróżnienia agroprzedsiębiorców | str. 138 2. Spółdzielnie | str. 139 3. Organizacje producentów rolnych | str. 139 4. Klastry rolnicze | str. 140 5. EPI-AGRI | str. 142 § 5. Prawna koncepcja agroprzedsiębiorczości | str. 146 Rozdział VIII Administracja rolna | str. 149 § 1. Pojęcie, cechy i funkcje publicznej administracji rolnej | str. 149 1. Administracja rolna w systemie administracji publicznej (Paweł Czechowski, Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 149 2. Administracja rolna i podziały terytorialne kraju (Paweł Czechowski, Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 151 2.1. Uwagi wstępne | str. 151 2.2. Podział pomocniczy – sołectwo | str. 151 2.3. Terytorialne podziały specjalne | str. 152 3. Wpływ członkostwa w Unii Europejskiej na struktury polskiej administracji rolnej (Paweł Czechowski) | str. 152 § 2. Rodzaje publicznej administracji rolnej | str. 153 1. Rządowa administracja rolna (Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 153 1.1. Uwagi wstępne | str. 153 1.2. Zmiany w strukturze i zasadach wykonywania administracji rolnej w latach 2015–2019 | str. 154 1.3. Rada Ministrów | str. 155 1.4. Prezes Rady Ministrów | str. 156 1.5. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – główne obszary kompetencji | str. 156 1.6. Kompetencje MRiRW w zakresie wydawania aktów normatywnych | str. 158 1.7. Kompetencje MRiRW jako organu wydającego decyzje administracyjne w I instancji | str. 159 1.8. Kompetencje MRiRW związane z prowadzeniem rejestrów i wykazów | str. 160 1.9. Inne działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi | str. 160 2. Centralne organy rządowej administracji rolnej i agencje | str. 160 2.1. Uwagi wstępne (Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 160 2.2. Agencja Nieruchomości Rolnych (Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 162 2.3. Agencja Rynku Rolnego (Paweł Wojciechowski) | str. 165 2.4. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 168 2.4.1. Uwagi wstępne | str. 168 2.4.2. Organy KOWR | str. 168 2.4.3. Zadania KOWR | str. 169 2.4.4. Gospodarka finansowa KOWR | str. 170 2.5. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Paweł Wojciechowski) | str. 171 3. Wyspecjalizowane inspekcje rolne (Paweł Wojciechowski) | str. 174 3.1. Uwagi wstępne | str. 174 3.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna | str. 176 3.3. Inspekcja Weterynaryjna | str. 177 3.4. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych | str. 178 3.5. Inspekcja Handlowa | str. 179 3.6. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa | str. 180 4. Samorządowa administracja rolna (Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 180 4.1. Administracja rolna w samorządzie gminnym | str. 180 4.2. Administracja rolna w samorządzie powiatu | str. 183 4.3. Administracja rolna w samorządzie województwa | str. 184 5. Prawne formy koordynacji działań w ramach publicznej administracji rolnej (Michał Możdżeń-Marcinkowski) | str. 185 Część druga GOSPODARKA ZIEMIĄ Rozdział IX Kształtowanie stosunków własnościowych w rolnictwie (Zygmunt Truszkiewicz) | str. 189 § 1. Krótka charakterystyka własności rolniczej w okresie międzywojennym | str. 189 § 2. Przebudowa stosunków własnościowych w rolnictwie w latach 1944–1956 | str. 191 § 3. Kształtowanie regulacji prawnych dotyczących stosunków własnościowych w rolnictwie w latach 1956–1989 | str. 197 § 4. Wpływ przemian ustrojowych z przełomu lat 80. i 90. na stosunki własnościowe w rolnictwie | str. 201 § 5. Wpływ regulacji unijnych na przeobrażenia własnościowe w polskim rolnictwie | str. 204 § 6. Ograniczenia w obrocie gruntami rolnymi | str. 206 Rozdział X Obrót nieruchomościami rolnymi | str. 213 § 1. Pojęcie nieruchomości rolnej (gruntu rolnego) (Krystyna Stefańska, Joanna Mikołajczyk) | str. 213 § 2. Pojęcie obrotu nieruchomościami rolnymi (Konrad Marciniuk) | str. 216 § 3. Przeniesienie własności nieruchomości rolnej (Konrad Marciniuk) | str. 219 1. Zagadnienia wstępne | str. 219 2. Umowa sprzedaży | str. 222 3. Umowa darowizny nieruchomości rolnej | str. 224 4. Umowa dożywocia | str. 224 5. Przekazywanie gospodarstw w zamian za emeryturę lub rentę. Umowa z następcą | str. 225 6. Przekazanie gospodarstwa za rentę strukturalną | str. 226 § 4. Reżim prawny obrotu nieruchomościami rolnymi w świetle ustawy z 11.04.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Konrad Marciniuk) | str. 227 1. Zagadnienia wstępne | str. 227 2. Zakres stosowania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego | str. 229 3. Pojęcia rolnika indywidualnego i gospodarstwa rodzinnego | str. 234 4. Nabycie nieruchomości rolnej | str. 236 5. Obowiązki nabywcy nieruchomości rolnej | str. 243 6. Ustawowe prawo pierwokupu nieruchomości rolnej | str. 245 7. Prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce będącej właścicielem nieruchomości rolnej | str. 248 8. Ograniczenia dotyczące spółek osobowych | str. 251 9. Prawo nabycia nieruchomości rolnej | str. 252 10. Skutki zawarcia umowy z naruszeniem ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego; sankcje za naruszenie przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego | str. 255 11. Podsumowanie | str. 257 § 5. Zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej (Krystyna Stefańska, Joanna Mikołajczyk) | str. 258 § 6. Obrót nieruchomościami rolnymi i leśnymi z udziałem cudzoziemców (Zygmunt Truszkiewicz) | str. 270 § 7. Rejestry publiczne w obrocie nieruchomościami rolnymi (ewidencja gruntów i księgi wieczyste) (Marek Stańko) | str. 274 1. Zagadnienia wstępne | str. 274 2. Kataster nieruchomości a ewidencja gruntów | str. 274 3. Podstawowe zasady funkcjonowania ewidencji gruntów i budynków | str. 276 4. Księga wieczysta jako podstawa ustalenia stanu prawnego nieruchomości (w tym nieruchomości rolnych) | str. 279 5. Ewidencja gruntów i budynków a księgi wieczyste | str. 281 Rozdział XI Formy prawne zmiany generacji inter vivos w rolnictwie (Roman Budzinowski) | str. 283 § 1. Ogólna charakterystyka | str. 283 § 2. Darowizna i dożywocie jako forma prawna zmiany generacji | str. 287 § 3. Umowa z następcą | str. 290 Rozdział XII Dziedziczenie gospodarstw rolnych (§ 1–10 Zygmunt Truszkiewicz; § 11 i 12 Elżbieta Kremer) | str. 300 § 1. Modele dziedziczenia gospodarstw rolnych | str. 300 § 2. Pojęcie spadkowego gospodarstwa rolnego i wkładu gruntowego | str. 303 § 3. Szczególny porządek dziedziczenia gospodarstw rolnych | str. 305 § 4. Dziedziczenie gospodarstwa rolnego przez osoby prawne | str. 308 § 5. Zapis gospodarstwa rolnego i roszczenie z tytułu zachowku ze spadku rolnego | str. 308 § 6. Zachowek ze spadku rolnego | str. 310 § 7. Dziedziczenie spadku rolnego przez obywatela państwa obcego i zapis gospodarstwa rolnego na jego rzecz | str. 310 § 8. Wpływ ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego na dziedziczenie nieruchomości rolnych i gospodarstw rolnych | str. 311 § 9. Szczególne przepisy proceduralne dotyczące ustalania praw do spadku rolnego | str. 313 § 10. Roszczenie o zwrot gospodarstwa rolnego odziedziczonego przez Skarb Państwa | str. 314 § 11. Dział spadku obejmującego gospodarstwo rolne lub wkład gruntowy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej | str. 315 § 12. Odpowiedzialność spadkobiercy za długi związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego | str. 318 Rozdział XIII Dzierżawa gruntów rolnych (Aleksander Lichorowicz, Paweł Blajer) | str. 321 § 1. Ewolucja modelu dzierżawy rolniczej w krajach Europy Zachodniej | str. 321 § 2. Ewolucja polskiej regulacji dzierżaw rolnych | str. 324 § 3. Dzierżawa gruntów rolnych według Kodeksu cywilnego oraz ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego | str. 327 § 4. Szczególna regulacja dzierżawy gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa | str. 337 § 5. Uwagi końcowe | str. 342 Rozdział XIV Gospodarowanie Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa (Stanisław Prutis, Rafał Michałowski) | str. 343 § 1. Pojęcie, funkcje i kierunki zagospodarowania Zasobu | str. 343 1. Pojęcie Zasobu; składniki mienia państwowego tworzące Zasób | str. 343 2. Uprawnienia powiernicze Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa | str. 345 3. Kierunki rozdysponowania Zasobu | str. 345 § 2. Struktury organizacyjno-produkcyjne rolniczego wykorzystania Zasobu | str. 348 1. Spółka Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa | str. 348 2. Administrowanie gospodarstwem rolnym Zasobu | str. 349 § 3. Sprzedaż państwowych nieruchomości rolnych | str. 350 1. Tryby sprzedaży nieruchomości | str. 350 2. Sprzedaż bez przetargu; pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości | str. 352 3. Charakter prawny pierwszeństwa | str. 354 4. Sprzedaż w trybie przetargowym; rodzaje przetargów | str. 355 5. Procedura przetargowa | str. 358 6. Cena państwowych nieruchomości rolnych i inne postanowienia umowy sprzedaży | str. 362 § 4. Dzierżawa gruntów rolnych Zasobu | str. 365 § 5. Zamiana nieruchomości rolnych | str. 365 1. Warunki dokonania zamiany nieruchomości | str. 365 2. Procedura zamiany nieruchomości | str. 366 § 6. Przekazywanie nieruchomości w trwały zarząd | str. 367 1. Konstrukcja prawna zarządu | str. 367 2. Przekazanie w zarząd; wygaśnięcie zarządu | str. 368 Część trzecia KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI ROLNICZEJ Rozdział XV Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich (Teresa Kurowska) | str. 373 § 1. Uwagi ogólne | str. 373 § 2. Polityka rozwoju | str. 375 § 3. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich | str. 376 § 4. Plany zagospodarowania przestrzennego | str. 378 § 5. Planowanie przestrzenne a wykonywanie prawa własności nieruchomości | str. 382 Rozdział XVI Ochrona gruntów rolnych (Paweł Czechowski, Konrad Marciniuk) | str. 389 § 1. Uwagi wprowadzające | str. 389 § 2. Przedmiot ochrony | str. 392 § 3. Kierunki działań związanych z ochroną gruntów rolnych. Ochrona ilościowa i jakościowa | str. 393 § 4. Reglamentacja zmian przeznaczenia gruntu rolnego na cele nierolne | str. 394 § 5. Wyłączenie gruntu z produkcji rolnej | str. 396 § 6. Zapobieganie degradacji gleb | str. 398 § 7. Rekultywacja | str. 399 § 8. Finansowanie i kontrola działań ochronnych | str. 399 Rozdział XVII Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji (Bartosz Rakoczy) | str. 401 § 1. Uwagi wstępne | str. 401 § 2. Zapobieganie szkodom w środowisku i ich naprawa | str. 402 Rozdział XVIII Scalanie i wymiana gruntów (Andrzej Zieliński) | str. 411 § 1. Uwagi ogólne. Ewolucja ustawodawstwa | str. 411 § 2. Pojęcie scalania | str. 413 § 3. Wszczęcie postępowania | str. 414 1. Wdrożenie postępowania scaleniowego | str. 414 2. Podjęcie wymiany | str. 415 § 4. Przedmiot postępowania | str. 415 § 5. Uczestnicy postępowania | str. 416 § 6. Szacunek gruntów | str. 417 § 7. Projekt scalenia (wymiany). Decyzja o zatwierdzeniu projektu | str. 419 § 8. Wykonanie decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia (wymiany) | str. 421 § 9. Koszty postępowania | str. 422 Część czwarta PRODUCENT ROLNY Rozdział XIX Formy organizacyjno-prawne współdziałania producentów rolnych (Stanisław Prutis) | str. 425 § 1. Zespołowe formy gospodarowania | str. 425 1. Proste formy kooperacji w rolnictwie | str. 425 2. Strukturalne formy zespołowego gospodarowania | str. 426 § 2. Grupy producentów rolnych i ich związki | str. 426 1. Grupy producentów jako forma gospodarowania | str. 426 2. Akt założycielski grupy producentów | str. 428 3. Rejestracja oraz nadzór nad działalnością grup | str. 428 4. Związki grup producentów rolnych | str. 430 5. Zakres pomocy finansowej udzielanej grupom producentów i tryb jej udzielania | str. 431 § 3. Spółki wodne i związki wałowe | str. 432 1. Zadania spółek wodnych w dziedzinie melioracji wodnych | str. 432 2. Tworzenie, zasady działania i likwidacja spółek wodnych | str. 433 3. Nadzór i kontrola nad działalnością spółki wodnej | str. 435 § 4. Spółki do zagospodarowania wspólnot gruntowych | str. 436 1. Wspólnoty gruntowe jako relikt nadań własności gruntów | str. 436 2. Charakter prawny wspólnoty gruntowej | str. 436 3. Organizacja spółki do zagospodarowania wspólnoty | str. 437 Rozdział XX Prawne formy zrzeszania się rolników i ich rola w reprezentowaniu interesów zawodowych (Elżbieta Tomkiewicz) | str. 439 § 1. Konstytucyjne podstawy wolności zrzeszania się | str. 439 § 2. Prawne formy zrzeszania się rolników w polskim systemie prawnym | str. 440 1. Katalog rolniczych organizacji zawodowych | str. 440 2. Społeczno-zawodowe organizacje rolników | str. 443 3. Koła gospodyń wiejskich | str. 446 4. Związki zawodowe rolników indywidualnych | str. 448 § 3. Izby rolnicze jako forma samorządu rolniczego | str. 450 § 4. Rola ponadnarodowych organizacji rolników w kształtowaniu Wspólnej Polityki Rolnej | str. 453 Rozdział XXI Spółdzielczość w rolnictwie i na obszarach wiejskich (Aneta Suchoń) | str. 456 § 1. Wprowadzenie | str. 456 § 2. Znaczenie spółdzielni w rolnictwie i na obszarach wiejskich | str. 457 § 3. Regulacje prawne, definicja i podstawowe zasady działania spółdzielni | str. 458 § 4. Wybrane zagadnienia dotyczące spółdzielni rolniczych | str. 460 1. Spółdzielnie rolników | str. 460 2. Spółdzielcze grupy i organizacje producentów rolnych | str. 463 3. Spółdzielnie mleczarskie | str. 466 4. Rolnicze spółdzielnie produkcyjne, spółdzielnie kółek rolniczych | str. 467 5. Spółdzielnie socjalne i inne na terenach wiejskich | str. 468 § 5. Podsumowanie | str. 471 Rozdział XXII Ubezpieczenie społeczne rolników (Błażej Wierzbowski) | str. 473 § 1. Wprowadzenie | str. 473 § 2. Organizacja ubezpieczenia społecznego rolników | str. 473 1. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego | str. 473 2. Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników | str. 474 3. Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników | str. 475 4. System orzecznictwa lekarskiego | str. 475 5. Organy i instytucje współdziałające z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego | str. 476 § 3. Rodzaje ubezpieczeń | str. 476 1. Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie | str. 476 2. Ubezpieczenie emerytalno-rentowe | str. 477 § 4. Zakres podmiotowy ubezpieczenia | str. 478 1. Rolnik | str. 478 2. Domownik | str. 479 3. Pomocnik rolnika | str. 479 4. Ubezpieczeni w ubezpieczeniu wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim | str. 480 5. Ubezpieczeni w ubezpieczeniu emerytalno-rentowym | str. 481 6. Uzupełniający charakter ubezpieczenia społecznego rolników | str. 482 § 5. Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie | str. 483 1. Zakres ochrony ubezpieczeniowej | str. 483 2. Pojęcie wypadku przy pracy rolniczej | str. 484 3. Pojęcie rolniczej choroby zawodowej | str. 485 4. Świadczenia | str. 486 § 6. Świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego | str. 487 1. Katalog świadczeń | str. 487 2. Emerytura | str. 487 3. Renta rolnicza | str. 488 4. Renta rolnicza szkoleniowa | str. 489 5. Renta rodzinna | str. 489 6. Zasiłek pogrzebowy | str. 489 7. Zasiłek macierzyński | str. 490 8. Konstrukcja i zasady obliczania wysokości emerytury lub renty rolniczej | str. 491 9. Częściowe zawieszenie wypłaty emerytury lub renty rolniczej | str. 492 § 7. Składka z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników | str. 492 1. Składka w ubezpieczeniu wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim | str. 492 2. Składka w ubezpieczeniu emerytalno-rentowym | str. 493 3. Ściąganie składek i zabezpieczenie ich spłaty | str. 494 Rozdział XXIII Ubezpieczenia majątkowe w rolnictwie (Elżbieta Kremer) | str. 495 § 1. Uwagi wstępne | str. 495 § 2. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego | str. 496 § 3. Ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych | str. 499 § 4. Ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich | str. 501 Część piąta WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA W OBSZARZE ROLNICTWA I ŻYWNOŚCI Rozdział XXIV Własność intelektualna w zakresie rolnictwa (Małgorzata Korzycka) | str. 507 § 1. Ochrona prawna odmian roślin; wyłączne prawo sui generis | str. 507 1. Uwagi wprowadzające | str. 507 2. Zakaz patentowania odmian roślin w europejskim porządku prawnym | str. 508 § 2. Główne założenia międzynarodowej Konwencji o ochronie nowych odmian roślin (Konwencja UPOV) | str. 509 § 3. Przesłanki przyznania wyłącznego prawa hodowcy | str. 510 § 4. Regulacja ochrony prawnej odmian roślin w Unii Europejskiej | str. 511 § 5. Relacja między twórcą i uprawnionym z tytułu wyłącznego prawa | str. 512 § 6. Patentowanie roślin i zwierząt – wynalazek biotechnologiczny | str. 513 Rozdział XXV Własność intelektualna w zakresie żywności (Małgorzata Korzycka) | str. 514 § 1. Ochrona regionalnych produktów żywnościowych | str. 514 1. Oznaczenia geograficzne w Prawie własności przemysłowej | str. 514 2. Przyczyny objęcia ochroną oznaczeń żywności pochodzącej z określonych regionów w prawie Unii Europejskiej | str. 515 § 2. Rodzaje chronionych oznaczeń | str. 516 § 3. Zakres ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia | str. 518 Część szósta RYNKI ROLNE Rozdział XXVI Europejskie rynki rolne (Paweł Czechowski, Adam Niewiadomski) | str. 523 § 1. Ukształtowanie się jednolitej wspólnej regulacji rynku | str. 523 1. Zakres przedmiotowy regulacji | str. 528 2. Mechanizmy interwencyjne | str. 529 3. Prywatne przechowanie produktów rolnych | str. 530 4. Kwotowanie (kontyngentowanie) produkcji rolnej | str. 530 5. Program „Owoce i warzywa w szkole” | str. 531 6. Program „Mleko w szkole” | str. 532 7. Programy wsparcia dla niektórych sektorów | str. 532 8. Normy handlowe oraz środki nadzwyczajne | str. 532 9. Wspieranie organizacji producentów | str. 533 10. Handel z państwami trzecimi | str. 533 11. Reguły konkurencji | str. 534 12. Uwagi końcowe | str. 535 § 2. Regulacje polskie stanowiące uzupełnienie regulacji europejskich dotyczące rynków rolnych | str. 536 Rozdział XXVII Kontraktacja (Bohdan Zdziennicki) | str. 540 Część siódma INSTRUMENTY PRAWNOFINANSOWE W ROLNICTWIE Rozdział XXVIII Płatności bezpośrednie (Dorota Łobos-Kotowska, Jerzy Bieluk) | str. 547 § 1. Systemy płatności bezpośrednich | str. 547 § 2. Rodzaje płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego | str. 552 1. Jednolita płatność obszarowa (JPO) | str. 553 2. Płatność za zazielenienie | str. 553 3. Płatność dla młodych rolników | str. 554 4. Płatność dodatkowa (redystrybucyjna) | str. 554 5. Płatności związane z produkcją | str. 555 6. Przejściowe wsparcie krajowe | str. 555 § 3. Charakter prawny płatności | str. 555 § 4. Właściwość organów administracji w sprawach płatności bezpośrednich | str. 556 § 5. Zasady i tryb przyznawania rolnikom płatności | str. 557 1. Charakter prawny postępowania w sprawie przyznania płatności bezpośrednich | str. 557 2. Zasady postępowania w sprawie przyznania płatności | str. 558 3. Wszczęcie postępowania w sprawie | str. 559 4. Zmiana stron postępowania | str. 559 5. Zakończenie postępowania i tryb zaskarżania decyzji | str. 560 § 6. Zasady przeprowadzania kontroli | str. 561 § 7. Wnioski | str. 562 Rozdział XXIX Program Rozwoju Obszarów Wiejskich | str. 563 § 1. Polityka rozwoju obszarów wiejskich (Adam Niewiadomski) | str. 563 1. Uwagi wstępne | str. 563 2. Podstawy prawne polityki rozwoju obszarów wiejskich | str. 565 3. Cele polityki rozwoju obszarów wiejskich | str. 566 § 2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich jako podstawowy instrument polityki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce (Paweł Wojciechowski) | str. 566 1. Wstęp | str. 566 2. Treść Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich | str. 567 3. Tryb uchwalenia Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich | str. 568 4. Charakter prawny Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich | str. 569 5. Podmioty realizujące Program Rozwoju Obszarów Wiejskich | str. 569 6. Działania objęte Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich w Polsce | str. 571 7. Tryb i zasady ubiegania się o pomoc z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich | str. 572 § 3. Wybrane działania (Paulina Będźmirowska) | str. 573 1. Modernizacja gospodarstw rolnych | str. 573 2. Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne | str. 575 3. Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami | str. 578 Rozdział XXX Obciążenia podatkowe rolnictwa (Jerzy Bieluk) | str. 582 § 1. Podatek rolny | str. 582 1. Zagadnienia wstępne | str. 582 2. Obowiązek podatkowy w podatku rolnym | str. 582 3. Przedmiot opodatkowania | str. 583 4. Podstawa opodatkowania | str. 584 § 2. Podatek leśny | str. 589 § 3. Podatek od nieruchomości | str. 590 § 4. Podatek dochodowy | str. 592 § 5. Podatek od towarów i usług | str. 595 § 6. Podatek od spadków i darowizn | str. 597 § 7. Podatek od czynności cywilnoprawnych | str. 599 Część ósma PRAWO ŻYWNOŚCIOWE Rozdział XXXI Prawo żywnościowe (Małgorzata Korzycka, Paweł Wojciechowski) | str. 603 § 1. Prawo żywnościowe polskie i Unii Europejskiej | str. 603 1. Uwagi ogólne | str. 603 2. Ewolucja i zakres legislacji polskiej | str. 604 3. Ewolucja i zakres prawa żywnościowego Unii Europejskiej | str. 605 4. Cele i zasady publicznego i prywatnego prawa żywnościowego | str. 607 5. Relacja żywnościowego prawa krajowego i żywnościowego prawa Unii Europejskiej | str. 608 § 2. Definicja żywności i niektórych jej postaci | str. 609 1. Żywność | str. 609 2. Suplement diety | str. 610 3. Żywność rolnictwa ekologicznego | str. 611 4. Żywność genetycznie zmodyfikowana | str. 613 § 3. Bezpieczeństwo żywności | str. 615 1. Zakres i funkcje łańcucha żywnościowego | str. 615 2. Niebezpieczny produkt żywnościowy. System Wczesnego Ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszy w Unii Europejskiej | str. 616 3. Obowiązkowe systemy producenta żywności: HACCP, system identyfikowalności (traceability) | str. 619 3.1. System HACCP | str. 619 3.2. System identyfikowalności (traceability) | str. 620 4. Dobrowolne systemy jakości produktu żywnościowego | str. 621 § 4. Odpowiedzialność administracyjna, karna i cywilna w prawie żywnościowym | str. 622 1. Rodzaje odpowiedzialności | str. 622 2. Unijny model sankcji w prawie żywnościowym | str. 623 3. Odpowiedzialność cywilna | str. 624 4. Odpowiedzialność karna | str. 624 5. Odpowiedzialność administracyjna | str. 625 6. Zbieg odpowiedzialności | str. 626 Część dziewiąta PRAWO LEŚNE I ŁOWIECKIE Rozdział XXXII Gospodarka leśna i łowiecka na obszarach wiejskich (Monika A. Król) | str. 629 § 1. Użytkowa ochrona biosfery w gospodarce leśnej i łowieckiej | str. 629 1. Rola lasów w ochronie biosfery | str. 629 | str. § 2. Trwale zrównoważona gospodarka leśna prowadzona na obszarach wiejskich | str. 632 1. Podstawy ochrony lasów w dokumentach programowych | str. 632 2. Prawna definicja lasu i kategoryzacja lasów | str. 634 3. Struktura własnościowa lasów | str. 637 4. Zarządzanie lasami publicznymi | str. 638 5. Zasady prawa leśnego | str. 639 6. Zalesianie gruntów rolnych | str. 643 § 3. Użytkowa ochrona biosfery w gospodarce łowieckiej na obszarach wiejskich | str. 646 1. Prawne podstawy gospodarki łowieckiej | str. 646 2. Zasady gospodarki łowieckiej | str. 648 3. Ograniczanie populacji zwierzyny łownej | str. 653 4. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta | str. 654 § 4. Zwalczanie afrykańskiego pomoru świń | str. 655