W książce omówiono obowiązujące regulacje prawne dotyczące zatrudnienia cudzoziemców ze szczególnym uwzględnieniem obywateli Ukrainy. Autorzy rozstrzygają istotne problemy interpretacyjne z zakresu prawa pracy, administracyjnego oraz podatkowego.
Treść opracowania skupia się przede wszystkim na postępującej liberalizacji przepisów przejawiającej się m.in. poprzez: - możliwość zatrudnienia cudzoziemców, m.in. z Ukrainy i Białorusi na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, - zwolnienie z obowiązku przeprowadzania tzw. testu rynku pracy (procedura sprawdzająca czy potrzeby kadrowe pracodawcy mogą być zaspokojone na lokalnym rynku pracy), - uprawnienie do korzystania z małego ruchu granicznego i ruchu bezwizowego, - objęcie obywateli tych państw programem „Poland. Business Harbour” (kompleksowy pakiet, ułatwiający specjalistom IT, start-upom i innym firmom bezproblemową relokację na terytorium Polski).
Publikacja przeznaczona jest dla praktyków zajmujących się problematyką zatrudniania cudzoziemców (prawnicy, pracownicy działów HR, urzędów pracy, właściciele firm zatrudniających cudzoziemców).
Wykaz skrótów | str. 13 Wstęp | str. 17 Rozdział I Zagadnienia ogólne | str. 19 Źródła prawa regulującego zatrudnianie cudzoziemców na terytorium RP | str. 19 Pojęcie „cudzoziemca” | str. 21 Pojęcie „wykonywania pracy” | str. 23 Postępowania administracyjne związane z uzyskaniem prawa do legalnego pobytu na terytorium RP | str. 24 4.1. Postępowania administracyjne prowadzone na podstawie ustawy z 13.06.2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej | str. 28 4.1.1. Postępowanie administracyjne w sprawie udzielania ochrony międzynarodowej | str. 29 4.1.2. Postępowanie administracyjne w sprawie udzielenia ochrony czasowej | str. 35 4.1.3. Postępowanie administracyjne w sprawie uzyskania statusu azylanta | str. 35 4.2. Postępowanie administracyjne w sprawie przyznania Karty Polaka, regulowane w ustawie z 7.09.2007 r. o Karcie Polaka | str. 36 4.3. Postępowania administracyjne prowadzone na podstawie ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach | str. 38 4.3.1. Postępowanie administracyjne dotyczące odmowy wjazdu na teren RP | str. 44 4.3.2. Postępowanie administracyjne w sprawie wydania wizy | str. 46 4.3.3. Postępowanie administracyjne w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy | str. 51 4.3.4. Postępowanie administracyjne w sprawie zezwolenia na pobyt stały | str. 58 4.3.5. Postępowanie administracyjne w sprawie zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE | str. 60 4.3.6. Postępowania administracyjne związane z kontrolą legalności pobytu cudzoziemców na terytorium RP | str. 61 4.3.7. Postępowania administracyjne związane z wydawaniem dokumentów cudzoziemcom | str. 63 Rozdział II Podstawy prawne dopuszczenia do zatrudnienia cudzoziemca w Polsce | str. 65 Ogólne informacje na temat zatrudniania cudzoziemców na terytorium RP | str. 65 Dokumenty potwierdzające legalność pobytu cudzoziemca na terytorium RP i inne dokumenty wydawane cudzoziemcom | str. 68 Przypadki, w których wymagane jest uzyskanie zezwolenia na pracę | str. 76 3.1. Rodzaj pracy wymagającej zezwolenia | str. 76 3.2. Rodzaje podstaw legalizacji pobytu na terenie RP umożliwiających podjęcie pracy | str. 77 3.2.1. Wizy | str. 78 3.2.2. Ruch bezwizowy | str. 81 3.2.3. Zezwolenie na pobyt czasowy | str. 83 Przypadki, w których powierzenie wykonania pracy cudzoziemcowi na terytorium RP jest dopuszczalne bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę | str. 87 4.1. Brak konieczności posiadania zezwolenia na pracę na podstawie przepisu art. 87 ust. 1 pkt 1–11a u.p.z. | str. 88 4.1.1. Posiadanie statusu uchodźcy | str. 88 4.1.2. Uzyskanie ochrony uzupełniającej | str. 89 4.1.3. Uzyskanie zezwolenia na pobyt stały | str. 90 4.1.4. Uzyskanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE | str. 91 4.1.5. Uzyskanie zgody na pobyt ze względów humanitarnych | str. 91 4.1.6. Uzyskanie zgody na pobyt tolerowany w RP | str. 92 4.1.7. Uzyskanie ochrony czasowej w RP | str. 92 4.1.8. Przebywanie na terytorium RP w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa | str. 93 4.1.9. Przebywanie na terytorium RP w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca | str. 93 4.1.10. Przebywanie na terytorium RP w związku z korzystaniem z mobilności studenta | str. 94 4.2. Brak wymogu posiadania zezwolenia na pracę na podstawie przepisu art. 87 ust. 2 i 3 u.p.z. | str. 94 4.3. Przypadki wykonywania pracy na terytorium RP bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, wynikające z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 21.04.2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania cudzoziemcowi na terytorium RP jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę | str. 95 Regulacje dotyczące obywateli Ukrainy | str. 100 5.1. Sytuacja prawna obywateli Ukrainy w okresie sprzed 24.02.2022 r. | str. 100 5.1.1. Ułatwienia w legalizacji pobytu na terytorium RP | str. 100 5.1.2. Ułatwienia w procedurze związanej z uzyskaniem zezwolenia na pracę | str. 102 5.2. Sytuacja prawna obywateli Ukrainy po 24.02.2022 r. | str. 103 5.2.1. Zakres podmiotowy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa | str. 105 5.2.2. Dokumenty, na podstawie których obywatele Ukrainy mogą wjeżdżać do Polski | str. 106 5.2.3. Legalność pobytu obywateli Ukrainy, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 2 u.p.o.u. na terytorium RP | str. 107 5.2.4. Rejestr PESEL | str. 109 5.2.5. Zatrudnienie | str. 111 Rozdział III Postępowania administracyjne w sprawie udzielenia zezwoleń na pracę i wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 115 Postępowania administracyjne w sprawie udzielenia zezwoleń na pobyt czasowy i pracę na podstawie ustawy o cudzoziemcach | str. 117 1.1. Rodzaje zezwoleń oraz przesłanki ich uzyskania | str. 117 1.1.1. Rodzaje zezwoleń ze względu na cel w jakim są wydawane | str. 118 1.1.2. Przesłanki do uzyskania zezwoleń | str. 120 1.2. Postępowanie administracyjne w sprawie wydania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę | str. 124 1.2.1. Organ właściwy | str. 124 1.2.2. Wnioskodawca, wniosek, dokumenty załączane do wniosku | str. 124 1.2.3. Odmowa wszczęcia postępowania | str. 127 1.2.4. Postępowanie dowodowe | str. 128 1.2.5. Decyzja | str. 129 1.3. Instytucja milczącego załatwienia sprawy w ustawie o cudzoziemcach | str. 132 Postępowania administracyjne w sprawie udzielenia zezwolenia na pracę na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia oraz w sprawie wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 134 2.1. Zależność pomiędzy jednolitymi zezwoleniami na pracę a zezwoleniami na pracę wydawanymi na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia | str. 135 2.2. Ubiegania się o zezwolenie na pracę sezonową | str. 136 2.3. Warunki uzyskania zezwolenia na pracę | str. 137 2.4. Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia | str. 144 2.4.1. Organ właściwy | str. 145 2.4.2. Wnioskodawca, wniosek, dokumenty załączane do wniosku | str. 146 2.4.3. Postępowanie dowodowe | str. 149 2.4.4. Decyzja | str. 150 2.5. Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 155 2.5.1. Charakter prawny oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 155 2.5.2. Organ właściwy | str. 161 2.5.3. Wnioskodawca, elementy oświadczenia | str. 161 2.5.4. Postępowanie dowodowe | str. 161 2.5.5. Termin na dokonanie wpisu do ewidencji | str. 162 2.5.6. Decyzja o odmowie wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji | str. 163 2.5.7. Opłaty za wpis oświadczenia | str. 164 Rozdział IV Regulacje z zakresu prawa pracy dotyczące zatrudnienia cudzoziemców | str. 165 Wprowadzenie | str. 165 1.1. Podmiot powierzający wykonywanie pracy | str. 165 1.2. Poszukujący pracy | str. 167 1.3. Pracownik odbywający staż | str. 169 1.4. Specjalista | str. 170 1.5. Pracodawca | str. 171 1.6. Pracodawca macierzysty | str. 173 1.7. Pracodawca użytkownik | str. 174 Wykonywanie pracy przez cudzoziemca, wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, inna praca zarobkowa | str. 175 Zawody, w przypadku których wiedzę, umiejętności i kompetencje poświadczone liczbą wymaganych lat odpowiedniego doświadczenia zawodowego uznaje się do celów stosowania niebieskiej karty UE za równoważne z wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami poświadczonymi kwalifikacjami uzyskanymi w ramach kształcenia na poziomie wyższym | str. 178 Określenie istotnych warunków zatrudnienia w oświadczeniu, wniosku o zezwolenie na pracę | str. 180 Obowiązki i uprawnienia pracodawcy zatrudniającego cudzoziemca | str. 193 5.1. Obowiązki dotyczące umowy z cudzoziemcem | str. 193 5.2. Obowiązki informacyjne w stosunku do cudzoziemca | str. 195 5.3. Obowiązki informacyjne w stosunku do wojewody | str. 197 5.4. Obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne i konsekwencje ich nieuiszczenia | str. 197 Koszty pracy | str. 203 Uprawnienia i obowiązki pracownika cudzoziemca | str. 205 7.1. Uprawnienie do informacji | str. 205 7.2. Uprawnienie do pouczenia w sprawach zobowiązania cudzoziemca do powrotu, o roszczeniach przeciwko podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy w związku z zaległym wynagrodzeniem | str. 206 Uzyskanie statusu bezrobotnego przez cudzoziemca | str. 207 Rozdział V Zmiany warunków zatrudnienia oraz cofanie, przedłużanie, wygaśnięcie, uchylanie zezwoleń na pracę | str. 213 Zmiany podmiotowe i przedmiotowe warunków zatrudnienia i ich wpływ na wydane zezwolenia i złożone oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi | str. 213 1.1. Zmiany niewymagające wydania nowego zezwolenia na pracę czy wpisu nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 213 1.1.1. Zmiany niewymagające wydania nowego zezwolenia na pracę na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia | str. 213 1.1.2. Zmiany niewymagające wydania nowego zezwolenia lub niewymagające zmiany zezwolenia na pracę na podstawie ustawy o cudzoziemcach | str. 215 1.1.3. Zmiany niewymagające wpisu nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 216 1.2. Przypadki wymagające zmiany lub wydania nowego zezwolenia | str. 216 Przedłużenie zezwolenia na pracę | str. 219 2.1. Wydanie kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę | str. 219 2.2. Przedłużenie zezwolenia na pracę wydanego na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia | str. 221 Legalność pracy po upływie okresu ważności oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi | str. 223 Cofnięcie zezwolenia | str. 224 Uchylenie zezwolenia | str. 226 Wygaśnięcie zezwolenia | str. 228 6.1. Wygaśnięcie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na podstawie ustawy o cudzoziemcach | str. 228 6.2. Wygaśnięcie zezwolenia na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia | str. 228 Rozdział VI Kontrola legalności zatrudnienia cudzoziemców | str. 229 Pojęcie nielegalnej pracy zarobkowej cudzoziemca | str. 229 Organy kontroli | str. 230 Rozdział VII Regulacje wprowadzone w związku ze stanem epidemii COVID-19 oraz wynikające z ustawy z 17.12.2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw | str. 239 Rozdział VIII Opodatkowanie dochodów pracowników – cudzoziemców ze stosunku pracy | str. 245 Ogólne zasady opodatkowania dochodów uzyskanych ze stosunku pracy | str. 245 1.1. Pojęcie przychodu, kosztów uzyskania przychodu i dochodu ze stosunku pracy | str. 245 1.1.1. Pojęcie przychodu ze stosunku pracy | str. 245 1.1.2. Pracownicze koszty uzyskania przychodu | str. 248 1.2. Stawka podatkowa i sposób opodatkowania | str. 250 1.3. Wybrane preferencje w zakresie opodatkowania dochodów pracowników | str. 252 1.3.1. Zagadnienia ogólne | str. 252 1.3.2. Ulga dla młodych | str. 254 1.3.3. Ulga na powrót | str. 256 1.3.4. Ulga dla rodzin wielodzietnych | str. 258 1.3.5. Ulga dla pracujących seniorów | str. 260 1.4. Zwolnienie przychodów pracownika uzyskanych z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz skutki dla pracodawcy | str. 261 1.5. Zasady opodatkowania dochodu pracownika – cudzoziemca | str. 263 Podwójne opodatkowanie dochodów z tytułu stosunku pracy i jego unikanie | str. 264 2.1. Rodzaje podwójnego opodatkowania | str. 264 2.2. Problem podwójnego opodatkowania dochodów osób fizycznych | str. 265 2.3. Charakter umów o unikaniu podwójnego opodatkowania | str. 269 2.4. Opodatkowanie dochodu ze stosunku pracy według Modelu Konwencji OECD | str. 271 2.5. Opodatkowanie dochodu ze stosunku pracy według Modelu Konwencji ONZ | str. 276 2.6. Znaczenie pozostałych wzorców konwencji dotyczących unikania podwójnego opodatkowania | str. 277 Zasady opodatkowania dochodu ze stosunku pracy przewidziane w umowie polsko-ukraińskiej | str. 278 Opodatkowanie dochodów pracowniczych obywatela Ukrainy zatrudnionego w Polsce przez polskiego pracodawcę | str. 281 4.1. Opodatkowanie dochodów pracowniczych obywatela Ukrainy będącego rezydentem | str. 281 4.2. Opodatkowanie dochodów pracowniczych obywatela Ukrainy będącego nierezydentem | str. 284 Podsumowanie | str. 285 Bibliografia | str. 289