Uti possidetis w prawie międzynarodowym publicznym
Monografia jest pierwszą na polskim rynku wydawniczym pozycją poświęconą uti possidetis - instytucji recypowanej z prawa prywatnego, nieomówionej dotąd w polskiej doktrynie prawa międzynarodowego.
Pojęcie uti possidetis pojawia się zarówno w dyskusjach na temat dekolonizacji, jak i w publikacjach poświęconych zmianom terytorialnym zachodzącym z innych przyczyn, w szczególności dotyczących rozpadu państw federacyjnych (np. Jugosławii) lub secesji jego części składowych (np. republik radzieckich). Opracowanie wypełnia lukę w polskiej doktrynie prawa międzynarodowego, stanowiąc jednocześnie głos w międzynarodowej dyskusji na temat charakteru prawnego i miejsca uti possidetis w prawie narodów. Problematyka zmian terytorialnych w ramach tej instytucji, mimo historycznych korzeni związanych z dekolonizacją, nadal pozostaje aktualna, chociażby z uwagi na współczesne dążenia secesjonistyczne (np. w Szkocji, Hiszpanii czy na Ukrainie).
Autor, omawiając poszczególne kwestie, opiera się przede wszystkim na zagranicznej literaturze tematu, wykorzystuje również najnowsze orzecznictwo międzynarodowe.
Adresaci:
Książka jest przeznaczona dla specjalistów z zakresu prawa międzynarodowego, a także dla wszystkich zainteresowanych tą dziedziną prawa.
Wykaz skrótów | str. 9
Wstęp | str. 11
Rozdział I
Geneza uti possidetis | str. 17
1. Rzymskie korzenie | str. 17
2. Status quo post bellum | str. 19
Rozdział II
Usus w kontekście dekolonizacyjnym | str. 29
1. Dekolonizacja Ameryki Łacińskiej | str. 29
1.1. Recepcja do "amerykańskiego" prawa międzynarodowego | str. 30
1.2. Umowy międzynarodowe | str. 34
1.3. Konstytucje państwowe | str. 38
1.4. Spory międzynarodowe | str. 40
2. Dekolonizacja Afryki | str. 45
2.1. "Europejskie" prawo międzynarodowe a podział Afryki | str. 46
2.2. Deklaracja kairska | str. 49
2.3. Umowy międzynarodowe | str. 50
2.4. Konstytucje państwowe | str. 55
2.5. Spory międzynarodowe | str. 56
3. Dekolonizacja Azji | str. 68
Rozdział III
Usus poza kontekstem dekolonizacyjnym | str. 74
1. Rozpad Czecho-Słowacji | str. 75
2. Secesja republik radzieckich | str. 76
2.1. Dokumenty międzynarodowe i ustawodawstwo krajowe | str. 77
2.2. Kazus państw bałtyckich | str. 79
3. Rozpad Jugosławii | str. 84
3.1. Ustawodawstwo krajowe | str. 84
3.2. Opinie Komisji Badintera i kontrowersje doktrynalne | str. 86
4. Kazus Kosowa | str. 96
5. Powstanie Erytrei | str. 98
6. Powstanie Sudanu Południowego | str. 99
7. Dążenia secesjonistyczne | str. 101
7.1. Quebec i kontrowersje wokół raportu Pelleta | str. 101
7.2. Szkocja i Katalonia | str. 106
8. Przypadek Krymu i wschodniej Ukrainy | str. 107
9. Roszczenia terytorialne do obszarów antarktycznych | str. 109
Rozdział IV
Definicja uti possidetis | str. 112
1. Kontekst dekolonizacyjny | str. 113
1.1. Zakres podmiotowy | str. 113
1.2. Zakres przedmiotowy | str. 113
1.2.1. Tytuł uti possidetis (dziedzictwo kolonialne) | str. 113
1.2.2. Delimitacja granicy | str. 129
1.3. Zakres terytorialny | str. 135
1.4. Zakres czasowy | str. 135
2. Kontekst pozadekolonizacyjny | str. 141
2.1. Zakres podmiotowy | str. 141
2.2. Zakres przedmiotowy | str. 141
2.3. Zakres terytorialny | str. 147
2.4. Zakres czasowy | str. 147
Rozdział V
Charakter prawny uti possidetis | str. 152
1. Stanowiska doktryny | str. 153
2. Ocena usus i opinio iuris | str. 159
2.1. Kontekst dekolonizacyjny | str. 165
2.2. Kontekst pozadekolonizacyjny | str. 181
3. Dwie szczególne normy zwyczajowe - jedno status quo | str. 189
4. Reguła czy zasada? | str. 199
5. Znaczenie słuszności | str. 203
6. Podstawa aksjologiczna | str. 218
Rozdział VI
Miejsce uti possidetis wprawie międzynarodowym publicznym | str. 233
1. Uti possidetis a zasada efektywności | str. 233
2. Uti possidetis a zasady integralności terytorialnej i nienaruszalności granic | str. 235
3. Uti possidetis a zasada samostanowienia narodów | str. 239
4. Uti possidetis a uznanie państwa | str. 245
5. Uti possidetis a sukcesja państw | str. 246
Zakończenie | str. 253
Bibliografia | str. 261