Publikacja stanowi kompendium wiedzy o systemie informacyjnym rachunkowości finansowej przedsiębiorstw: od zaprojektowania tego systemu począwszy poprzez sprawne jego funkcjonowanie aż do likwidacji lub upadłości firmy.
Omówione w niej zagadnienia można podzielić na cztery części: - aspekty prawne i organizacyjne rachunkowości; - rachunkowość oraz zasoby majątkowe i kapitały przedsiębiorstw kontynuujących działalność; - sprawozdawczość finansowa przedsiębiorstwa – sporządzanie i badanie; - rachunkowość przedsiębiorstw niekontynuujących działalności.
Najnowsze wydanie zostało poszerzone o kwestie dotyczące zasad rozliczania podatku od towarów i usług w ramach Jednolitego Pliku Kontrolnego, Pracowniczych Planów Kapitałowych, archiwizacji dokumentacji księgowej oraz aktywów inwestycyjnych. Zawiera również zaktualizowane treści odnoszące się do zmian przepisów prawnych, w tym ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, a także przepisów podatkowych i ustawy Kodeks spółek handlowych.
Książka jest przeznaczona dla menedżerów przedsiębiorstw, przedstawicieli rad nadzorczych, głównych księgowych, a także osób zajmujących się profesjonalnie prowadzeniem ksiąg rachunkowych i pracowników pionów finansowo-ekonomicznych. Zainteresuje również kontrolerów i audytorów wewnętrznych, sędziów sądów gospodarczych oraz likwidatorów i syndyków masy upadłości.
Wykaz skrótów 11 Wstęp 15 Wykaz kont syntetycznych 19 CZĘŚĆ A ASPEKTY PRAWNE I ORGANIZACYJNE RACHUNKOWOŚCI Rozdział 1 Rachunkowość jako element systemu informacyjnego przedsiębiorstwa 25 1.1. Istota, zakres i zadania rachunkowości 25 1.2. Zewnętrzne i wewnętrzne regulacje rachunkowości 31 1.3. Zasady prawidłowej rachunkowości 39 1.4. Struktura rachunkowości 41 1.5. Użytkownicy informacji finansowych 43 Rozdział 2 Projektowanie systemu rachunkowości w przedsiębiorstwie 47 2.1. Zasady projektowania systemu rachunkowości przedsiębiorstwa 47 2.2. Elementy polityki rachunkowości przedsiębiorstwa 52 2.3. Zasady budowy zakładowego planu kont 62 2.4. Weryfikacja zasad (polityki) rachunkowości przedsiębiorstwa 71 2.5. Odpowiedzialność za rachunkowość przedsiębiorstwa 79 Rozdział 3 Wybrane elementy organizacji systemu rachunkowości w przedsiębiorstwie 87 3.1. Etapy generowania informacji finansowych w systemie rachunkowości 87 3.2. Wycena zasobów majątkowych i źródeł ich finansowania 90 3.3. Dokumenty księgowe jako podstawa ewidencji operacji gospodarczych 96 3.4. Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych 101 3.5. Inwentaryzacja jako narzędzie weryfikacji zapisów księgowych 107 CZĘŚĆ B RACHUNKOWOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW KONTYNUUJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ. ZASOBY MAJĄTKOWE I KAPITAŁY W PRZEDSIĘBIORSTWACH KONTYNUUJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ Rozdział 4 Rzeczowe i niematerialne aktywa trwałe przedsiębiorstwa 115 4.1. Istota i rodzaje środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 115 4.2. Wycena środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 122 4.3. Zasady amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 125 4.4. Aktualizacja wartości i odpisy z tytułu utraty wartości środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 132 4.5. Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 138 4.6. Środki trwałe w budowie i ich ewidencja 144 4.7. Leasing środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych i jego ewidencja 148 Rozdział 5 Aktywa inwestycyjne przedsiębiorstwa 157 5.1. Istota i rodzaje aktywów inwestycyjnych 157 5.2. Aktywa finansowe i niefinansowe i ich wycena 161 5.3. Ewidencja długoterminowych aktywów finansowych i niefinansowych 171 5.4. Struktura krótkoterminowych aktywów finansowych i zasady ich ewidencji 182 Rozdział 6 Aktywa pieniężne przedsiębiorstwa i kredyty bankowe 187 6.1. Istota, rodzaje i zasady gospodarowania aktywami pieniężnymi 187 6.2. Środki pieniężne w kasie 192 6.3. Środki pieniężne na rachunkach bankowych 196 6.4. Inne środki pieniężne 203 6.5. Kredyty bankowe, ich rodzaje i ewidencja 209 Rozdział 7 Rozrachunki i roszczenia w przedsiębiorstwie 215 7.1. Pojęcie i rodzaje rozrachunków 215 7.2. Zasady wyceny i dokumentacja rozrachunków (krajowych i zagranicznych) 220 7.3. Rozrachunki z kontrahentami 223 7.4. Rozrachunki publicznoprawne 239 7.5. Rozrachunki z pracownikami 255 7.6. Pozostałe rozrachunki 265 7.7. Odpisy aktualizujące należności 275 7.8. Należności dochodzone sądownie (roszczenia) 278 Rozdział 8 Aktywa obrotowe przedsiębiorstwa 281 8.1. Zasady gospodarowania zapasami 281 8.2. Klasyfikacja i metody wyceny materiałów i towarów 283 8.3. Rozliczenie zakupu materiałów i towarów 289 8.4. Ewidencja materiałów 293 8.5. Ewidencja towarów 299 8.6. Nadwyżki i niedobory materiałów i towarów 308 Rozdział 9 Ewidencja, rozliczanie i kalkulacja kosztów w przedsiębiorstwie 315 9.1. Pojęcie i klasyfikacja kosztów 315 9.2. Warianty ewidencji kosztów 320 9.3. Koszty według rodzajów – ich ewidencja i rozliczanie 322 9.4. Koszty w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym i ich rozliczanie 327 9.5. Rozliczenia kosztów w czasie 339 9.6. Istota i metody kalkulacji kosztów 345 Rozdział 10 Produkty gotowe i produkcja niezakończona w przedsiębiorstwie 359 10.1. Ogólna charakterystyka produktów gotowych 359 10.2. Zasady wyceny produktów gotowych 360 10.3. Ewidencja produktów gotowych 366 10.4. Braki i ich ewidencja 372 Rozdział 11 Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem w przedsiębiorstwie 375 11.1. Pojęcie i rodzaje przychodów 375 11.2. Ewidencja przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 377 11.3. Ewidencja kosztów związanych z uzyskaniem przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 389 11.4. Pozostałe przychody i koszty operacyjne 394 11.5. Przychody i koszty finansowe 401 11.6. Obroty wewnętrzne i ich koszt własny 406 Rozdział 12 Kapitały i fundusze przedsiębiorstwa 409 12.1. Istota i rodzaje kapitałów (funduszy) 409 12.2. Kapitały (fundusze) podstawowe w różnych jednostkach gospodarczych 415 12.3. Kapitały (fundusze) zapasowe i rezerwowe w różnych jednostkach gospodarczych 427 12.4. Rozliczenia międzyokresowe przychodów 436 12.5. Fundusze specjalne 440 12.6. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego 450 12.7. Wynik finansowy netto i jego rozliczanie 454 Rozdział 13 Rezerwy na zobowiązania w przedsiębiorstwie 457 13.1. Ogólna charakterystyka rezerw 457 13.2. Rezerwy na przyszłe zobowiązania i straty w księgach rachunkowych 463 13.3. Rezerwy na wydatki przyszłych okresów – rozliczenia międzyokresowe bierne 470 13.4. Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 476 13.5. Ujawnienia informacji o rezerwach w sprawozdaniu finansowym 482 CZĘŚĆ C SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTWA – SPORZĄDZANIE I BADANIE, UDOSTĘPNIANIE ORAZ ARCHIWIZACJA I OCHRONA ZBIORÓW DOKUMENTACJI KSIĘGOWEJ Rozdział 14 Zakres i procedury sporządzania sprawozdania finansowego w przedsiębiorstwie 491 14.1. Istota, cechy i zakres sprawozdania finansowego 491 14.2. Zasady sporządzania sprawozdania finansowego 493 14.3. Struktura informacyjna bilansu 500 14.4. Rachunek zysków i strat 504 14.5. Informacja dodatkowa 507 14.6. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym 514 14.7. Rachunek przepływów pieniężnych 516 14.8. Sprawozdanie z działalności w roku obrotowym 520 14.9. Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej 524 14.10. Konsolidacja sprawozdań finansowych 525 Rozdział 15 Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych 535 15.1. Cel i zasady badania sprawozdania finansowego 535 15.2. Sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego 545 15.3. Zatwierdzanie, udostępnianie oraz ogłaszanie sprawozdania finansowego 548 Rozdział 16 Przechowywanie i ochrona zbiorów dokumentacji księgowej przedsiębiorstwa 555 16.1. Regulacje prawne dotyczące przechowywania i ochrony zbiorów dokumentacji księgowej 555 16.2. Miejsca i czasokres przechowywania zbiorów dokumentacji księgowej 558 16.3. Przechowywanie i ochrona zbiorów danych rachunkowości likwidowanych jednostek 565 16.4. Sposoby przechowywania zbiorów dokumentacji księgowej 568 16.5. Brakowanie zbiorów dokumentacji księgowej 574 CZĘŚĆ D RACHUNKOWOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW NIEKONTYNUUJĄCYCH DZIAŁALNOŚCI Rozdział 17 Rachunkowość łączących się i przejmowanych przedsiębiorstw 579 17.1. Istota fuzji i przejęć 579 17.2. Zasady i metody łączenia się spółek 583 17.3. Rozliczenie łączenia spółek metodą nabycia 589 17.4. Rozliczenie łączenia spółek metodą łączenia udziałów 594 17.5. Skutki przejęcia jednostki w rachunkowości 599 17.6. Ujawnianie informacji o połączeniu w sprawozdaniach finansowych 611 Rozdział 18 Rachunkowość przedsiębiorstw w upadłości i likwidacji 613 18.1. Regulacje prawne dotyczące upadłości i likwidacji przedsiębiorstwa 613 18.2. Zakres prac związanych z upadłością i likwidacją przedsiębiorstwa 617 18.3. Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych 625 18.4. Inwentaryzacja aktywów i pasywów likwidowanego przedsiębiorstwa 628 18.5. Wycena aktywów i pasywów likwidowanego przedsiębiorstwa 632 18.6. Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa w likwidacji 646 Literatura 657 Wykaz aktów prawnych 663 Wykaz tabel 667 Wykaz rysunków 673 Wykaz schematów 675 O Autorach 679