Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej a sądownictwo konstytucyjne. Wielopoziomowa współpraca czy rywalizacja?
Opracowanie podejmuje zagadnienie konstytucjonalizacji Unii Europejskiej, w tym stosunku łączącego sądy konstytucyjne państw członkowskich z Trybunałem Sprawiedliwości UE. Temat ten jest szeroko dyskutowany zarówno w krajach Europy Zachodniej, jak i w państwach Europy Środkowo-Wschodniej z uwagi na ich stosunkowo niedługie członkostwo w Unii Europejskiej i pojawiające się w związku z tym problemy dotyczące granic stawianych prawu unijnemu, przenikającemu krajowe porządki prawne.
Autorka stawia tezę, że Trybunał Sprawiedliwości UE - nie będąc de iure sądem konstytucyjnym - de facto pełni funkcje typowe dla sądownictwa konstytucyjnego, strzegąc porządku konstytucyjnego Unii, traktaty zaś, będące umowami prawa międzynarodowego, z uwagi na ich materialną treść można uważać za akty o randze konstytucyjnej.
Adresaci:
Publikacja jest skierowana do sędziów Trybunału Konstytucyjnego, ich asystentów oraz prawników zajmujących się zawodowo problemami sądownictwa konstytucyjnego, a także do pracowników naukowo-dydaktycznych oraz studentów wydziałów prawa, stosunków międzynarodowych i europeistyki.
"Praca jest pierwszym tak kompleksowym ujęciem zagadnienia wskazanego w jej tytule, nie ma swojego odpowiednika na polskim rynku wydawniczym. Z uwagi na jej tematykę oraz sposób przedstawienia będzie ona atrakcyjną pozycją wydawniczą dla osób zainteresowanych prawem konstytucyjnym i prawem unijnym".
z recenzji dr hab. Moniki Florczak-Wątor
Wykaz skrótów | str. 7
Uwagi wprowadzające | str. 13
Rozdział 1
Proces integracji europejskiej i jego prawne implikacje | str. 29
1.1. Od traktatów rzymskich do traktatu ustanawiającego Unię Europejską | str. 29
1.2. Traktat konstytucyjny i traktat lizboński | str. 32
1.3. Tożsamość prawnomiędzynarodowa Unii Europejskiej | str. 37
1.4. Upodmiotowienie jednostki w prawie Unii Europejskiej | str. 43
Rozdział 2
Trybunał Sprawiedliwości w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej | str. 55
2.1. System instytucjonalny Unii Europejskiej | str. 55
2.2. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 60
2.3. Rola Trybunału Sprawiedliwości w kształtowaniu podstaw prawnych Unii Europejskiej | str. 66
2.3.1. Materialny konstytucjonalizm | str. 67
2.3.2. Strukturalny konstytucjonalizm | str. 71
Rozdział 3
Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej | str. 85
3.1. Konstytucja jako najwyższy akt ustawodawczy | str. 89
3.2. Prawo międzynarodowe, prawo integracji, prawo konstytucyjne | str. 95
3.3. Traktat jako akt konstytucyjny | str. 98
3.3.1. Ujęcie formalne | str. 98
3.3.2. Ujęcie materialne | str. 103
3.4. Konstytucja europejska na tle porównawczym | str. 107
Rozdział 4
Sądownictwo konstytucyjne | str. 114
4.1. Doktryna sądownictwa konstytucyjnego | str. 114
4.2. Modele sądownictwa konstytucyjnego | str. 122
4.2.1. Kontrola scentralizowana | str. 131
4.2.2. Kontrola zdecentralizowana | str. 141
4.3. Tradycja prawa kodeksowego i prawa precedensowego | str. 154
4.4. Trybunał Sprawiedliwości jako sąd konstytucyjny | str. 158
4.5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej na tle porównawczym | str. 170
Rozdział 5
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
a sądy konstytucyjne państw członkowskich | str. 179
5.1. Monizm i dualizm w prawie międzynarodowym | str. 185
5.2. Sądy konstytucyjne wobec postępującego procesu integracji | str. 189
5.3. Sądy konstytucyjne wobec kryzysu finansowego | str. 263
5.4. Pozostałe gwarancje procesu integracji | str. 268
5.5. Trybunał Sprawiedliwości a sądy konstytucyjne - współpraca czy rywalizacja? | str. 278
Uwagi końcowe | str. 287
Bibliografia | str. 299