Zdrowie psychiczne
Monografia „Zdrowie psychiczne. Współczesne zagrożenia i możliwości wzmacniania” porusza zagadnienia w obecnych czasach niezmiernie ważne ze względu na występowanie wielu czynników wpływających negatywnie na zdrowie psychiczne społeczeństwa. Wciąż bowiem rośnie liczba osób mających problemy związane z ich zdrowiem psychicznym i to w każdej grupie wiekowej. Zjawisko to od ponad roku ulega ciągłemu nasileniu w związku z zagrożeniami i ograniczeniami spowodowanymi przez pandemię COVID-19, która stała się wyzwaniem nie tylko medycznym, lecz także społecznym i dla zdrowia psychicznego.
W książce zawarto informacje o zdrowiu psychicznym, jego determinantach i zagrożeniach, a także wzmacnianiu zdrowia psychicznego według koncepcji salutogenetycznej i radzenia sobie ze stresem. Ze względu na znaczenie tego wzmacniania uwzględniono dodatkowo praktyczne wskazania dotyczące realizacji warsztatów, programów profilaktycznych i podejmowania innych działań.
Publikacja „Zdrowie psychiczne. Współczesne zagrożenia i możliwości wzmacniania” adresowana jest w szczególności do lekarzy, pielęgniarek, psychologów, pedagogów szkolnych, dyrektorów szkół i ośrodków szkolno-wychowawczych, nauczycieli, a także studentów kierunków przygotowujących do tych zawodów. Będzie również cennym źródłem informacji na temat wzmacniania zdrowia psychicznego dla wielu innych grup zawodowych, a także dla indywidualnego odbiorcy.
Wstęp VII
1. Zdrowie psychiczne 1
Czym jest zdrowie psychiczne i jakie ma znaczenie? 1
Zdrowie psychiczne jako element zdrowia 5
Wybrane modele i sposoby ujmowania zdrowia psychicznego 9
Zdrowie psychiczne jako wymiar zdrowia publicznego 15
Zdrowie psychiczne w koncepcjach różnych autorów 19
Determinanty wpływające na zdrowie psychiczne 34
Współczesne zagrożenia dla zdrowia psychicznego 41
Kontekst społeczny zagrożeń dla zdrowia psychicznego 41
Zagrożenia dla zdrowia psychicznego wynikające z pandemii SARS-CoV-2 45
2. Koncepcja poczucia koherencji Aarona Antonovsky’ego w kontekście wzmacniania zdrowia 61
Wprowadzenie do teorii salutogenezy 61
Poczucie koherencji oraz pozostałe czynniki wpływające na zdrowie 63
Poczucie koherencji i jej komponenty: poczucie zrozumiałości, poczucie zaradności, poczucie sensowności 63
Uogólnione zasoby odpornościowe 70
Stresory – uogólnione deficyty odpornościowe 70
Zachowanie zdrowotne i styl życia 71
3. Stres i jego wpływ na zdrowie człowieka 73
Modele i koncepcje stresu: biologiczne, psychologiczne i społeczne 73
Uwarunkowania stresu: stres jako bodziec, reakcja i relacja 76
Koncepcja stresu Hansa Selye’go 79
Teoria stresu Richarda Lazarusa i Suzan Folkman 82
Stres i Teoria Zachowania Zasobów Stevana Hobfolla 86
Konsekwencje zdrowotne stresu 89
4. Radzenie sobie ze stresem 93
Radzenie sobie ze stresem a zdrowie psychiczne 93
Radzenie sobie ze stresem jako proces, strategia i styl 96
Rodzaje stylów radzenia sobie ze stresem 100
Uwarunkowania podmiotowe oraz sytuacyjne radzenia sobie ze stresem 103
Ogólne właściwości podmiotowe wpływające na proces radzenia sobie ze stresem 103
Czynniki sytuacyjne wpływające na proces radzenia sobie ze stresem 108
5. Praktyczne wskazania dla wzmocnienia zdrowia 113
Wzmacnianie zdrowia psychicznego w kontekście podejścia salutogenetycznego 113
Wzmacnianie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w kontekście podejścia salutogenetycznego 118
Praktyczne wskazania w kontekście radzenia sobie ze stresem 125
Zarządzanie stresem 127
Zakończenie 137
Piśmiennictwo 143