Sztuka bycia uczniem i nauczycielem
Pedagogika współbycia podkreśla znaczenie współpracy i życzliwej przestrzeni interpersonalnej, a odwołując się do zasad: osoba przed rzeczą, etyka przed techniką, być przed mieć, miłosierdzie przed sprawiedliwością – nawiązuje do upowszechnianej przez Jana Pawła II cywilizacji miłości. W tejże pedagogice mieści się zarówno sztuka bycia nauczycielem, jak i uczniem oraz sztuka bycia człowiekiem w tych nie tak łatwych czasach.
Wszystkie teksty składające się na niniejszą publikację są, jak mówi jedna z Autorek, opowieścią o wychowaniu; opowieścią o wychowaniu do człowieczeństwa, opowieścią niosącą pierwiastek dobra, nadziei i wiary w człowieka. Tak zresztą można scharakteryzować całą serię „Nauczyciele – Nauczycielom” ukazującą się już dziesięć lat. Jej autorzy, współautorzy i czytelnicy jednogłośnie stwierdzają, że seria pomaga przywrócić prawo takim wartościom, jak odczuwanie, przeżywanie, tworzenie, uspołecznienie, miłość i życie.
Niniejszy tom, będący w pewnym sensie podsumowaniem dziesięciolecia serii „Nauczyciele – Nauczycielom”, stanowi jednocześnie prezentację koncepcji pedagogiki współbycia, której zasadniczym założeniem jest sztuka bycia człowiekiem.
Część I. Seria „Nauczyciele – Nauczycielom” w opinii współautorów i czytelników 9
Wiesława Korzeniowska, Andrzej Murzyn; Wstęp 9
Kazimierz Denek; Wartości w książkach pedagogicznych serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 12
Beata Oelszlaeger; Seria „Nauczyciele – Nauczycielom” jako inspiracja do kształcenia studentów pedagogiki (kilka refleksji) 24
Antoni Gwizdak; Samowychowanie oraz samorządność jako elementy procesów edukacyjnych w ujęciu autorów serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 30
Małgorzata Znaj; Seria „Nauczyciele – Nauczycielom” jako wypowiedź o przyjaźni i miłości 35
Wiesława Korzeniowska; Tradycja i współczesność w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 39
Alina Górniok-Naglik; Obecność literatury w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 45
Ewa Kochanowska; Małe formy literackie i potoczne w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 53
Lidia Wollman; Kreatywność jako działanie edukacyjne w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 61
Jadwiga Uchyła-Zroski; Istota muzyki w świecie dziecka a wątki muzyczne w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 67
Beata Wojtal; Wątki ludyczne w serii „Nauczyciele – Nauczycielom” 73
Bernadeta Niesporek-Szamburska, Helena Synowiec; Wokół Dziecka. Seria „Nauczyciele – Nauczycielom” w opinii studentek polonistyki 80
Część II. Wokół pedagogiki współbycia 85
Bronisława Dymara; Sztuka bycia uczniem i nauczycielem. Bliżej uczenia się – nauczania kompleksowego i pedagogiki współbycia 85
Urszula Dębska; Dynamizm wartościowania drogą ku pełniejszemu współbyciu 106
Urszula Morszczyńska; Pedagogiczne dylematy aksjologicznej kwalifikacji czynu 115
Maria Z. Pulinowa; O potrzebie formowania się wspólnoty nauczycielskiej 124
Justyna Sikora; Przygotowanie przyszłych nauczycieli do twórczości w pełnieniu ról zawodowych 130
Lucyna Skorecka; Odwaga bycia kreatywnym 136
Jadwiga Szymaniak; O kulturę kontaktów społecznych w szkole 140
Danuta Waloszek; Meandry ochrony dziecka i dzieciństwa 149
Agnieszka Olczak; Aktywność twórcza w przedszkolu szansą odkrywania przez dziecko mechanizmów społecznych 161
Maria Szymańska; Dorośli i dzieci – świat zawarty w rysunkach przedszkolaków (czyli o porozumiewaniu się przez sztukę) 168
Elżbieta Maria Minczakiewicz; „Teatr z łyżki” jako inspiracja pedagogii serca, umysłu i woli dzieci o zróżnicowanych potrzebach i możliwościach rozwoju 177
Elżbieta Napora; Rysunek jako źródło informacji o szansach i zagrożeniach rozwoju dziecka ze strony środowiska rodzinnego 185
Anetta Soroka-Fedorczuk; Źródła informacji o osobach niepełnosprawnych z perspektywy dzieci w wieku przedszkolnym 198
Urszula Szuścik; Dziecko i nauczyciel w działaniach artystycznych – głosy o plastyce i pięknie 205
Alicja Skibicka; Kto może ukształtować twórczego ucznia? 209
Helena Danel-Bobrzyk; Rola rodziny w kształtowaniu aktywnych postaw dziecka z udziałem muzyki 214
Maciej Kołodziejski; Środowiskowy kontekst rozwoju muzycznego dziecka Implikacje gordonowskie 222
Radosław Tarczoń; Muzyka relaksacyjna w działaniu terapeuty muzycznego – z badań własnych 227
Adam Adamski; Rola tańca i rytmiki dla układu biologicznego człowieka w świetle nowego paradygmatu psychologicznego 237
Małgorzata Bortliczek, Izabela Łuc; Nieoficjalne słownictwo uczniowskie wyrazem twórczej postawy językowej 248
Małgorzata Iwanowicz; Wychowanie językowo-stylistyczne w toku kształcenia polonistycznego na poziomie starszych klas szkoły podstawowej 264
Adriana Adamska; Udział wymiaru ponadempirycznego w procesie wychowawczym 271
Danuta Kocurek; Młodzież w świecie małej ojczyzny – w świetle badań ankietowych 283
Wacław Korzeniowski; Dziecko w świecie cywilizacji technicznej 288
Izabela Gomółka-Walaszek; Różnice progresu rozwojowego bliźniąt 293
Bibliografia (wybór) 301