W książce przedstawiono identyfikację oraz ocenę rozległych regulacji sygnalizowania naruszeń prawa w administracji publicznej, obejmującą m.in.: • analizę przepisów prawa odnoszących się do zjawiska sygnalizacji w regulacjach konstytucyjnoprawnej, karnoprocesowej, cywilnej, administracyjnoprawnej i sądowoadministracyjnej; • problematykę naruszeń prawa w polskim ustawodawstwie w oparciu o poglądy nauki i judykatury; • model sygnalizowania naruszeń wprowadzonych dyrektywą sygnalizacyjną UE.
Publikacja przeznaczona jest dla sektora administracji publicznej, w szczególności dla prawników (sędziów, adwokatów i radców prawnych oraz praktyków prawa pracy i compliance), dla pracowników samorządowych związanych z kontrolą i nadzorem oraz pracowników rządowej administracji publicznej. Zainteresuje także osoby naukowo zajmujące się omawianą tematyką.
„Dzieło (...) jest kompleksowe i kompletne w tym znaczeniu, że obejmuje swoim zakresem dogmatyczne analizy przepisów o sygnalizacji z wielu dziedzin prawa. Opiniowaną pracę wyróżnia nie tylko jej merytoryczna oryginalność, ale także rzadka współcześnie umiejętność łączenia analiz teoretycznych z dogmatyczną metodą badania prawa (…)”. Z recenzji wydawniczej prof. dra hab. Andrzeja Wróbla
„(…) Recenzowana praca stanowi wartościową pozycję w polskiej literaturze przedmiotu. Jest pracą o niekwestionowanych walorach naukowych, a jednocześnie dużej przydatności praktycznej. Jest pierwszą obszerniejszą monografią opisującą zjawisko sygnalizacji w administracji publicznej. Twórcze uogólnienia, logiczny i jasny tok wywodu, wreszcie duża kultura słowa, czynią z recenzowanej pracy pozycję wartościową”. Z recenzji wydawniczej prof. dra hab. Zygmunta Niewiadomskiego
Wykaz skrótów | str. 25 Wstęp | str. 29 CZĘŚĆ PIERWSZA ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE I PRZEGLĄD REGULACJI SYGNALIZACYJNYCH W USTAWODAWSTWIE POLSKIM Uwagi ogólne | str. 33 DZIAŁ I ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE, METODOLOGIA, POJĘCIA I KONSTRUKCJA PRACY | str. 35 Rozdział I. Tematyka pracy, ewolucja koncepcji i konstrukcji rozważań oraz problemy metodologii | str. 35 Uzasadnienie wyboru tematyki pracy | str. 35 Ewolucja koncepcji i konstrukcji tematyki pracy oraz jej zakresu | str. 36 O problemach metodologii badań w kontekście tematyki pracy i głównym problemie badawczym | str. 39 Uzasadnienie „nieempirycznego” przedmiotu pracy w kontekście przedmiotu nauk prawnych | str. 43 Rozdział II. Ustalenia pojęciowe, cel, przedmiot i metody badawcze związane ze zjawiskiem sygnalizowania w świetle stanowisk nauki prawa administracyjnego | str. 45 O metodach badawczych w naukach administracyjnoprawnych | str. 45 Ustalenia pojęciowe związane ze zjawiskiem sygnalizowania jako podstawa do ustalenia przedmiotu sygnalizacji | str. 47 Rozdział III. Reasumpcja obszaru badań, problemów i metod badawczych, celu oraz wpływu rezultatów pracy na rozwój nauki | str. 48 DZIAŁ II SYGNALIZACJA W USTAWODAWSTWIE POLSKIM I LITERATURZE Z WYŁĄCZENIEM REGULACJI ADMINISTRACYJNOPRAWNEJ | str. 52 Rozdział IV. Sygnalizacja Trybunału Konstytucyjnego | str. 52 Geneza prawno-polityczna Trybunału Konstytucyjnego i jego kompetencji sygnalizacyjnych | str. 52 1.1. Zagadnienia wprowadzające | str. 52 1.2. Obowiązująca ustawowa regulacja sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego jako pojęcie prawne oraz jego ewolucja w przepisach | str. 55 Pojęcie i charakter sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego w świetle poglądów doktryny | str. 57 2.1. Ujmowanie sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego jako kompetencji | str. 57 2.2. Sygnalizacja Trybunału Konstytucyjnego w świetle Konstytucji RP | str. 60 2.3. Sygnalizacja Trybunału Konstytucyjnego sensu largo, sensu stricto i inne typologie | str. 62 2.4. Sygnalizacja Trybunału Konstytucyjnego a pojęcie funkcji w ujęciu literatury przedmiotu | str. 65 2.5. Funkcja sygnalizacyjna Trybunału Konstytucyjnego jako skutek, rola i współzależność; pojęcia dysfunkcji i eufunkcji | str. 66 2.6. Kilka uwag o sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego na tle poglądów doktryny | str. 69 2.6.1. Uwagi o charakterze ogólnym | str. 69 2.6.2. Uwagi o charakterze szczegółowym. Pojęcie sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego | str. 70 Ujęcie sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego jako postępowania sygnalizacyjnego | str. 72 3.1. W sprawie dwóch rodzajów postępowań, tj. odrębności postępowania sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego w ramach rozpoznawanej sprawy oraz postępowania sygnalizacyjnego prowadzonego w oparciu o przepisy regulaminu Trybunału | str. 72 3.2. O elementach postępowania sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego | str. 73 3.2.1. Rewizja pojęć sygnalizacji sensu largo i sensu stricto Trybunału Konstytucyjnego w kontekście postępowania sygnalizacyjnego | str. 73 3.2.2. Elementy postępowań sygnalizacyjnych Trybunału Konstytucyjnego sensu largo i sensu stricto (podmioty, przedmiot oraz forma) | str. 76 3.3. Sygnalizacja Trybunału Konstytucyjnego sensu stricto – wszczęcie, tryb postępowania, forma postanowienia (orzeczenia) sygnalizacyjnego oraz adresaci obowiązków | str. 76 3.3.1. Formalna postać orzeczeń sygnalizacyjnych | str. 76 3.3.2. Wszczęcie i bieg postępowania sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego | str. 79 3.3.3. W kwestii przedmiotu sygnalizacji Trybunału; typy obowiązków związanych z sygnalizacją jako przedmiot postępowania sensu largo i sensu stricto | str. 81 3.3.4. „Luki w prawie” i „uchybienia w prawie”, a więc o „przedmiocie” przedmiotu postępowania sygnalizacyjnego | str. 83 3.3.5. Adresaci i typy obowiązków sygnalizacyjnych związanych z sygnalizacją Trybunału Konstytucyjnego | str. 85 3.3.6. Problematyka mocy wiążącej postanowień sygnalizacyjnych Trybunału Konstytucyjnego | str. 88 Uwagi, wnioski i propozycje pojęciowe. Ocena sygnalizacji Trybunału Konstytucyjnego. Wyodrębnienie obowiązków sygnalizacyjnych | str. 89 4.1. Uwagi ogólne na tle poglądów doktryny | str. 89 4.2. Uwagi szczegółowe | str. 91 4.3. W sprawie odmiennej typologii sygnalizacji i obowiązków sygnalizacyjnych Trybunału Konstytucyjnego | str. 93 4.4. Słów kilka o praktyce sygnalizacyjnej Trybunału Konstytucyjnego | str. 97 Rozdział V. Sygnalizacja w prawie karnym procesowym | str. 100 Zagadnienia wprowadzające | str. 100 Geneza regulacji sygnalizacji karnoprocesowej | str. 101 Pojęcie, istota i procesowy charakter sygnalizacji w świetle poglądów doktryny | str. 104 3.1. Koncepcja sygnalizacji karnoprocesowej sensu stricto i sensu largo | str. 104 3.2. O sygnalizacji karnoprocesowej w kontekście pojęcia stosunku prawnego i stosunku procesowego | str. 108 3.2.1. Kilka słów o stosunku prawnym w ogólności | str. 108 3.2.2. Sygnalizacja jako stosunek karnoprocesowy | str. 110 3.2.2.1. Fakty prawne w nawiązywaniu stosunku prawnego sygnalizacji | str. 110 3.2.2.2. Problem struktury podmiotowej stosunku karnoprocesowego sygnalizacji na tle struktury podmiotowej procesu karnego | str. 113 3.2.2.2.1. Podmioty stosunków karnoprocesowych a uczestnicy procesu karnego | str. 113 3.2.2.2.2. Strony postępowania karnego w ujęciu materialnym i formalnym | str. 116 3.2.2.2.3. Strony karnoprocesowego stosunku sygnalizacji | str. 117 3.2.2.2.4. Sygnaliści | str. 117 3.2.2.2.5. Adresaci sygnalizacji | str. 118 3.2.2.2.6. Inni adresacji sygnalizacji (szczególny typ sygnalizacji publicznej w związku z procesem karnym) | str. 120 3.2.2.2.7. Status podmiotów, których działania dotyczy zawiadomienie w stosunku prawnym sygnalizacji | str. 121 Przedmiot i treść stosunku prawnego sygnalizacji i postępowania sygnalizacyjnego a problematyka przedmiotu procesu karnego | str. 121 4.1. Przedmiot procesu karnego i jego trwałość | str. 121 4.2. Pojęcie przedmiotu procesu karnego a definiowanie stron procesu. Pojęcie quasi-strony | str. 123 4.3. Pojęcie i charakter prawny quasi-strony w procesie karnym | str. 124 Przedmiot i treść stosunku prawnego sygnalizacji | str. 126 5.1. Kilka uwag z zakresu teorii prawa o stosunku prawnym i jego elementach konstrukcyjnych | str. 126 5.2. Przedmiot i treść stosunku prawnego sygnalizacyjnego w ocenie doktryny. Obowiązki prawne i pozaprawne w ramach sygnalizacji | str. 127 5.3. Pojęcie poważnego uchybienia stwierdzonego w działalności danej instytucji a przedmiot sygnalizacji karnoprocesowej | str. 129 Sankcje w ramach sygnalizacji karnoprocesowej | str. 130 W sprawie pojęcia „karnoprocesowe postępowanie sygnalizacyjne” | str. 131 Sygnalizacja jako postępowanie a pojęcie prawnej normy postępowania | str. 133 Regulacja art. 19 k.p.k. jako postępowanie sygnalizacyjne | str. 135 9.1. O „normie prawnej w działaniu” | str. 135 9.2. Jeszcze o nawiązaniu i ustaniu karnoprawnego stosunku sygnalizacji oraz początku i końcu biegu postępowania sygnalizacyjnego | str. 137 9.3. Zakres podmiotowy postępowania sygnalizacyjnego w procesie karnym w kontekście kompetencji sygnalistów do stwierdzenia poważnego uchybienia w działaniu instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej | str. 138 9.4. Pojęcie sądu w karnoprocesowym postępowaniu sygnalizacyjnym | str. 140 9.5. Cel postępowania sygnalizacji karnoprocesowej | str. 141 9.6. Karnoprocesowe postępowanie sygnalizacyjne a postępowanie incydentalne | str. 144 9.7. Zaskarżalność sądowego i prokuratorskiego zawiadomienia sygnalizacyjnego oraz odpowiedzialność sygnalistów | str. 147 9.8. Forma wystąpienia sygnalizacyjnego w postępowaniu karnym | str. 147 Zagadnienia końcowe | str. 148 Rozdział VI. Z problematyki sygnalizacji w sprawach cywilnych | str. 152 Geneza instytucji sygnalizacji i jej stopniowy zanik w Kodeksie postępowania cywilnego | str. 152 Kształt postępowań sygnalizacyjnych w Kodeksie postępowania cywilnego – ujęcie historyczne | str. 155 2.1. Podstawa procesowa wystąpienia procesowego sądu jako sygnalisty | str. 155 2.2. Adresaci sygnalizacji sądowej | str. 155 2.3. Metodyka tworzenia pism sygnalizacyjnych cywilnoprocesowych oraz rodzaje sygnalizacji | str. 156 2.4. Przedmiot sygnalizacji cywilnoprocesowej | str. 159 2.5. Sygnalizacja w postępowaniach arbitrażowych do 1989 r. | str. 160 2.5.1. Arbitrażowe procedury sygnalizacyjne; sygnaliści i adresaci sygnalizacji | str. 160 2.5.2. Przedmiot postępowań sygnalizacji arbitrażowej | str. 161 Obowiązujące regulacje cywilnoprawne typu sygnalizacyjnego | str. 162 3.1. Charakter sygnalizacji sądów rodzinnych | str. 162 3.2. Społeczna sygnalizacja rodzinno-opiekuńcza | str. 164 3.3. Instytucja wytyku judykacyjnego i problematyka sygnalizacji Sądu Najwyższego | str. 165 3.4. Inne kompetencje Sądu Najwyższego jako sui generis sygnalizacja sądu cywilnego | str. 166 3.4.1. Sygnalizacja Sądu Najwyższego w obecnym stanie prawnym | str. 166 3.4.2. Raporty z działalności sądownictwa cywilnego za dany rok | str. 167 Kompetencje sygnalizacyjne Krajowej Rady Sądownictwa | str. 169 Whistleblowing jako element sygnalizacji związanej ze stosunkiem pracy | str. 170 CZĘŚĆ DRUGA SYGNALIZACJA W REGULACJI ADMINISTRACYJNOPRAWNEJ I SĄDOWOADMINISTRACYJNEJ Uwagi ogólne | str. 173 DZIAŁ I SYGNALIZACJA TYPU SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO | str. 174 Rozdział I. O przydatności rozgraniczania regulacji prawa procesowego administracyjnego (typ kierowniczy) od regulacji prawa procesowego sądowego (typ sądowy) jako tło rozważań o sygnalizacji w prawie administracyjnym | str. 174 Zagadnienia wprowadzające | str. 174 Przydatność rozgraniczania regulacji prawa procesowego administracyjnego (typ kierowniczy) od regulacji prawa procesowego sądowego (typ sądowy) jako tło rozważań o sygnalizacji w prawie administracyjnym | str. 176 Czynności o charakterze sygnalizacyjnym w ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi | str. 180 3.1. Zagadnienia ogólne, podstawy prawne i charakter | str. 180 3.2. O dwupostaciowości sygnalizacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym | str. 181 Rozdział II. Sygnalizacja sądowoadministracyjna szczególna (obligatoryjna) | str. 183 Pojęcie sygnalizacji szczególnej (obligatoryjnej, dyscyplinującej) sądu administracyjnego na podstawie art. 55 § 3 p.p.s.a. | str. 183 Przedmiot postępowania i przesłanki zastosowania sygnalizacji szczególnej | str. 184 2.1. Rażące przypadki naruszenia obowiązku jako przesłanka sygnalizacji szczególnej | str. 185 Podmioty i forma postępowania w ramach sygnalizacji szczególnej | str. 188 Zagadnienia końcowe | str. 190 Rozdział III. Sygnalizacja sądowoadministracyjna ogólna na podstawie art. 155 p.p.s.a. | str. 192 Pojęcie sygnalizacji ogólnej (postępowanie w przypadku stwierdzenia istotnych naruszeń prawa lub okoliczności mających wpływ na ich powstanie na podstawie art. 155 p.p.s.a.) oraz sygnalizacji informacyjnej | str. 192 Zakres podmiotowy sygnalizacji ogólnej z art. 155 p.p.s.a. (sygnaliści i adresaci sygnalizacji) | str. 193 2.1. Sygnaliści w rozumieniu 155 p.p.s.a. a pojęcie „tok rozpoznania sprawy” | str. 193 2.2. Adresaci sygnalizacji ogólnej | str. 197 Zakres przedmiotowy sygnalizacji ogólnej (przedmiot postępowania sygnalizacyjnego ogólnego bądź stosunku prawnego sygnalizacji) | str. 198 Obowiązek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego jako sygnalizacja informacyjna | str. 201 4.1. Informacja sygnalizacyjna adresowana do Prezydenta RP i Krajowej Rady Sądownictwa | str. 202 4.2. Informacja sygnalizacyjna adresowana do Prezesa Rady Ministrów | str. 202 Charakter prawny sygnalizacji w uzasadnieniach wyroków sądów administracyjnych | str. 202 Kwestia sankcji za niedopełnienie obowiązku sygnalizacyjnego w postępowaniu sądowoadministracyjnym | str. 203 Rozdział IV. Pojęcie, formy i przesłanki rażącego naruszenia prawa w poglądach doktryny na tle ogólnego postępowania administracyjnego jako wstęp do analizy istotnych naruszeń prawa | str. 205 Zagadnienia wprowadzające | str. 205 Pojęcie „rażące naruszenie prawa” w świetle poglądów nauki i orzecznictwa sądów administracyjnych | str. 206 2.1. Geneza problemów interpretacyjnych pojęcia „rażące naruszenie prawa” | str. 206 2.2. O dwutorowości stanowisk doktryny w sprawie pojęcia rażącego naruszenia prawa i próbie rekonstrukcji tego pojęcia | str. 208 Koncepcje interpretacji zwrotu „wydanie decyzji administracyjnej z rażącym naruszeniem prawa” w ogólnym postępowaniu administracyjnym jako podstawa do analizy koncepcji „istotnych naruszeń prawa” w ramach sygnalizacji sądowoadministracyjnej | str. 212 3.1. Wydanie decyzji administracyjnej „z rażącym naruszeniem prawa” w poglądach doktryny | str. 212 3.1.1. Naruszenia norm materialnego prawa administracyjnego powodujące wadliwość decyzji a rażące naruszenie prawa materialnego | str. 218 3.1.2. Rażące naruszenie prawa jako naruszenie norm prawa procesowego na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego | str. 219 3.1.3. Rażące naruszenie prawa a prawo wewnętrzne na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego | str. 220 3.1.4. Waga wykładni systemowej i celowościowej dla pojęcia „wydanie decyzji administracyjnej z rażącym naruszeniem prawa” | str. 221 3.1.5. Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji na podstawie rażącego naruszenia prawa na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego | str. 222 3.1.5.1. Koncepcja pozytywnych przesłanek wstępnych potrzebnych do stwierdzenia wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa | str. 223 3.1.6. Przykłady szczegółowe wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa | str. 226 3.1.6.1. Wydanie błędnego rozstrzygnięcie co do sposobu zakończenia sprawy | str. 226 3.1.6.2. Treść decyzji przeciwstawiającej się przepisom, na podstawie których decyzja została wydana lub powinna była zostać wydana (sprzeczność bezwzględna i względna) | str. 227 3.1.6.3. Rażące naruszenie prawa jako skutek wadliwości oznaczenia strony decyzji | str. 228 3.2. O pozakodeksowym pojęciu rażącego naruszenia prawa na gruncie art. 6 u.o.m.f.p. | str. 228 3.3. W kierunku ustalenia pojęcia rażących naruszeń prawa na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego w oparciu o poglądy doktryny i orzecznictwo | str. 231 3.3.1. Warunki graniczne rozumienia terminu „rażące naruszenie prawa” w świetle orzecznictwa i doktryny jako punkt wyjścia do określenia istotnych naruszeń prawa | str. 234 3.3.2. Uwagi doktryny o pojęciach „naruszenie prawa”, „istotne i nieistotne naruszenie prawa” w świetle uchylonego działu VI Kodeksu postępowania administracyjnego | str. 238 Rozdział V. Istotne naruszenia prawa i okoliczności mające wpływ na istotne naruszenia prawa jako przedmiot sądowoadministracyjnej sygnalizacji ogólnej z art. 155 p.p.s.a. | str. 241 Zagadnienia wprowadzające | str. 241 O roli sygnalizacji i pojęciu istotnych naruszeń prawa w poglądach doktryny | str. 242 2.1. Geneza problematyki sygnalizacji, czyli o zwalczaniu dostrzeżonych niedociągnięć w pracy administracji | str. 242 2.2. Pojęcia „istotne naruszenia prawa” oraz „okoliczności mające wpływ na ich powstanie” w poglądach doktryny | str. 244 2.2.1. O dwutorowości stanowisk w kwestii pojęcia istotnych naruszeń prawa | str. 248 2.2.2. Pojęcie uchybienia w sygnalizacji sądowoadministracyjnej a pojęcie uchybienia procesowego | str. 250 2.2.3. Okoliczności mające wpływ na powstanie istotnych naruszeń prawa jako przedmiot uchybień z art. 155 § 1 p.p.s.a. – uwagi doktryny i krytyka koncepcji | str. 255 Postrzeganie pojęcia „istotne naruszenia prawa” w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych | str. 261 3.1. Wybrane przykłady istotnych naruszeń stwierdzone w postanowieniach sygnalizacyjnych Naczelnego Sądu Administracyjnego i stanowiska adresatów tych sygnalizacji | str. 261 3.2. Wybrane przykłady istotnych naruszeń prawa i okoliczności nań wpływających stwierdzone przez wojewódzkie sądy administracyjne oraz stanowiska adresatów tych sygnalizacji | str. 265 3.3. O procesowym i materialnym charakterze stwierdzanych istotnych naruszeń prawa przez sądy administracyjne | str. 272 3.3.1. Wykonanie przez organ wyższego stopnia kompetencji organu pierwszego stopnia jako istotne naruszenie prawa | str. 272 3.3.2. Sposób działania naruszający zasadę budowania zaufania do organów państwa jako istotne naruszenie prawa | str. 273 3.3.3. Istotne naruszenie prawa materialnego | str. 274 3.4. Kwestia relacji rażącego naruszenia prawa do istotnego naruszenia prawa. „Istotne” naruszenie prawa jako pojęcie szersze niż naruszenie „rażące” | str. 275 3.5. Pojęcie „istotne naruszenia prawa” w związku z wykładnią art. 28 ust. 1 u.p.z.p. | str. 276 3.6. Wąskie rozumienie istotnych naruszeń prawa w orzecznictwie sądowym | str. 277 Pojęcie „istotne naruszenia prawa” występujące w innych aktach normatywnych | str. 278 W kierunku wniosków pojęciowych. Uchybienia, istotne naruszenia prawa i okoliczności mające wpływ na istotne naruszenia prawa z art. 155 p.p.s.a. jako pojęcia niedookreślone, prawne i prawnicze | str. 279 Istotne naruszenia prawa a inne formy naruszenia prawa (rażące naruszenie prawa, naruszenie prawa, nieistotne naruszenia prawa) | str. 281 Koncepcje uchybienia, istotnych naruszeń prawa i okoliczności mających wpływ na istotne naruszenia prawa jako przedmiot sygnalizacji sądowoadministracyjnej | str. 283 O próbie uchwycenia kryterium wyróżniania istotnego naruszenia prawa | str. 287 DZIAŁ II SYGNALIZACJA W REGULACJI ADMINISTRACYJNOPRAWNEJ POZASĄDOWEJ | str. 291 Zagadnienia wprowadzające | str. 291 Rozdział VI. Sygnalizacja samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 292 Geneza i problematyka ustrojowa samorządowych kolegiów odwoławczych jako organów publicznych oraz sygnalizujących w świetle poglądów doktryny i ustaw | str. 292 1.1. Samorządowy charakter prawny samorządowych kolegiów odwoławczych jako organów stosujących sygnalizację | str. 292 1.2. Rządowy charakter prawny samorządowych kolegiów odwoławczych jako organów stosujących sygnalizację | str. 296 1.3. Hybrydowy charakter samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 298 Ewolucja instytucji sygnalizacji w działalności samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 299 Charakter prawny kompetencji sygnalizacyjnych samorządowych kolegiów odwoławczych na tle regulacji ustawowej | str. 301 Sygnalizacja samorządowych kolegiów odwoławczych jako postępowanie; zakres podmiotowy i przedmiotowy | str. 305 4.1. Sygnaliści | str. 305 4.1.1. Obowiązek sygnalizacyjny prezesa samorządowego kolegium odwoławczego na tle orzeczniczej funkcji kolegiów | str. 305 4.1.2. Charakter prawny postanowień sygnalizacyjnych jako czynnik określający sygnalistów | str. 308 4.2. Zakres przedmiotowy sygnalizacji samorządowych kolegiów odwoławczych; pojęcie „istotne uchybienia w pracy organu” jako przedmiot postanowień sygnalizacyjnych | str. 312 4.3. Adresaci sygnalizacji samorządowych kolegiów odwoławczych i ich obowiązki | str. 314 Cel i funkcja sygnalizacji samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 316 Problem zasięgu kompetencji sygnalizacyjnej samorządowych kolegiów odwoławczych wobec zadań zleconych i zespolonych służb, inspekcji i straży | str. 319 Zaskarżalność postanowień sygnalizacyjnych samorządowych kolegiów odwoławczych a „inne akty i czynności” w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. | str. 320 Postępowanie sygnalizacyjne samorządowych kolegiów odwoławczych a postępowanie skargowe | str. 322 Podsumowanie i ocena procesowego charakteru sygnalizacji samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 323 Rozdział VII. Sygnalizacja wskazująca na nieistotne naruszenia prawa wobec jednostek samorządu terytorialnego | str. 328 Podstawy prawne i charakter nieistotnych naruszeń prawa w świetle doktryny i orzecznictwa | str. 328 Sygnalizacja nieistotnych naruszeń prawa w działalności samorządu gminy, powiatu i województwa a akty nadzoru | str. 331 Rozdział VIII. Sygnalizacja regionalnych izb obrachunkowych | str. 336 Charakter prawny regionalnych izb obrachunkowych | str. 336 Czynności typu sygnalizacyjnego regionalnych izb obrachunkowych | str. 337 Rozdział IX. Noty sygnalizacyjne w kontroli skarbowej do 2017 r. | str. 340 Rozdział X. Sygnalizacja administracyjnoprawna – typ rzecznikowski | str. 343 Sygnalizacja Rzecznika Praw Obywatelskich | str. 343 1.1. Sygnalizacja w sprawach indywidualnych | str. 343 1.1.1. Podstawy prawne wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich typu sygnalizacyjnego | str. 345 1.1.2. Charakter i forma „sygnalizacji” | str. 346 1.2. Sygnalizacje Rzecznika Praw Obywatelskich o charakterze generalnym. Oceny i wnioski, pośrednia inicjatywa prawodawcza oraz informowanie parlamentu o pracach Rzecznika | str. 349 Sygnalizacja Rzecznika Praw Dziecka | str. 351 Sygnalizacja Rzecznika Ubezpieczonych do 2015 r. na tle obecnych kompetencji sygnalizacyjnych Rzecznika Finansowego | str. 353 Sygnalizacja Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców | str. 356 Sygnalizacja Rzecznika Praw Pacjenta | str. 357 Rozdział XI. Kompetencje sygnalizacyjne Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz rzeczników konsumentów | str. 359 Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jako sygnalista | str. 359 Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów | str. 360 Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów i czynności typu sygnalizacyjnego | str. 360 Szczególne czynności sygnalizacyjne procesowe podejmowane w postępowaniu przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów | str. 362 Rozdział XII. Sygnalizacja Najwyższej Izby Kontroli | str. 364 Kilka uwag o statusie Najwyższej Izby Kontroli jako sygnalisty | str. 364 Czynności sygnalizacyjne indywidualne w ramach Najwyższej Izby Kontroli | str. 365 2.1. Sygnalizacja indywidualna w związku z postępowaniem kontrolnym; wystąpienia pokontrolne | str. 365 2.2. Postępowanie pokontrolne w ramach wystąpienia jako ramy procesowe sygnalizacji Najwyższej Izby Kontroli | str. 366 2.2.1. Treść wystąpień pokontrolnych | str. 366 2.2.2. Adresaci wystąpień pokontrolnych i ich obowiązki | str. 367 2.2.3. Prawa adresatów wystąpień pokontrolnych i charakter sugestii sygnalizacyjnych Najwyższej Izby Kontroli | str. 368 Czynności sygnalizacyjne generalne w ramach działania Najwyższej Izby Kontroli | str. 369 Rozdział XIII. Sygnalizacja Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych | str. 371 Rozdział XIV. Sygnalizacja Państwowej Inspekcji Pracy oraz rola sygnalizacyjna społecznej inspekcji pracy | str. 375 Rozdział XV. Kompetencje sygnalizacyjne Rady Mediów Narodowych, Narodowego Banku Polskiego, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego i podmiotów wykonujących działalność w lotnictwie cywilnym oraz Kierowników Ruchu Zakładu Górniczego | str. 379 Rada Mediów Narodowych a kompetencje typu sygnalizacyjnego | str. 379 Kompetencje sygnalizacyjne Narodowego Banku Polskiego | str. 380 Komisja Nadzoru Finansowego. Obowiązek przyjmowania zgłoszeń sygnalizacyjnych | str. 381 Kompetencje sygnalizacyjne Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji | str. 381 Kompetencje sygnalizacyjne Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej | str. 382 Obowiązki Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz podmiotów wykonujących działalność w lotnictwie cywilnym w związku z sygnalizacją | str. 383 Obowiązki kierownika ruchu zakładu górniczego związane z sygnalizacją | str. 384 Rozdział XVI. Instytucja sygnalizacji w Prawie bankowym w ramach systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu | str. 385 Instytucja sygnalizacji w Prawie bankowym w ramach systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej | str. 385 Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu | str. 387 Rozdział XVII. Pojęcie sygnalizacji w Kodeksie postępowania administracyjnego | str. 389 DZIAŁ III NOWY TYP SYGNALIZACJI WPROWADZONY DYREKTYWĄ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2019/1937 W SPRAWIE OCHRONY OSÓB ZGŁASZAJĄCYCH NARUSZENIA PRAWA UNII, PROCES IMPLEMENTACJI ORAZ WPŁYW NA PRZEPISY KRAJOWE | str. 391 Rozdział XVIII. Geneza, aksjologia i proces implementacji dyrektywy 2019/1937 | str. 391 Zagadnienia wprowadzające | str. 391 Idea sygnalizacji jako whistleblowingu | str. 393 O procesie implementacji dyrektywy sygnalizacyjnej w kontekście problemu już funkcjonujących instytucji sygnalizacyjnych w polskim prawie | str. 394 3.1. Tworzące się płaszczyzny sygnalizowania naruszeń prawa | str. 394 3.2. Podstawowe problemy w implementacji przepisów dyrektywy sygnalizacyjnej do polskiego porządku prawnego | str. 401 3.3. Stosowanie bezpośrednie dyrektywy sygnalizacyjnej w braku przepisów implementujących i jego skutki dla integracji europejskiej | str. 402 3.4. Ratio legis projektowanej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa według rządowego uzasadnienia projektowanej regulacji | str. 405 Rozdział XIX. Problematyka zakresu podmiotowego dyrektywy sygnalizacyjnej i projektowanej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa | str. 408 Sygnaliści i inne podmioty uznawane za sygnalistę w kontekście związanym z pracą na podstawie art. 4 dyrektywy 2019/1937 i projektowanej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa | str. 408 1.1. Sygnaliści | str. 408 1.2. Osoby pomagające, osoby trzecie powiązane z sygnalistą oraz informatorzy | str. 409 1.3. Kwestia odpowiedzialności zgłaszającego naruszenia jako wynik potwierdzenia statusu sygnalisty | str. 413 1.3.1. Odpowiedzialność prawna sygnalisty na poziomie prawa karnego i procesu karnego | str. 417 Zgłoszenie naruszenia jako nowy obowiązek pracowniczy | str. 420 Sygnaliści anonimowi a problem „kontekstu związanego z pracą” na podstawie art. 6 dyrektywy 2021/1937 | str. 421 Podmioty zobowiązane w ramach zgłoszenia na gruncie dyrektywy sygnalizacyjnej i projektu ustawy | str. 423 Zakaz działań odwetowych i środki ochrony sygnalistów w dyrektywie 2019/1937 | str. 426 Rozdział XX. O zakresie przedmiotowym dyrektywy 2019/1937 i projektowanych przepisów polskiej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa | str. 427 Zakres przedmiotowy dyrektywy sygnalizacyjnej | str. 427 Zakres przedmiotowy w projekcie ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z 8.01.2024 r. | str. 428 Problem pojęcia „naruszenia prawa” w przepisach dyrektywy sygnalizacyjnej i projektowanej ustawy | str. 429 Przedmiot sygnalizacji i podmioty wyłączone z zakresu sygnalizacyjnego dyrektywy i projektu ustawy krajowej | str. 432 Rozdział XXI. Wewnętrzne i zewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń jako formy postępowań sygnalizacyjnych w ramach dyrektywy 2019/1937 i projektowanej krajowej ustawy implementującej | str. 437 Zagadnienia wprowadzające | str. 437 Wewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń jako standard podstawowy dyrektywy sygnalizacyjnej i projektowanych przepisów krajowych | str. 438 2.1. Procedury zgłoszeń wewnętrznych i działań następczych w projekcie rządowym ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa | str. 439 Zewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń jako standard pomocniczy dyrektywy sygnalizacyjnej i projektowanych przepisów krajowych | str. 443 Procedura zgłoszeń zewnętrznych (przyjęcie zgłoszenia, weryfikacja merytoryczna, nadanie i odmowa nadania biegu zgłoszeniu zewnętrznemu) | str. 444 Multicentryczny układ podmiotów zobowiązanych do przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego. Zgłoszenie zewnętrzne do Rzecznika Praw Obywatelskich jako organu o kompetencji ogólnej | str. 447 Problem pojęcia podmiotu publicznego i organu publicznego w projekcie ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z 8.01.2024 r. | str. 449 Ujawnienie publiczne | str. 453 Rozdział XXII. Dyrektywa sygnalizacyjna i projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa w świetle krajowych regulacji typu sygnalizacyjnego | str. 454 W kierunku trzech modeli prawnych sygnalizacji na podstawie dyrektywy sygnalizacyjnej | str. 454 Rozproszony zakres regulacji materialnych w prawie polskim mogących być objętymi dyrektywą sygnalizacyjną oraz zgłaszaniem naruszeń prawa i ochroną zgłaszających na gruncie projektowanych przepisów ustawy | str. 455 2.1. Przegląd krajowych regulacji typu sygnalizacyjnego o powszechnym zakresie zastosowania w świetle dyrektywy sygnalizacyjnej i projektowanej ustawy implementującej | str. 456 2.1.1. Prawo pracy | str. 456 2.1.2. Regulacje mogące służyć funkcji ochronnej sygnalizacji w procedurze karnej oraz ustawie o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka | str. 457 2.1.3. Regulacje sygnalizacyjne w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem postępowania skargowego i wnioskowego | str. 457 2.1.3.1. Kwestia oceny charakteru zgłoszenia jako podstawa zastosowania odpowiedniej procedury skargowo-wnioskowej i sygnalizacyjnej | str. 458 2.1.4. Szczególne przepisy i rozwiązania sektorowe związane ze zgłaszaniem naruszeń prawa i innych nieprawidłowości mieszczące się w zakresie normowania dyrektywy sygnalizacyjnej | str. 459 Zagadnienia końcowe | str. 460 CZĘŚĆ TRZECIA SYGNALIZOWANIE NARUSZEŃ PRAWA – W KIERUNKU REASUMPCJI POJĘĆ, WNIOSKÓW KOŃCOWYCH I POSTULATÓW DE LEGE FERENDA Rozdział I. Problemy sygnalizowania naruszeń prawa w administracji publicznej w regulacji konstytucyjnoprawnej, karnoprocesowej i cywilnej w świetle przeglądu ustawodawstwa oraz doktryny | str. 469 Sygnalizacja Trybunału Konstytucyjnego istotnych uchybień i luk w prawie, których usunięcie jest niezbędne do zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej | str. 469 Problemy zawiadamiania organów nadzoru o poważnych uchybieniach w działaniu instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej jako „sygnalizacja” sądów i prokuratorów w ramach postępowania karnego | str. 475 Sygnalizowanie naruszeń prawa z perspektywy prawa cywilnego | str. 479 Rozdział II. Problemy sygnalizacji w regulacji sądowoadministracyjnej – czyli informowanie właściwych organów lub organów zwierzchnich o istotnych naruszeniach prawa lub okolicznościach mających wpływ na ich powstanie | str. 482 Sygnalizowanie istotnych naruszeń prawa lub okoliczności mających wpływ na ich powstanie w typie kierowniczym i typie sądowym | str. 482 Zasadnicze problemy ogólne i szczegółowe związane z czynnościami o charakterze sygnalizacyjnym w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi | str. 485 2.1. Sygnalizacja szczególna (obligatoryjna, dyscyplinująca) sądu administracyjnego na podstawie art. 55 § 3 p.p.s.a. | str. 485 2.2. Sygnalizacja ogólna na podstawie art. 155 p.p.s.a. oraz sygnalizacja informacyjna | str. 486 2.2.1. Problemy zakresu podmiotowego w sygnalizacji ogólnej | str. 486 2.2.2. Problemy zakresu przedmiotowego w sygnalizacji ogólnej | str. 488 2.3. „Rażące”, „istotne” i inne naruszenia prawa – problemy sygnalizowania w środowisku pojęć niedookreślonych | str. 490 2.3.1. Zagadnienia wprowadzające | str. 490 2.3.2. Rażące naruszenie prawa w kontekście sygnalizacji administracyjnoprawnej | str. 491 2.3.3. Problemy pojęć istotnych naruszeń prawa i okoliczności wpływających na istotne naruszenia jako przedmiot sygnalizacji sądowoadministracyjnej | str. 495 2.3.3.1. Koncepcja uchybień jako przedmiotu sygnalizacji sądowoadministracyjnej | str. 496 2.3.3.2. Koncepcja metody ustalania istotnych naruszeń prawa oraz okoliczności wpływających na te naruszenia | str. 498 2.3.3.3. Problem sądowoadministracyjnej sprawy sygnalizacyjnej i sprawy sądowoadministracyjnej w związku z art. 155 p.p.s.a. | str. 500 2.3.3.4. Sygnalizacja ogólna sądów administracyjnych jako obowiązek lub uprawnienie | str. 504 2.3.3.5. Geneza i aksjologia regulacji procesowej sygnalizacji sądowoadministracyjnej jako podstawa teoretyczna do wyodrębniania instytucji sygnalizacji w administracji publicznej w typie kierowniczym | str. 506 Rozdział III. Sygnalizacja w typie kierowniczym, czyli o pozasądowych sygnalizacjach administracyjnoprawnych i sui generis regulacjach sygnalizacyjnych w administracji publicznej | str. 508 Sygnalizacja samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 508 1.1. Geneza samorządowych kolegiów odwoławczych jako tło funkcjonalności sygnalizacji uregulowanej w art. 20 u.s.k.o. | str. 508 1.2. Sygnalizacja jako obowiązek lub uprawnienie – uwagi na tle postępowania sygnalizacyjnego samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 510 1.3. Przedmiot, skutki prawne oraz cel sygnalizacji samorządowych kolegiów odwoławczych | str. 511 Problemy sygnalizacji wskazującej na nieistotne naruszenia prawa wobec jednostek samorządu terytorialnego | str. 512 Czynności typu sygnalizacyjnego regionalnych izb obrachunkowych | str. 513 Uwagi na tle not sygnalizacyjnych w kontroli skarbowej do 2017 r. | str. 514 Charakter i formy sygnalizacji administracyjnoprawnej w typie rzecznikowskim | str. 515 Sygnalizacja Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz rzeczników konsumentów | str. 516 Czynności sygnalizacyjne indywidualne i generalne Najwyższej Izby Kontroli | str. 516 Kompetencje sygnalizacyjne Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych | str. 517 Sygnalizacja Państwowej Inspekcji Pracy | str. 517 Kompetencje sygnalizacyjne Rady Mediów Narodowych, Narodowego Banku Polskiego, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Kierowników Ruchu Zakładu Górniczego | str. 518 Sygnalizacja w Prawie bankowym w ramach systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej | str. 519 Krajowy system przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu jako generalny przykład regulacji sygnalizacyjnych | str. 520 Rozdział IV. Sygnalizacja w regulacji administracyjnoprawnej sądowej i pozasądowej – w kierunku uogólnień teoretycznych i typologii | str. 521 Sygnalizacja w regulacji administracyjnoprawnej (w prawie administracyjnym) | str. 521 Sygnalizacja w regulacji administracyjnoprawnej – pojęcie i typologie | str. 523 Administracyjnoprawna sprawa sygnalizacyjna | str. 525 Wnioski końcowe w zakresie regulacji administracyjnoprawnej | str. 527 Rozdział V. Nowy typ sygnalizacji prawnej wprowadzony dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii | str. 530 Rozdział VI. Sygnalizacja w ujęciu teoretycznym | str. 533 Sygnalizacja jako pojęcie prawne i prawnicze | str. 533 Sygnalizacja jako kompetencja, obowiązek, uprawnienie, funkcja i instytucja prawna | str. 538 2.1. Sygnalizacja a pojęcie funkcji | str. 538 2.2. Sygnalizacja a pojęcie kompetencji | str. 540 Stosunek prawny a pojęcie sygnalizacji | str. 544 Sygnalizacja a pojęcia kontroli sądowej, kontroli i nadzoru | str. 545 Sygnalizacja i problem pojęć niedookreślonych będących jej przedmiotem | str. 548 Rozdział VII. Wnioski końcowe oraz de lege ferenda | str. 552 Sygnalizacja a autorytet Naczelnego Sądu Administracyjnego w ujęciu historycznym i obecnie | str. 552 W kierunku prawa sygnalizacyjnego – propozycje zmian legislacyjnych | str. 556 Problem postępowań zintegrowanych z sygnalizacją | str. 562 Sygnalizacja jako pojęcie teoretyczne – w kierunku teorii przeciwdziałania naruszeniom prawa | str. 565 W sprawie odpowiedzi na stawiane problemy badawcze i hipotezy | str. 567 Zagadnienia końcowe | str. 568 Bibliografia | str. 573