Dwuizbowość jest zjawiskiem niejednoznacznym i kontrowersyjnym w teorii prawa i polityki. Przedmiotem monografii jest omówienie zagadnień dotyczących związku dwuizbowej struktury parlamentu i ustroju demokratycznego, rozumianego jako system ograniczenia władzy większości ze względu na prawa człowieka.
W opracowaniu przedstawiono m.in. dawne i nowe dylematy dwuizbowości wiążące się ściśle z wyznaczeniem roli parlamentu w państwie. Autorzy wskazują jakie wartości przemawiają na rzecz dwuizbowości oraz czy parlament dwuizbowy dysponuje lepszymi możliwościami pokonania współczesnego kryzysu tej instytucji niż parlament jednoizbowy.
Książka, aktualna zwłaszcza w okresie obchodów stulecia pierwszego posiedzenia Senatu II Rzeczypospolitej Polskiej, jest przeznaczona przede wszystkim dla polityków, w tym posłów i senatorów, a także pracowników naukowych oraz studentów prawa i politologii. Zainteresuje również dziennikarzy.
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 Część I DYLEMATY DWUIZBOWOŚCI – TRADYCJE I REALIA Władysław T. Kulesza Sejm i Senat w II Rzeczypospolitej 21 Piotr Frączek W obronie prawa. Stanowisko Senatu II RP wobec naruszeń Konstytucji marcowej w latach 1926–1935 33 Maria Kruk Spór o Senat w III RP na tle sporu o dwuizbowość parlamentu 59 Ewa Łętowska Myśli nieuczesane o parlamentaryzmie 85 Hanna Suchocka Czy istnieje „europejski standard prawny” dotyczący struktury parlamentu (dwuizbowości) w świetle opinii Komisji Weneckiej 105 Część II W POSZUKIWANIU PARADYGMATU DWUIZBOWOŚCI Mateusz Tyszka W poszukiwaniu kompromisu między suwerennością parlamentu a zasadą konstytucjonalizmu. Współczesna Izba Lordów i realizowana przez nią funkcja kontrolna w świetle ewolucji ustrojowej tego organu 125 Ziemowit Syta Senat USA w świetle The Federalist Papers 153 Kamil Szałecki Mandat i skład izby wyższej a jej charakter i wpływ na proces legislacyjny 175 Konrad Rydel Problem dwuizbowości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego 209 Część III PARLAMENT DWUIZBOWY – DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY Krystian Kardas Niemiecka legislatywa na gruncie Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec z 1949 r. – dwuizbowa czy jednoizbowa? 229 Grzegorz Basiński Bundesrat – pozycja ustrojowa i wpływ na współczesną demokrację niemiecką 253 Marta Bakun Współczesne wyzwania niemieckiego bikameralizmu 279 Marcin Hamielec Czy bikameralizm może pogodzić zwaśnione narody? Parlament i jego rola w procesie pokojowym w Bośni i Hercegowinie 311 Jan Denka Słoweński bikameralizm jako model państwa demokratycznego 339 Filip Olszówka Impeachment jako szczególny przejaw chilijskiej tradycji dwuizbowości 369 Aleksandra Gromiec Transformacje demokratyczne a dwuizbowość jako przykład dziedzictwa kolonialnej przeszłości Ameryki Południowej 405 Antoni Cypryjański Dwuizbowość w myśli liberałów klasycznych. Porównanie wizji parlamentu Karola Monteskiusza i Benjamina Constanta 421 Natalia Kowalik, Borys Tencer Dwuizbowość jako narzędzie demokratyzacji – zmiany w balansie sił między Radą Unii Europejskiej a Parlamentem Europejskim po Traktacie z Lizbony 447 Ryszard Piotrowski Dwuizbowość w państwach demokratycznych 473