Dziecko w świecie rodziny

Dziecko w świecie rodziny

Po raz drugi w Impulsie prezentujemy IV tom popularnej wśród pedagogów serii Nauczyciele-Nauczycielom. Książka „Dziecko w świecie rodziny” niesie ze sobą wieloaspektową analizę pojęcia rodziny w procesie wychowania. Różnorodność podjętej problematyki oraz liczne grono autorów, prezentujących swoje teksty sprawiają, iż czytelnik otrzymuje do rąk pracę, która inspiruje do dalszych dyskusji i rozważań. Nie muszą one ograniczać się do głównych zagadnień, zawartych w książce, takich jak: ujęcie domu; zadomowienia; rodziny jako pewnej wspólnoty duchowej, obyczajowej i intelektualnej; domu jako miejsca różnorodnych kontaktów i nabywania wartości.

Publikacja zasadniczo dzieli się na dwie części. Część pierwsza, zatytułowana: „Poszukiwanie wartości, czyli o podstawach wychowania”, dotyka kwestii zagrożeń w rozwoju psychicznym dziecka. Skupia się także na przełożeniu naukowego rozumienia wartości na rozumienie i działanie dziecięce, na problemie odpowiedzialności w wychowaniu, ciężarze świadomości siebie samego oraz granicach poznania świadomości „Drugiego", a także na temporalności zdarzeń i różnych możliwości usytuowania się w czasie.

W artykule „Uniwersalne wartości edukacji” autor akcentuje ich znaczenie w okresie przełomu wieków. Uzasadnia, iż stanowią one rodzaj busoli i mają moc sprawczą. Pisze również o kontrowersjach związanych z pojęciem wartości i prezentuje swoje propozycje w toczącej się debacie o ważności tego czym powinniśmy kierować się w życiu. Artykuł pt. „Czas jako wartość w życiu dorosłych i dzieci” przybliża problemy związane z meandrami czasu i ponadczasowością. Odnosi te pojęcia do sposobów poszukiwania wartości i na tej podstawie prezentuje typologię wartości. Tekst „Przyjaźń i wyobraźnia w jednej chodzą parze” opisuje ideę przyjaźni, rozwinięta jako zajmowanie pewnej postawy jak też trwałości bycia „w pewnym sposobie” w obliczu przeciwności losu. Wartość ta ukazana jest tutaj jako przeciwieństwo pragmatyczności postępowania, a także jako element pedagogicznego działania. Artykuł Andrzeja Murzyna, kontynuując rozważania z publikacji „Dziecko w świecie sztuki”, rozwija zagadnienie odwagi społecznej. Mówi o warunkach dla zaistnienia owej „social courage” i o jej miejscu w wychowaniu. Z kolei tekst Alojzego Krzempka odnosi się do związków religijności z moralnością. Autor uzasadnia w nim, iż sumienie jest regulatorem zachowania człowieka. Charakteryzuje religijność autonomiczną, autorytarno-moralną i magiczną. W artykule zatytułowanym „Zagrożenia w rozwoju psychicznym dziecka” autor wymienia jako przeszkody na drodze do odpowiednio pogłębionego rozwoju wartości: destrukcyjne schematy poznawcze, nieadekwatną samoocenę, zdeformowany obraz świata i nie zaspokojone potrzeby bycia z drugim człowiekiem. Część pierwszą zamyka tekst Urszuli Moszczyńskiej, który przedstawia rozumienie wybranych norm, dotyczących najważniejszych ról dziecka, przez uczniów klas trzecich i czwartych. Dziecięce spojrzenie na wybrane powinności skonfrontowano z ich rozumieniem przez rodziców i nauczycieli.

Część druga, której nadano tytuł „Dziecko w domu”, to pięć artykułów, w których możemy odnaleźć opracowania o roli mediów, muzyki, plastyki i literatury w kontekście obecności dziecka w środowisku domowym. Autorzy wykonali daleko posuniętą i obudowaną wiedzą interdyscyplinarną eksplorację intelek­tualną różnych znaczeń domu oraz jego powiązań z życiem i dorastaniem człowieka.

W artykule Marka Rembierza możemy odnaleźć rozważania o domu jako wartości, o domu jako źródle prawdy, dobra, bezpieczeństwa lub odwrotnie. Tekst Bronisławy Dymary wprowadza naukowe określenia domu, rodziny, bezdomności i łączy je z potocznymi i poetyckimi znaczeniami, zawartymi w dziecięcych wierszach. Ponadto, podkreśla zadania rodziny w wychowaniu dziecka do przeżywania smutków i radości życia. „Dziecko w świecie informacji…” zestawia rolę i funkcje telewizji z zagrożeniami, wynikającymi z dominacji obrazu i dźwięku nad słowem i wyobraźnią dziecka. Autorka p