Problematyka monografii dotyczy (...) kwestii kluczowych z punktu widzenia społeczeństwa oraz jakości jego instytucji. Kwestie dostępu do prawa były rzadko podejmowane przez polskich socjologów prawa, w odróżnieniu od socjologów ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej, gdzie stanowiły one, i nadal stanowią, ważny przedmiot badań empirycznych i debaty teoretycznej, co z kolei stanowi impuls dla rozwoju socjologii prawa jako dziedziny nauki. Ponadto recenzowana monografia w sposób niezwykle obszerny i rzetelny przedstawia całość dorobku zagranicznego oraz polskiego i jest przykładem twórczej analizy tego dorobku, opartej na istotnych kompetencjach – teoretycznych i empirycznych – jej autora. Należy dodać, iż autor monografii jest jednocześnie autorem wspomnianych rzadkich badań oraz opracowań związanych z problemem dostępu do prawa.
Z recenzji prof. dr hab. Grażyny Skąpskiej
Temat dostępu do prawa nie został do tej pory wszechstronnie opracowany w rodzimej literaturze. Mamy rozproszone, wąskie studia, które najczęściej nie pokazują złożoności nie tylko samego zagadnienia, ale też dyskusji prowadzonych na ten temat w światowej nauce. Recenzowana pozycja wyróżnia się na tym tle jako próba całościowego ujęcia tematu. Już to powoduje, że praca Jana Winczorka niewątpliwie będzie stanowiła punkt wyjścia dla następnych prób naukowych podejmowanych w tej dziedzinie. Nie mam żadnych wątpliwości, że w polskiej literaturze naukowej podobnej pracy nie znajdziemy.
Z recenzji dr. hab. Mateusza Stępnia
Jan Winczorek, dr, jest prawnikiem i socjologiem, pracownikiem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, autorem kilkudziesięciu publikacji z zakresu teoretycznej i empirycznej socjologii prawa. Jego zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia dostępu do prawa i funkcjonowania instytucji prawnych, teorii socjologicznej i teorii prawa. W tym obszarze był doradcą wielu polskich instytucji publicznych i prywatnych.
Spis treści Wstęp 11 Część I. Koncepcje dostępu do prawa 19 Rozdział 1. Aksjologia, prakseologia i ideologia 21 Dostęp do prawa jako dostęp do tekstu prawnego 25 Dostęp do prawa jako prawna ochrona grup mniejszościowych 30 Dostęp do prawa jako dostęp do sądu 32 Dostęp do prawa jako dostęp do prawników 38 Dostęp do prawa jako prawo człowieka 44 Dostęp do prawa jako dostęp do sprawiedliwości 47 Instrumentalne ujęcia dostępu do prawa 50 Krytyka, kontrola i new public management 54 Dostęp do prawa między centralizmem a aktywizmem 58 Rozdział 2. Narzędzia 61 Nieodpłatne usługi prawnicze 62 Usługi quasi-prawnicze 68 Nietypowe formy świadczenia usług prawniczych 72 Informowanie o prawie i edukacja prawna 76 Finansowanie postępowań i pomocy prawnej 85 Efektywność i jakość sądownictwa 91 Partycypacja i deliberacja 100 W stronę klasyfikacji 104 Retoryka reakcji i polityka oparta na dowodach 108 Rozdział 3. Socjologicznoprawne teorie dostępności i niedostępności 111 Dawniejsze ujęcia dostępu do prawa 114 Perspektywa paths to justice 126 Ujęcia dostępu do prawa w polskiej socjologii prawa 129 Ujęcie dostępu do prawa w teorii systemów Niklasa Luhmanna 133 Wnioski 138 Część II. Ścieżki do sprawiedliwości 141 Rozdział 4. Dostęp do prawa w badaniach zagranicznych 143 Przemiany i uwarunkowania badań nad dostępem do prawa 144 Doświadczanie problemów prawnych 145 Działania podejmowane w związku z problemami prawnymi 152 Inne obszary badań 157 Wnioski 164 Rozdział 5. Polskie ścieżki do sprawiedliwości 165 Doświadczanie problemów prawnych 166 Charakterystyka problemów prawnych 169 Podejmowane działania 172 Okoliczności sprzyjające posiadaniu problemów prawnych 177 Bariery korzystania z prawa 184 KOL, kapitalizm i hegemonia prawa 201 Wnioski 206 Część III. Dostęp do prawa a publiczne systemy pomocy prawnej 211 Rozdział 6. Systemy nieodpłatnej pomocy prawnej w doświadczeniach zagranicznych 213 Wzrastające obciążenia budżetowe – przypadek Anglii i Walii 215 Pomoc prawna a welfare state w krajach nordyckich 217 Pomoc prawna a jakość administracji – system holenderski 221 Zdecentralizowane mechanizmy pomocy prawnej w USA 223 Rozproszone mechanizmy judicare w Niemczech i Francji 225 Konstytucyjnie uregulowana pomoc prawna w Brazylii i RPA 227 Próby modernizacji w krajach Europy Środkowej: Litwa i Chorwacja 230 Wnioski 232 Rozdział 7. Ubezpieczenia ochrony prawnej – próba analizy porównawczej 235 LEI jako metoda finansowania pomocy prawnej 237 LEI w różnych krajach Europy 239 Teoretyczne wyjaśnienia rozpowszechnienia LEI 242 LEI w świetle analiz statystycznych 244 LEI w świetle jakościowej analizy porównawczej 249 Wnioski 254 Rozdział 8. Modelowanie pomocy prawnej. Wnioski z polskich prac legislacyjnych 255 Nieodpłatna pomoc prawna w Polsce przed 2015 r. 257 Główne założenia badań popytu na nieodpłatną pomoc prawną 259 Pomiary popytu w przeddzień uchwalenia ustawy 262 Rozwiązania w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej z 2015 r. 267 Szacunki kosztów 271 System nieodpłatnej pomocy prawnej po trzech latach 276 Nowelizacja z 2018 r. i dalsze kierunki rozwoju systemu 281 Wnioski 284 Część IV. Komunikacyjne uwarunkowania dostępu do prawa 287 Rozdział 9. Dlaczego w Polsce nie ma mediacji? 289 Mediacja w świetle danych zastanych i badań polskich 291 Postrzeganie mediacji 293 Praktyka mediacji 297 Wnioski 307 Rozdział 10. Komunikacja w sądzie. Dwa studia 311 Dwa badania komunikacji 313 Oczekiwany model komunikacji 316 Ograniczenia i dewiacje 320 Oczekiwany model komunikacji w praktyce 322 Technika uzasadniania 334 Wnioski 342 Zakończenie. Wykluczenie, pornografia i dostęp do prawa 345 Wykluczenie w systemach funkcjonalnych 348 Teoria systemów a wykluczenie prawne 350 Wykluczenie pierwotne i wtórne 352 Socjologia i metafory wykluczenia 357 Kilka przykładów 360 Wykluczenie wtórne a zróżnicowanie funkcjonalne 366 Nędza systemów i systemy nędzy 369 Bibliografia 377 Indeks osób 415