Książka zawiera kompleksowe omówienie przepisów ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Autorzy uwzględniają w niej najnowsze orzecznictwo zarówno sądów powszechnych, jak i Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Publikacja wyjaśnia kwestie dotyczące m.in.:• zasad zawierania i wykonywania umów wynikających z ustawy,• sposobów kontroli oraz konsekwencji niezawarcia powyższych umów,• dochodzenia roszczeń z tytułu szkód na osobie, majątkowych oraz związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, a także z tytułu szkód w budynkach rolniczych,• zadań i zasad działania Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Komentarz został napisany przez uznanych przedstawicieli doktryny – pracowników Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Akademii Finansów i Biznesu Vistula, jak również praktyków – radców prawnych od wielu lat współpracujących z czołowymi ubezpieczycielami polskimi i zagranicznymi.
Opracowanie przeznaczone jest dla prawników na co dzień zajmujących się problematyką sporów ubezpieczeniowych: sędziów, adwokatów oraz radców prawnych. Zainteresuje pracowników towarzystw ubezpieczeniowych biorących udział w likwidacjach szkód komunikacyjnych i rolnych, a także brokerów oraz agentów ubezpieczeniowych.
Wykaz skrótów ....................................................................................................... 11 Przedmowa ............................................................................................................ 15 USTAWA z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych .................................................................................................... 17 Rozdział 1. Przepisy ogólne .................................................................................... 19 Art. 1. [Przedmiot ustawy] ........................................................................... 20 Art. 2. [Słowniczek ustawowy] ..................................................................... 24 Art. 3. [Definicja ubezpieczenia obowiązkowego] ....................................... 32 Art. 4. [Katalog ubezpieczeń obowiązkowych] ............................................ 37 Art. 5. [Zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego] .......................... 38 Art. 5a. [Milczące przyjęcie oferty zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego] .............................................................................. 41 Art. 6. [Konwalidacja umowy ubezpieczenia obowiązkowego zawartej z naruszeniem przepisów prawa] ...................................................... 43 Art. 7. [Suma gwarancyjna i suma ubezpieczenia] ....................................... 44 Art. 8. [Składka ubezpieczeniowa w ubezpieczeniach obowiązkowych] ...... 47 Art. 8a. [Żądanie zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej] ..................... 52 Art. 9. [Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela] ...................................... 54 Art. 9a. [Wypadek ubezpieczeniowy] ............................................................. 58 Art. 10. [Spełnienie obowiązku ubezpieczenia] .............................................. 60 Art. 11. [Zakres obowiązkowych ubezpieczeń OC wynikających z odrębnych aktów prawnych] .............................................................................. 62 Art. 12. [Czas trwania ochrony ubezpieczeniowej] ........................................ 64 Art. 13. [Podstawa wypłaty świadczenia i jego wysokość] ............................. 66 Art. 14. [Postępowanie likwidacyjne] ............................................................. 70 Art. 14a. [Termin wypłaty odszkodowania w przypadku sporu między Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym a zakładem ubezpieczeń] ..................................................................................... 75 Art. 15. [Zwrot wydatków poniesionych przez ubezpieczającego] ................. 76 Art. 16. [Obowiązki w razie powstania wypadku ubezpieczeniowego] .......... 78 Art. 17. [Skutki niedochowania obowiązków powstałych z chwilą zaistnienia zdarzenia objętego obowiązkowym ubezpieczeniem] ...................... 81 Art. 18. [Zawiadomienia i oświadczenia] ....................................................... 82 Art. 19. [Dochodzenie roszczeń przez poszkodowanego] .............................. 84 Art. 20. [Właściwość miejscowa sądu. Obligatoryjne przypozwanie] ............. 88 Art. 21. [Zakaz samodzielnego uznania lub zaspokojenia roszczenia bez zgody zakładu ubezpieczeń] ............................................................. 91 Art. 22. [Odesłanie do przepisów k.c. i ustaw szczegółowych] ...................... 94 Art. 22a. [Informacja o możliwości wyczerpania się sumy gwarancyjnej] ........ 96 Rozdział 2. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ................. 99 Art. 23. [Obowiązek zawarcia umowy] .......................................................... 103 Art. 24. [Wyłączenia z obowiązku ubezpieczenia OC] .................................... 109 Art. 25. [Zakres terytorialny] .......................................................................... 110 Art. 26. [Okres objęty umową] ....................................................................... 114 Art. 27. [Ubezpieczenie krótkoterminowe] .................................................... 114 Art. 28. [Przedłużanie stosunku ubezpieczenia (klauzula prolongacyjna)] ...... 118 Art. 28a. [Ubezpieczenie w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń] ........... 129 Art. 29. [Umowa OC posiadaczy pojazdów mechanicznych] .......................... 131 Art. 30. [Opłata ewidencyjna] ........................................................................ 135 Art. 31. [Przypadki rozwiązania umowy] ........................................................ 136 Art. 32. [Potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia] .............................. 140 Art. 33. [Rozwiązanie umowy ubezpieczenia] ................................................ 142 Art. 33a. [Rozwiązanie umowy ubezpieczenia w przypadku pojazdów do jazd testowych] ........................................................................................ 149 Art. 34. [Szkoda powstała w związku z ruchem pojazdu] .............................. 149 Art. 34a. [Właściwość miejscowa sądu] ........................................................... 194 Art. 35. [Zakres podmiotowy ubezpieczenia OC] ........................................... 196 Art. 36. [Wysokość odszkodowania] .............................................................. 204 Art. 36a. [Koszty dodatkowego badania technicznego] ................................... 209 Art. 37. [Szkoda wyrządzona ruchem zespołu pojazdów mechanicznych] ..... 210 Art. 38. [Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ...................... 211 Art. 39. [Powstanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ....................... 219 Art. 40. [Ustanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ............................ 220 Art. 41. [Zwrot składki] .................................................................................. 220 Art. 42. (uchylony). ........................................................................................ 223 Art. 42a. [Zwrot składki w przypadku czasowego wycofania pojazdu z ruchu] ............................................................................................ 223 Art. 43. [Regres zakładu ubezpieczeń] ........................................................... 225 Art. 43a. (uchylony). ........................................................................................ 233 Rozdział 3. Ubezpieczenie OC rolników ................................................................. 234 Art. 44. [Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia] ................................... 235 Art. 45. [Okres ubezpieczenia] ....................................................................... 240 Art. 46. [Domniemanie zawarcia kolejnej umowy ubezpieczenia OC rolników (klauzula prolongacyjna)] ................................................... 241 Art. 46a. [Ubezpieczenie w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń] ........... 246 Art. 47. [Powstanie obowiązku ubezpieczenia] .............................................. 248 Art. 48. [Obowiązek poinformowania o zmianie w posiadaniu gospodarstwa rolnego] ..................................................................... 251 Art. 49. [Rozwiązanie umowy ubezpieczenia] ................................................ 253 Art. 50. [Zakres przedmiotowy ubezpieczenia] .............................................. 256 Art. 51. [Zakres podmiotowy umowy ubezpieczenia OC rolników] ................ 264 Art. 52. [Sumy gwarancyjne] ......................................................................... 265 Art. 53. [Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ...................... 268 Art. 54. [Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu] ............................. 274 Art. 55. [Ustanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ............................ 276 Art. 56. [Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia] .................. 277 Art. 57. (uchylony). ........................................................................................ 280 Art. 58. [Regres zakładu ubezpieczeń] ........................................................... 280 Rozdział 4. Ubezpieczenie budynków rolniczych .................................................. 286 Art. 59. [Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia budynku rolniczego] ... 287 Art. 60. [Dzień powstania obowiązku] ........................................................... 296 Art. 61. [Okres zawarcia umowy] ................................................................... 296 Art. 62. [Klauzula prolongacyjna] .................................................................. 298 Art. 62a. [Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia] .......................................... 304 Art. 63. [Przejście praw i obowiązków na osobę trzecią] ............................... 307 Art. 64. [Obowiązek informacyjny w zakresie zmian w posiadaniu gospodarstwa rolnego] ..................................................................... 310 Art. 65. [Rozwiązanie umowy ubezpieczenia] ................................................ 312 Art. 66. [Wyłączenie z ubezpieczenia budynku] ............................................. 314 Art. 67. [Szkody objęte ubezpieczeniem] ....................................................... 315 Art. 68. [Zasady ustalania wysokości szkody] ................................................. 319 Art. 69. [Dodatkowe elementy wpływające na wysokość szkody] .................. 328 Art. 70. [Suma ubezpieczenia] ....................................................................... 329 Art. 71. [Obowiązek aktualizacji wartości przedmiotu ubezpieczenia] ........... 331 Art. 72. [Budynki wyłączone z obowiązku ubezpieczenia] ............................. 332 Art. 73. [Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ...................... 332 Art. 74. [Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ......... 337 Art. 75. [Ustanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń] ............................ 341 Art. 76. [Zwrot składki] .................................................................................. 341 Art. 77. (uchylony). ........................................................................................ 342 Rozdział 5. Dochodzenie roszczeń z tytułu zdarzeń powstałych za granicą ....... 343 Art. 78. [Uprawnienie do uzyskania informacji przez poszkodowanego] ....... 344 Art. 79. [Zgłoszenie roszczeń do reprezentanta] ............................................ 348 Art. 80. [Sposób działania reprezentanta] ..................................................... 352 Art. 81. [Zadania reprezentanta] .................................................................... 354 Art. 82. [Termin rozpatrzenia roszczeń] ......................................................... 357 Art. 83. [Zgłoszenie roszczeń do organu odszkodowawczego] ...................... 358 Art. 83a. [Obowiązki informacyjne organu odszkodowawczego] .................... 361 Art. 83b. [Postępowanie likwidacyjne prowadzone przez organ odszkodowawczy] ............................................................................. 362 Art. 83c. [[Zakończenie postępowania likwidacyjnego przez organ odszkodowawczy] ............................................................................. 363 Art. 83d. [Odpowiedź na zgłoszenie szkody] ................................................... 367 Rozdział 6. Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników i budynków rolniczych oraz opłaty za niespełnienie tego obowiązku ................ 369 Art. 84. [Organy obowiązane lub uprawnione do wykonywania kontroli spełniania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego] .............................................................................. 370 Art. 85. [Podstawa ustalenia spełniania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego] ....................................................... 374 Art. 86. [Obowiązek okazania dokumentu ubezpieczenia] ............................ 380 Art. 87. [Zawiadomienie o nieokazaniu dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia] ....................................................... 382 Art. 88. [Opłata za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia] ....................................................... 385 Art. 89. [Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów zarejestrowanych poza granicami RP] ............ 388 Art. 90. [Wezwanie do uiszczenia opłaty] ...................................................... 391 Art. 91. [Egzekucja opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia] .................................................................................. 394 Art. 92. [Przedawnienie roszczenia z tytułu opłaty] ....................................... 396 Art. 93. [Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia a opłata] ..................... 400 Art. 94. [Postępowanie w sprawach umorzenia opłat lub udzielenia ulgi w spłacie] .......................................................................................... 400 Art. 95. [Wyłączenia podmiotowe] ................................................................ 403 Rozdział 7. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ............................................ 406 Art. 96. [Status prawny UFG] ......................................................................... 407 Art. 97. [Członkostwo w UFG] ....................................................................... 408 Art. 98. [Zadania UFG] ................................................................................... 410 Art. 98a. [Wykonywanie przez UFG zadań określonych w odrębnych ustawach] ......................................................................................... 414 Art. 98b. [Zakres przetwarzania danych osobowych przez UFG] ...................... 415 Art. 98c. [Zakres przetwarzania danych osobowych dotyczących wyroków skazujących oraz naruszeń prawa lub powiązanych środków bezpieczeństwa] ............................................................................... 416 Art. 98d. [Podejmowanie decyzji w oparciu o zautomatyzowane przetwarzanie danych] ...................................................................... 417 Art. 99. [Pomoc finansowa dla zakładów ubezpieczeń] ................................. 417 Art. 100. [Kontrola prawidłowości wykorzystania pomocy finansowej] ........... 419 Art. 101. [Źródło środków przeznaczonych na udzielenie pomocy finansowej] ....................................................................................... 420 Art. 102. [Zadania UFG jako ośrodka informacji] ............................................. 420 Art. 102a. [Informatyczna baza danych] ............................................................ 424 Art. 103. [Gromadzenie danych dotyczących reprezentantów do spraw roszczeń] ........................................................................................... 426 Art. 104. [Udostępnianie danych gromadzonych przez UFG] ........................... 427 Art. 105. [Przekazywanie do UFG danych gromadzonych przez zakład ubezpieczeń] ..................................................................................... 431 Art. 105a. [Dane przekazywane do Funduszu przez centralną ewidencję. Dane przekazywane przez zakład ubezpieczeń do centralnej ewidencji] .... 432 Art. 106. [Ograniczenia zakresu pokrycia szkód przez UFG] ............................. 433 Art. 107. [Zasada wzajemności przy wypłatach dokonywanych z UFG] ........... 435 Art. 108. [Zgłoszenie roszczeń do UFG za pośrednictwem zakładu ubezpieczeń] ..................................................................................... 435 Art. 109. [Termin zaspokojenia roszczeń] ........................................................ 436 Art. 109a. [Przedawnienie roszczeń] .................................................................. 437 Art. 110. [Roszczenie zwrotne UFG] ................................................................. 439 Art. 111. [Upadłość zakładu ubezpieczeń] ....................................................... 440 Art. 112. [Jednorazowa składka na rzecz UFG] ................................................ 441 Art. 113. [Tryb zaspokajania roszczeń przy upadłości zakładu ubezpieczeń] ... 443 Art. 114. [Zaspokajanie roszczeń przez UFG, gdy nie została ogłoszona upadłość zakładu ubezpieczeń] ........................................................ 443 Art. 115. [Organy UFG] .................................................................................... 444 Art. 116. [Statut UFG] ...................................................................................... 445 Art. 117. [Gospodarka finansowa UFG] ........................................................... 446 Art. 118. [Składki wnoszone do Funduszu przez zagraniczne zakłady ubezpieczeń] ..................................................................................... 448 Art. 119. [Roczne sprawozdanie z działalności UFG] ........................................ 449 Art. 119a. (uchylony). ........................................................................................ 451 Rozdział 8. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ................................ 452 Art. 120. [Status prawny PBUK] ....................................................................... 452 Art. 121. [Członkowie PBUK] ............................................................................ 457 Art. 122. [Zadania PBUK] ................................................................................. 460 Art. 123. [Zakres odpowiedzialności PBUK] ...................................................... 463 Art. 124. [Zadania PBUK wobec zagranicznych biur narodowych i organów odszkodowawczych] ......................................................................... 465 Art. 125. [Odszkodowania wypłacane przez PBUK] ......................................... 467 Art. 126. [Kara pieniężna nakładana na PBUK] ................................................. 468 Art. 127. [Zasady likwidacji szkód] ................................................................... 470 Art. 128. [Zasady likwidacji szkód] ................................................................... 471 Art. 129. [Wystąpienie o zwrot wypłaconego odszkodowania lub świadczenia] ..................................................................................... 473 Art. 130. [Obowiązek zwrotu odszkodowania lub świadczenia wypłaconego przez zagraniczny organ odszkodowawczy lub ubezpieczeniowy fundusz gwarancyjny] ....................................................................... 475 Art. 131. [Roszczenie regresowe Biura] ............................................................ 476 Art. 132. [Odpowiedzialność solidarna sprawcy szkody i posiadacza pojazdu] ........................................................................................... 478 Art. 133. [Udostępnianie danych przez PBUK] ................................................. 480 Art. 134. [Wniosek o ustalenie i udostępnienie danych] .................................. 482 Art. 135. [Tryb ustalenia danych] ..................................................................... 484 Art. 136. [Informacje przekazywane do PBUK przez Policję] ............................ 485 Art. 136a. [Zakres przetwarzania danych osobowych przez Biuro] .................... 488 Art. 136b. [Zakres przetwarzania danych osobowych dotyczących wyroków skazujących oraz naruszeń prawa lub powiązanych środków bezpieczeństwa] ............................................................................... 490 Art. 136c. [Podejmowanie decyzji w oparciu o zautomatyzowane przetwarzanie danych] ...................................................................... 492 Art. 136d. [Okres przechowywania danych przez PBUK] .................................... 493 Art. 137. (uchylony). ........................................................................................ 494 Art. 138. [Koszty działalności PBUK] ................................................................ 494 Art. 139. [Organy PBUK] .................................................................................. 496 Art. 140. [Roczne sprawozdanie z działalności PBUK] ...................................... 500 Rozdział 9. Zmiany w przepisach obowiązujących ............................................... 502 Art. 141–158. ...................................................................................................... 502 Rozdział 10. Przepisy przejściowe i końcowe ........................................................ 505 Art. 159. [Przepisy intertemporalne] ................................................................ 505 Art. 160. [UFG oraz PBUK funkcjonujące przed wejściem w życie u.u.o.] ......... 508 Art. 161. [Utrzymanie w mocy przepisów wykonawczych] .............................. 509 Art. 162. [Wejście w życie niektórych przepisów ustawy] ................................ 509 Art. 163. [Wejście w życie ustawy] ................................................................... 510 Autorzy ................................................................................................................... 511