Arkadiusz Ptak poświęcił swą książkę funkcjonowaniu sołectw. Jest to zagadnienie rzadko badane w naukach społecznych i prawnych. Autor przedstawia trzy obszary działalności sołectw. Pierwszy obejmuje zebrania wiejskie realizujące ideę demokracji bezpośredniej; drugi dotyczy rywalizacji wyborczej w sołectwach; trzeci zaś – relacji między sołtysem a wójtem.
Szczególnie cenne są w książce analizy empiryczne dotyczące wyborów sołtysów i ich cech społeczno-demograficznych oraz kapitału społecznego.
***
Książka jest niewątpliwie nowatorska. Stanowi wartość zarówno pod względem teoretycznym, jak i aplikacyjnym. Monografia ma charakter interdyscyplinarny, na co wskazuje bogata literatura (...). Monografię dr. A Ptaka można więc z pełnym przekonaniem polecić politologom, socjologom, prawnikom, jak również studentom tychże kierunków. Niewątpliwie godna jest upowszechnienia także wśród osób będących blisko tej problematyki, tj. sołtysów, wójtów, radnych.
prof. zw. dr hab. Jerzy Babiak
z recenzji wydawniczej
Wstęp 7 Rozdział I Teoretyczne i metodologiczne podstawy badań lokalnych systemów władzy 14 1.1. Perspektywy teoretyczne 14 1.2. Metodologia i obszar badań 25 Rozdział II Uwarunkowania działalności sołectw i sołtysów w Polsce 33 2.1. Sołectwa i sołtysi w tradycji samorządu wiejskiego 33 2.1.1. Od średniowiecza po traktaty rozbiorowe 33 2.1.2. Ziemie polskie pod zaborami 37 2.1.3. II Rzeczypospolita oraz okres okupacji 40 2.1.4. Po II wojnie światowej 45 2.2. Wieś i obszary wiejskie w okresie transformacji systemowej 58 2.3. Ustrój sołectwa w zdecentralizowanym modelu władzy lokalnej po 1990 roku 68 Rozdział III Rola i znaczenie zebrań wiejskich 81 3.1. Zebranie wiejskie jako forma demokracji bezpośredniej 81 3.2. Przebieg zebrań wiejskich 96 3.3. Artykułowanie potrzeb przez mieszkańców na zebraniach wiejskich 102 3.4. Fundusz sołecki jako forma dekoncentracji finansów gmin 111 Rozdział IV Rywalizacja wyborcza w sołectwach 118 4.1. Struktura rywalizacji wyborczej 118 4.2. Frekwencja wyborcza 129 4.3. Uwarunkowania uczestnictwa mieszkańców w wyborach sołeckich 138 Rozdział V Sołtys w lokalnym systemie władzy 170 5.1. Pozycja prawna sołtysa i jego kompetencje 170 5.2. Cechy socjodemograficzne sołtysów 174 5.3. Kapitał społeczny sołtysów 188 5.4. Relacje między sołtysem a wójtem 203 Zakończenie 216 Bibliografia 225 Spis tabel i rycin 237 Aneksy 241 Summary 258