W publikacji zaprezentowano sylwetkę XVIII-wiecznego uczonego i poety Michała Łomonosowa – postaci niezwykle barwnej, wielowymiarowej i w wielu przypadkach dwuznacznej, przedstawiciela trendów modernizacyjnych, a jednocześnie wiernego chwalcy autokratycznej władzy, który w Rosji cieszy się niesłabnącą sławą. Dziedzictwo literackie i naukowe Łomonosowa zaprezentowane zostały w kontekście późniejszego procesu mitologizacji jego osoby w Rosji, a także analizy funkcji politycznych, w jakich wykorzystywano ją w kolejnych etapach historii. Autorka podjęła się sformułowania odpowiedzi na pytania: kim był Łomonosow, jakie były jego czasy i jego środowisko, a przede wszystkim – jaka była i jest Rosja, w której Łomonosow stanowi niezmienny wzór Rosjanina.
WSTĘP I. CZŁOWIEK 1. Początki 2. Akademik 3. Oświecony prawosławny Rosjanin II. DZIEŁO 1. Poeta 2. Historyk 3. Uczony i organizator III. DZIEDZICTWO 1. Brązownicy, krytycy i badacze, 2. Chłopski syn w proletariackich czasach ZAKOŃCZENIE Appendix – Przyjaciele i wrogowie