W publikacji zwięźle i w usystematyzowany sposób przedstawiono instytucje prawne obsługujące obrót wierzytelnościami.
Samo określenie „obrót wierzytelnościami” występuje w bardzo szerokim znaczeniu i obejmuje środki prawne powodujące: • umowne przejście wierzytelności na osobę trzecią (przeniesienie wierzytelności), • przejście wierzytelności na określoną osobę ipso iure albo na podstawie czynności prawnych innych niż umowy, • obciążenie wierzytelności.
Autor, uwzględniając wszystkie zmiany legislacyjne wprowadzone na przestrzeni lat 2014–2021, w tym zmiany prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego, omawia: • pojęcia wierzytelności i roszczeń oraz ich zbywalności, • ograniczenia zbywalności wierzytelności, • instytucję prawną przelewu (cesji) wierzytelności, w tym szczególne rodzaje cesji występujące w polskim prawie cywilnym i handlowym (również umowy faktoringu i forfaitingu), • przenoszenie wierzytelności wynikających z papierów wartościowych (weksli, czeków, obligacji, listów zastawnych, bonów skarbowych), • obrót wierzytelnościami w związku z ustanowieniem na nich prawa zastawu, • skutki niewypłacalności dłużnika zbywanej wierzytelności.
Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla sędziów, adwokatów i radców prawnych. Zainteresuje również pracowników sektora bankowego i instytucji finansowych.
Wykaz skrótów | str. 13 Wprowadzenie | str. 17 Rozdział I Zbywalność wierzytelności i roszczeń | str. 19 1. Wierzytelność i roszczenia w strukturze zobowiązaniowego stosunku prawnego | str. 20 1.1. Definiowanie wierzytelności | str. 20 1.2. Wierzytelność, roszczenia, stosunek zobowiązaniowy | str. 21 2. Zbywanie poszczególnych rodzajów wierzytelności i roszczeń | str. 22 2.1. Rozporządzenie całością lub częścią wierzytelności. Zbycie jedną umową kilku wierzytelności | str. 22 2.2. Oznaczenie zbywanej wierzytelności | str. 23 2.3. Wierzytelności przyszłe | str. 24 2.4. Wierzytelności z umów wzajemnych | str. 27 2.5. Wierzytelności w zobowiązaniach solidarnych | str. 28 2.6. Wierzytelności w zobowiązaniach o charakterze trwałym | str. 29 2.7. Wymagalność i zaskarżalność zbywanej wierzytelności | str. 31 2.8. Prawa związane z wierzytelnością. Odsetki | str. 31 2.9. Przenoszenie uprawnień kształtujących | str. 33 Rozdział II Ograniczenia obrotu wierzytelnościami | str. 35 1. Uwagi ogólne | str. 35 2. Ograniczenia ustawowe | str. 36 2.1. Rodzaje ograniczeń | str. 36 2.2. Zakazy zbycia wierzytelności | str. 36 2.3. Zbycie przy spełnieniu dodatkowych przesłanek | str. 39 3. Ograniczenia wynikające z właściwości zobowiązania | str. 40 3.1. Istota i kryteria | str. 40 3.2. Prawa o charakterze niemajątkowym | str. 41 3.3. Wierzytelności ściśle związane z osobą wierzyciela | str. 42 3.4. Ograniczenia ze względu na szczególny interes dłużnika | str. 44 3.5. Samoistność wierzytelności | str. 47 4. Pactum de non cedendo | str. 48 4.1. Zasada podstawowa | str. 48 4.2. Forma zastrzeżenia. Skuteczność wobec osób trzecich | str. 49 4.3. Dopuszczalna treść zastrzeżenia | str. 51 4.4. Skutki umowy | str. 52 4.5. Pactum de non cedendo w umowach bankowych | str. 54 Rozdział III Przelew wierzytelności (cesja) | str. 57 1. Charakter umów powodujących przelew | str. 58 1.1. Rozstrzygnięcie ustawowe | str. 58 1.2. Przelew na podstawie umowy zobowiązującej o podwójnym skutku | str. 59 1.3. Przelew na podstawie samoistnej czynności rozporządzającej | str. 62 2. Kauzalność przelewu | str. 64 2.1. Przelew jako czynność prawna przysparzająca | str. 64 2.2. Causa przysporzenia | str. 65 2.3. Kauzalność samoistnej czynności rozporządzającej powodującej przelew | str. 66 2.4. Kauzalność umowy zobowiązującej o podwójnym skutku | str. 67 2.5. Brak lub wadliwość causae umowy zobowiązującej | str. 68 2.6. Zdarzenia powodujące upadek umowy zobowiązującej | str. 68 2.7. Ograniczenie kauzalności przelewu | str. 71 3. Forma przelewu | str. 74 3.1. Swoboda formy. Forma dla celów dowodowych | str. 74 3.2. Zachowanie w umowie formy pisemnej | str. 75 3.3. Modyfikacje treści umowy i jej rozwiązanie | str. 77 3.4. Skutki niezachowania formy pisemnej. Dowód przeciwko lub ponad osnowę dokumentu | str. 78 3.5. Pactum de forma | str. 80 4. Skutki przelewu w stosunku cedent – cesjonariusz | str. 82 4.1. Ogólny zakres sukcesji | str. 82 4.2. Chwila wstąpienia w prawa cedenta | str. 84 4.3. Tożsamość wierzytelności i strony wierzycielskiej zobowiązania | str. 85 4.4. Zakres przejmowanych uprawnień – zasady ogólne | str. 86 4.5. Szczególne unormowanie statusu wierzycielskiego banków obowiązujące do 26.11.2015 r. | str. 90 4.6. Charakter stosunku wewnętrznego | str. 95 4.7. Odpowiedzialność cedenta za przeniesienie wierzytelności | str. 97 4.8. Odpowiedzialność cedenta za istnienie wierzytelności i związanych z nią praw | str. 100 4.9. Przejście ryzyka przy przelewie wierzytelności | str. 102 4.10. Odpowiedzialność cedenta a ekonomiczny skutek przelewu | str. 103 5. Skutki przelewu w stosunku cedent – dłużnik | str. 104 5.1. Zasada ogólna | str. 104 5.2. Zakres ochrony dobrej wiary dłużnika | str. 105 5.3. Uprawnienia cesjonariusza wobec cedenta, który przyjął świadczenie | str. 108 5.4. Przelew wielokrotny | str. 109 5.5. Nieważność umowy powodującej przelew | str. 111 6. Skutki przelewu w stosunku dłużnik – cesjonariusz | str. 114 6.1. System zarzutów dłużnika wobec cesjonariusza | str. 114 6.2. Zarzuty służące przeciwko zbywcy wierzytelności | str. 116 6.3. Zarzut potrącenia | str. 120 6.4. Zarzuty służące przeciwko cesjonariuszowi | str. 123 6.5. Bezskuteczność przelewu (upadek causae) | str. 124 Rozdział IV Szczególne rodzaje przelewu | str. 129 1. Cessio legis (subrogacja ustawowa) | str. 130 1.1. Istota unormowania | str. 130 1.2. Poszczególne przypadki | str. 131 1.3. Odpowiednie stosowanie przepisów | str. 137 2. Przelew dla zabezpieczenia | str. 138 2.1. Ogólna charakterystyka | str. 138 2.2. Konstrukcja i przedmiot umowy o przelew | str. 140 2.3. Forma przelewu. Ochrona interesów dłużnika | str. 144 2.4. Skutki przelewu dla zabezpieczenia | str. 145 3. Przelew wierzytelności hipotecznej | str. 149 3.1. Przesłanki przelewu wierzytelności | str. 149 3.2. Przedmiot przelewu | str. 151 3.3. Skutki przelewu | str. 152 3.4. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych a przelew wierzytelności | str. 152 4. Przelew wierzytelności zabezpieczonej zastawem | str. 154 4.1. Dopuszczalność i skutki w ogólności | str. 154 4.2. Przedmiot przelewu | str. 156 4.3. Nakłady na rzecz zastawioną i pobieranie z niej pożytków | str. 159 4.4. Sytuacja zastawcy niebędącego dłużnikiem osobistym | str. 162 4.5. Wierzytelności zabezpieczone zastawem na prawach | str. 165 4.6. Wierzytelności zabezpieczone zastawem rejestrowym | str. 168 5. Faktoring. Forfaiting | str. 171 5.1. Geneza i znaczenie gospodarcze | str. 171 5.2. Faktoring właściwy i faktoring niewłaściwy | str. 174 5.3. Konstrukcja umowy na tle Kodeksu cywilnego | str. 175 5.4. Problem zakresu ochrony praw faktora jako cesjonariusza nabywanych wierzytelności w relacjach wobec faktoranta (cedenta) oraz dłużnika wierzytelności będących przedmiotem faktoringu (debitor cessus) | str. 177 5.5. Forfaiting | str. 185 6. Publiczna sprzedaż wierzytelności bankowych | str. 188 6.1. Istota i zakres zastosowania | str. 188 6.2. Procedura sprzedaży | str. 190 6.3. Sekurytyzacja wierzytelności | str. 192 Rozdział V Obrót wierzytelnościami z papierów wartościowych | str. 195 1. Obrót prawami z papierów wartościowych. Zagadnienia ogólne | str. 197 1.1. Zakres rozważań | str. 197 1.2. Obrót prawami z papierów wartościowych według Kodeksu cywilnego | str. 198 2. Obrót wierzytelnościami wekslowymi | str. 203 2.1. Pojęcie i rodzaje weksli | str. 203 2.2. Przeniesienie praw z weksla na zlecenie – indos | str. 208 2.3. Szczególne postacie indosu | str. 210 2.4. Przeniesienie praw z weksla imiennego | str. 213 2.5. Przeniesienie praw z weksla in blanco | str. 215 3. Obrót wierzytelnościami czekowymi | str. 218 3.1. Pojęcie i rodzaje czeków | str. 218 3.2. Przeniesienie wierzytelności czekowej | str. 221 4. Obrót wierzytelnościami inkorporowanymi w obligacjach | str. 222 4.1. Pojęcie i rodzaje obligacji | str. 222 4.2. Obrót pierwotny, emisja obligacji | str. 227 4.3. Ogólne zasady publicznego obrotu instrumentami finansowymi | str. 232 4.4. Oferta publiczna oraz dopuszczanie obligacji lub innych instrumentów finansowych do obrotu na rynku regulowanym | str. 245 4.5. Zasady obrotu obligacjami na rynku regulowanym w Polsce | str. 252 4.6. Obrót akcjami na rynku regulowanym | str. 264 4.7. Wprowadzanie obligacji do obrotu giełdowego | str. 284 4.8. Notowania obligacji na GPW S.A. | str. 288 4.8.1. Notowania w systemie ciągłym | str. 289 4.8.2. Notowania w systemie kursu jednolitego | str. 292 4.9. Dopuszczanie oraz wprowadzanie obligacji i innych instrumentów finansowych do obrotu na rynku pozagiełdowym | str. 294 4.9.1. Instrumenty pochodne jako przedmiot obrotu na regulowanym rynku pozagiełdowym | str. 303 4.9.2. Obrót obligacjami na rynku pozagiełdowym | str. 304 4.10. Alternatywny system obrotu (rynek NewConnect) | str. 307 4.10.1. Uwagi ogólne | str. 307 4.10.2. Obrót instrumentami finansowymi w alternatywnym systemie | str. 309 4.11. Catalyst – rynek autoryzacji obrotu dłużnymi instrumentami finansowymi | str. 312 4.11.1. Obowiązki informacyjne emitentów wierzycielskich instrumentów finansowych | str. 315 4.11.2. Zasady kierowania wierzycielskich instrumentów finansowych do obrotu zorganizowanego na Catalyst | str. 316 4.11.3. Wymogi dopuszczenia lub wprowadzenia do obrotu na Catalyst | str. 317 4.11.4. Uczestnictwo w obrocie na Catalyst | str. 319 4.11.5. Obrót wierzycielskimi instrumentami finansowymi na Catalyst | str. 322 5. Obrót wierzytelnościami z innych niż obligacje papierów wierzycielskich | str. 324 5.1. Zasady obrotu bankowymi papierami wartościowymi | str. 324 5.2. Listy zastawne – pojęcie i zasady obrotu | str. 326 5.3. Zasady obrotu bonami komercyjnymi. Komercyjne weksle inwestycyjno-terminowe | str. 333 5.4. Zasady obrotu skarbowymi papierami wartościowymi | str. 335 5.4.1. Obligacje skarbowe | str. 338 5.4.2. Bony skarbowe | str. 347 5.5. Zasady obrotu bonami pieniężnymi Narodowego Banku Polskiego | str. 354 Rozdział VI Zastaw na wierzytelnościach | str. 355 1. Tryb i skutek zastawu | str. 355 1.1. Ogólna charakterystyka | str. 355 1.2. Tryb ustanowienia zastawu zwykłego na wierzytelnościach | str. 358 1.3. Skutki ustanowienia zastawu | str. 364 2. Sądowy zastaw rejestrowy na wierzytelnościach | str. 366 Rozdział VII Obrót wierzytelnościami a upadłość dłużnika | str. 373 1. Skutki prawne upadłości dłużnika nabytej wierzytelności. 374 1.1. Ekonomiczny sens nabycia wierzytelności i ochrona jej nabywcy | str. 374 1.2. Nabycie wierzytelności a upadłość dłużnika w świetle Prawa upadłościowego z 2003 r. oraz Prawa restrukturyzacyjnego z 2015 r. | str. 377 1.3. Nabycie wierzytelności a upadłość dewelopera w świetle ustawy z 16.09.2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego | str. 391 1.4. Nabycie wierzytelności a upadłość dłużnika w świetle Prawa upadłościowego i naprawczego z 2003 r. | str. 398 1.5. Nabycie wierzytelności a upadłość dłużnika w świetle Prawa upadłościowego oraz Prawa układowego z 1934 r. | str. 403 2. Odpowiedzialność karna za działanie na szkodę wierzycieli | str. 413 Wybrana literatura zagraniczna | str. 417