Niepewność w społeczeństwie współczesnym

Niepewność w społeczeństwie współczesnym

Opracowana monografia składa się z czterech kolejnych rozdziałów, w których podjęto analizę różnych obszarów niepewności. Uznając, że wymaga ona doprecyzowania w sferze leksykalnej i znaczeniowej, w pierwszym rozdziale przedstawiono różne sposoby definiowania i problematyzowania podstawowego terminu. Poszukując znaczenia niepewności, nakreślono dwa przeciwstawne stanowiska. Pozytywne upatruje w niej przede wszystkim czynnika rozwoju, kreatywności i innowacyjności, negatywne łączy ją zazwyczaj z zagrożeniem, niepokojem i lękiem. Podejmując natomiast próbę usystematyzowania przejawów niepewności ze względu na wybrane kryteria (m.in. liczebność, umiejscowienie, czas, możliwość osobistego doświadczania czy dostępność informacji), przedstawiono różne jej rodzaje i wymiary. Na podstawie przeprowadzonej analizy literatury opisano również wybrane czynniki, które mają wpływ na postrzeganie niepewności (tj. tolerancja niepewności i niejasności, wsparcie i zaufanie społeczne, indywidualistyczna i kolektywistyczna orientacja społeczna oraz manipulacja medialna). W podrozdziale 1.6 dokonano pogłębionej analizy porównawczej niepewności i ryzyka, uznając, że ich rozróżnienie w rzeczywistości jest często sztucznie podtrzymywane.
Na rozdział drugi złożyły się cztery kolejne podrozdziały, w których zrealizowano identyfikację źródeł niepewności. Analizując przyczyny egzystencjalne, wskazano przede wszystkim na doświadczanie przez człowieka skończoności życia, nieprzewidywalności i niemożności kontrolowania i przewidywania przyszłości. Wśród najważniejszych cywilizacyjnych źródeł wymieniono m.in. katastrofy i kryzysy ekologiczne, globalne kryzysy finansowe, wojny i konflikty zbrojne, terroryzm i totalitaryzm. Ponadto uznano, że efekty globalnych zmian i przeobrażeń będą przejawiały się poprzez konkretne zjawiska i wydarzenia w skali makrospołecznej (np. bezrobocie, bieda i ubóstwo, iluzoryczność wykształcenia, mobilność). Te z kolei przekładać się będą na codzienne życie jednostek, wyznaczając mikrospołeczne i jednostkowe źródła niepewności (np. zanik i utrata więzi społecznych, prywatyzacja życia społecznego, konieczność samodzielnego dokonywania wyborów, świadomość ryzyka i zagrożenia).
W rozdziale trzecim dokonano charakterystyki wybranych sposobów reagowania i funkcjonowania człowieka w sytuacjach niepewnych. Uznano, że w przypadku „niepewności obiektywnej”...