Celem tego tomu jest z jednej strony pokazanie niektórych przynajmniej filozoficznych źródeł naturalizmu prawniczego, z drugiej natomiast omówienie najważniejszych stanowisk naturalistycznych (realistycznych) w filozofii prawa. Podobnie jak w przypadku tomu
Naturalizm prawniczy. Interpretacje chcieliśmy odejść od standardowego schematu przedstawiania realizmu prawniczego. Znów bowiem podejmujemy próbę spojrzenia na naturalizm prawniczy z nieco innej, szerszej, a w tym przypadku przede wszystkim filozoficznej perspektywy. Pewne wątpliwości może natomiast budzić pominięcie niektórych stanowisk naturalistycznych w prawie. Chcieliśmy jednak pokazać przede wszystkim te koncepcje naturalizmu prawniczego, które są w naszym przekonaniu najbardziej oryginalne lub są w literaturze uznawane za paradygmatyczne. I tak na przykład publikujemy artykuł Wojciecha Załuskiego Realizm prawniczy Błażeja Pascala, w którym bodaj po raz pierwszy omówiona zostaje, niezwykle skądinąd interesująca, realistyczna koncepcja prawa Pascala, rezygnując równocześnie z przedstawienia realistycznych stanowisk we współczesnej francuskiej filozofii prawa, zwłaszcza zaś poglądów Leona Duguit oraz François Gény, które po prostu uznaliśmy za mniej interesujące. Podobnie zresztą postąpiliśmy z wątkiem naturalistycznym w niemieckiej filozofii prawa. Ograniczenia były podyktowane zarówno wymienionymi już powyżej względami, jak i z dwóch innych jeszcze powodów, a mianowicie merytorycznego, to znaczy braku dostatecznej znajomości pewnych koncepcji, oraz technicznego (wydawniczego), czyli nadmiernej objętości tomu. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie wraz z wydawanym równocześnie tomem Naturalizm prawniczy. Interpretacje będzie dobrym punktem wyjścia do dyskusji na temat współczesnego naturalizmu prawniczego oraz do dalszych badań nad możliwymi zastosowaniami modeli naturalistycznych w nauce i praktyce prawniczej.
Fragment publikacji
Wstęp | str. 7 Bartosz Brożek Naturalizm w filozofii średniowiecznej | str. 11 Mateusz Hohol Naturalne podstawy normatywności: Hobbes i Hume | str. 22 Wojciech Załuski Realizm prawniczy Błażeja Pascala | str. 34 Marta Soniewicka Naturalizm według Fryderyka Nietzschego | str. 55 Karol Chrobak Narodziny i rozwoj pragmatycznego naturalizmu w filozofii niemieckiej | str. 74 Łukasz Kurek Zarzut błędu naturalistycznego i jego wpływ na dwudziestowieczną metaetykę | str. 94 Marcin Gorazda Filozoficzne i naukowe inspiracje naturalizacji prawa w wariancie amerykańskiego realizmu | str. 112 Susan Haack O pragmatyzmie prawnym: dokąd wiedzie nas Ścieżka prawa? | str. 131 Marcin Gorazda U źrodeł amerykańskiego realizmu prawnego | str. 165 Katarzyna Eliasz Obowiązywanie prawa w ujęciu skandynawskiego realizmu prawnego | str. 187 Marek Jakubiec Tu-Tu Alfa Rossa a tezy skandynawskiego realizmu prawnego | str. 201 Julia Stanek Rosyjski realizm prawny. Psychologiczna koncepcja prawa - powstanie i rozwój | str. 221 Julia Stanek Teoria Nikołaja Korkunova. Pierwsza próba psychologicznego ujęcia prawa | str. 233 Bartosz Brożek Emocje jako fundament prawa. Uwagi o teorii Leona Petrażyckiego | str. 253 Anna Brożek Leona Petrażyckiego wizja logiki adekwatnej | str. 266 Alessandro Serpe W perspektywie realizmu. Norberto Bobbio o prawie, polityce i demokracji | str. 284 Informacja o autorach | str. 307