Monastycyzm XV-XVIII w.

Monastycyzm XV-XVIII w.

W tomie dotyczącym monastycyzmu w I Rzeczypospolitej przedmiot badań stanowią teksty reprezentujące rozmaite gatunki literackie, oba języki (łacinę i polszczyznę) oraz różne środowiska monastyczne. Zostały dobrane tak, by książka miała charakter interdyscyplinarny. Na tom składają się studia o charakterze analityczno-interpretacyjnym. Aczkolwiek dominuje perspektywa literaturoznawcza, obecne są także rozprawy poświęcone artefaktom, historyczno-kulturowe i muzykologiczna. Dzięki stabilności Reguły św. Benedykta i jej zdolności do adaptowania się do rozmaitych warunków kulturowych, zakony mnisze były zdolne do zmierzenia się również z nowożytnym humanizmem. Hermeneutykę wartości rozumiemy jako wynik interferencji trzech czynników: długiego trwania tradycji monastycyzmu średniowiecznego, renesansowego humanizmu, modyfikującego świat wartości i erudycji benedyktynów, obecnego w kulturze intelektualnej Tyńca od lat siedemdziesiątych XVI wieku do co najmniej połowy wieku XVIII, katolicyzmu potrydenckiego, zwłaszcza w wersji jezuickiej.

Dwunastotomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV-XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym oryginalnej struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne i religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy.