Świat późnej nowoczesności to świat, w którym tradycyjne modele życia społecznego – wypracowane i stosowane dotychczas – się wyczerpują.
W tym kontekście warto odciąć się od tradycyjnego, linearnego myślenia o przebiegu życia zawodowego i spojrzeć na to zjawisko z innej, nowej perspektywy: z perspektywy uwzględniającej powiązania między strukturą i podmiotowym sprawstwem (agency).
Monografia zgłębia znaczenie migracji w życiu zawodowym człowieka. Empiryczną podstawę prezentowanego tomu stanowią wyniki badań prowadzonych przez blisko dwie dekady w Ośrodku Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego.
Pracę można jednocześnie traktować jako najlepszą w polskiej dotychczasowej literaturze syntezę rozważań teoretycznych, stosowanych metod i wreszcie wyników badawczych dotyczących migracji.
Migracja traktowana jest w pracy i jako zjawisko społeczne, o określonych uwarunkowaniach, przebiegu, zamierzonych i niezamierzonych konsekwencjach oraz jako zjawisko indywidualne, będącym istotnym składnikiem ludzkich losów, owych tytułowych „ścieżek zawodowych”, a nawet szerzej całych ścieżek biograficznych migrantów.
(z recenzji prof. dr. hab. Marka Ziółkowskiego)
dr Izabela Grabowska-Lusińska, wykładowca Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Od 2001 roku jest związana także z Ośrodkiem Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendystka Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, ekspert Komisji Europejskiej, Dyrekcji ds. Zatrudnienia w Sieci Ekspertów Mobility Lab i WEESP; współpracuje z Międzynarodową Organizacją ds. Migracji oraz z Ernst&Young w zakresie kształcenia Publicznych Służb Zatrudnienia.
Współautorka książki Emigracja ostatnia? (2009).
Spis treści Wprowadzenie 7 Rozdział 1 Struktura, podmiotowe sprawstwo… (agency) i powiązania między nimi: kariery zawodowe migrantów 12 1.1. Struktura 13 1.2. Podmiotowe sprawstwo (agency) 18 1.3. Struktura i agency w studiach migracyjnych 23 1.4. Ścieżki zawodowe współczesnych migrantów z Polski jako przestrzeń dla struktury i agency 26 Rozdział 2 Badacz w przestrzeni struktury i podmiotowego sprawstwa: metodyka badań karier zawodowych migrantów 33 2.1. Specyfika danych migracyjnych 34 2.2. Źródła danych 36 2.3. Paradygmat i strategie dociekania naukowego zastosowane w monografii 41 2.3.1. Applied Theory Formation w badaniach karier zawodowych migrantów 41 2.3.2. Paradygmat dociekań badawczych: struktura i agency w ujęciu Applied Theory Formation 42 2.4. Podsumowanie 44 Rozdział 3 Mobilność przestrzenna i zawodowa… współczesnych migrantów z Polski 46 3.1. Mobilność przestrzenna Polaków: formy i selektywność migracji 46 3.2. Mobilność na rynku pracy 55 3.3. Profil społeczno-demograficzny migrantów i niemigrantów w Polsce 58 3.3.1. Profile zawodowe migrantek i niemigrantek 61 3.3.2. Oddziaływanie migracji na dochody indywidualne i dochody gospodarstw domowych 63 3.4. Migranci i niemigranci w strukturze społecznej 65 3.4.1. Badania międzynarodowe 65 3.4.2. Mobilność zawodowa migrantów i niemigrantów w Polsce 73 3.4.3. Mobilność zawodowa migrantów i migrantek w Polsce 79 3.5. Zachowania migrantów na rynku pracy 80 3.5.1. Odpływ do niepracujących 82 3.5.2. Przepływy między stanami na rynku pracy 82 3.6. Mobilność przestrzenna i zawodowa w odniesieniu do modelu podmiotowego sprawstwa w strukturze 87 Rozdział 4 Kariery zawodowe migrantów i niemigrantów 89 4.1. Ramy koncepcyjne i interpretacyjne kariery zawodowej 90 4.2. Uwarunkowania kształtowania się współczesnych karier zawodowych 92 4.2.1. Lokalne uwarunkowania karier zawodowych 97 4.2.2. Polskie globalne i lokalne uwarunkowania karier zawodowych 101 4.3. Typy karier zawodowych współczesnych migrantów z Polski w kontekście karier zawodowych niemigrantów 109 4.4. Kariery zawodowe migrantów w toku transformacji systemowej 118 4.5. Migranci bez pierwszej pracy w Polsce 121 4.6. Stabilność i zmienność karier zawodowych migrantów i niemigrantów: podsumowanie 122 Rozdział 5 Znaczenie migracji w życiu zawodowym 125 5.1. Nowe wzorce karier zawodowych 127 5.2. Decyzja o migracji w życiu zawodowym: careership 132 5.2.1. Habitus migracyjny: pomiędzy strukturą i podmiotowym sprawstwem 135 5.2.2. Habitus migracyjny i decyzja o migracji zarobkowej 137 5.3. Typy znaczeń migracji w przebiegu życia zawodowego 141 5.3.1. „Utrwalacz” 144 5.3.2. „Przypadek” 146 5.3.3. „Eksploracja” 148 5.3.4. „Projekt” 149 5.4. Zróżnicowanie typów znaczeń migracji w życiu zawodowym a agency 151 5.4.1. Refleksyjność w budowaniu znaczeń migracji w życiu zawodowym 153 5.4.2. Agency i typy znaczeń migracji w życiu zawodowym 154 5.4.3. Matryca agency i znaczeń migracji w życiu zawodowym – podsumowanie 179 Zakończenie 181 Bibliografia 187 Załącznik 1 209 Indeks osobowy 211 Indeks rzeczowy 218