Kultura organowa Galicji ze szczególnym uwzględnieniem działalności organmistrza lwowskiego Jana Śliwińskiego

Kultura organowa Galicji ze szczególnym uwzględnieniem działalności organmistrza lwowskiego Jana Śliwińskiego

Instrumentologia jest gałęzią muzykologii zajmującą się instrumentami muzycznymi. Z punktu widzenia całokształtu wiedzy o muzyce temat jest ważki, gdyż „instrument muzyczny jest materialną podstawą istnienia muzyki”1. Istotą badań instrumentologicznych są problemy konstrukcyjno-akustyczne, dotyczące relacji między instrumentem (jego kształtem, wykorzystanymi materiałami, technologiami zastosowanymi do jegoprodukcji) – a jego przydatnością jako narzędzia odtwarzania (tworzenia?) muzyki (czyli jego właściwościami brzmieniowymi i możliwościami technicznymi).

W części pierwszej, po przedstawieniu w pierwszym rozdziale ogólnej sytuacji w zaborze austriackim oraz w XIX-wiecznym budownictwie organowym, w rozdziale drugim omówione zostały czynniki wpływające na kształt budowanych (lub przebudowywanych) w Galicji organów. Przedstawiono więc takie zagadnienia, jak działalność różnego rodzaju ekspertów (tu zwrócono też uwagę na wystawy krajowe, dzięki którym tematyka organowa mogła zaistnieć na szerszym forum), sytuację organistów (i kalikantów), podjęto próbę sklasyfikowania repertuaru, do wykonywania którego instrumenty były przeznaczone. Następnie zajęto się przeznaczeniem instrumentów; dokonano też próby klasyfikacji inwestorów podejmujących inwestycje organmistrzowskie; przedstawiono wreszcie organmistrzów galicyjskich, ich działalność i jej efekty.
Trzeci rozdział poświęcony został samemu procesowi inwestycyjnemu. Przedstawiono więc rodzaje podejmowanych prac organmistrzowskich (nie tylko wszakże budowano nowe instrumenty, ale często w różnym zakresie remontowano lub przebudowywano dawniejsze), następnie zajęto się związanymi z procesem inwestycyjnym procedurami, dużo miejsca poświęcając sprawom finansowym.
W czwartym rozdziale podjęto próbę scharakteryzowania budowanych w Galicji organów. Zwrócono uwagę na wielkość instrumentów, spróbowano ustalić czas pojawiania się w Galicji nowych rozwiązań konstrukcyjnych i brzmieniowych, zajęto się wreszcie problemem wystroju plastycznego instrumentów.
Rozdział piąty poświęcony został osobie i działalności J. Śliwińskiego. Po przedstawieniu nielicznych znanych informacji dotyczących biografii organmistrza i jego edukacji organmistrzowskiej, przedstawiono chronologiczny zarys jego działalności. Osobno zwrócono też uwagę na jego działalność jako budowniczego pianin i fisharmonii, a na koniec przedstawiono kilka cech budowanych przez niego organów.
Część druga zawiera trzy spisy.
Pierwszy z nich wymienia i pokrótce przedstawia osoby, które w pewnym sensie można uznać za ekspertów organowych, gdyż występowały one jako rzeczoznawcy bądź sędziowie wystaw.
Drugi spis przedstawia działających w Galicji organmistrzów i wymienia wykonane przez nich prace. Dzieli się on na trzy części – w pierwszej wymieniono organmistrzów mających siedziby w Galicji, w drugiej organmistrzów spoza Galicji, a w trzeciej prace anonimowe.
Trzeci spis jest katalogiem organów zbudowanych przez J. Śliwińskiego, w którym możliwie dokładnie opisano każdy z instrumentów. (Fragment Wstępu)