Historię regionu Europy Środkowo-Wschodniej, choć nie dla wszystkich jest to oczywiste, w znacznej mierze tworzyły mądre, zdolne i silne kobiety, zarówno anonimowe, jak i te, których nazwiska są dobrze znane szerokim kręgom. […]
Biografie dziesiątek nieprzeciętnych kobiet – świętych i heretyczek, łamiących stereotypy i śmiało wykraczających poza ustanowione dla nich role społeczne, zainspirowały nas do podjęcia szerszej refleksji na temat ich roli w kulturze oraz życiu społeczno-politycznym Polski, a także krajów regionu na przestrzeni dziejów.
Co wyznaczało kobiecą tożsamość w różnych okresach historii Polski i Europy? Jakie były kulturoznawcze i historyczne konceptualizacje kobiety i kobiecości? Jak zmieniały się postrzeganie, status i rola społeczna kobiet? W jaki sposób kobiecość werbalizuje się w literaturze i języku? To tylko niektóre z wielu trudnych pytań, na które odpowiedzi poszukujemy wraz z autorkami i autorami tekstów zamieszczonych w niniejszej monografii. […]
Jesteśmy przekonane, że studia zebrane w niniejszym tomie w sposób istotny pogłębiają wiedzę na temat statusu, miejsca i roli kobiet w historii i kulturze krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej. (Fragment Słowa wstępnego, dr hab. Joanna Getka, dr hab. Iwona Krycka-Michnowska)
******
Women in Central Eastern Europe from the Interdisciplinary Perspective
A collection of articles on women’s issues containing detailed analyses of selected works, problems and phenomena from the Middle Ages to modern times. The authors recall female writers, philosophers, social activists, editors, publicists, publishers, educators, artists – women, who through their attitudes and actions formed the views and patterns of behaviour, influenced spiritual and intellectual development as well as the identity of their contemporary and future generations.
Uwagi wstępne 7 BYĆ KOBIETĄ… KULTUROZNAWCZE I HISTORYCZNE KONCEPTUALIZACJE KOBIETY I KOBIECOŚCI WOJCIECH JERZy GÓRCZYK, Zakonnice w średniowieczu. Ciche, pokorne i głupie czy elita intelektualna Europy? 13 ЮСТЫНА КРОЧАК, Женщина и морально-аскетический идеал в Древней Руси (XI–XIII вв.) 37 SEBASTIAN BOROWICZ, Przeciw pięknu, dobru i miłości? Negatywne formy konceptualizacji kobiecej starości w średniowieczu i epoce nowożytnej 49 JOANNA HOBOT-MARCINEK, Anty-Beatrycze – błazen epoki industrialnej 67 INESA SZULSKA, Refleksja o kobiecości w wybranych pracach pedagogicznych i utworach literackich Marii Pečkauskaitė 77 ГАЛИНА ЛЄСНАЯ, «Нова жінка» Лесі Українки як прояв українського модернізму початку ХХ ст. 93 JOANNA DOBKOWSKA-KUBACKA, Czas kobiet poważnych. Emancypacja według Marii Ilnickiej 103 АЛЕКСАНДР МЕДВЕДЕВ, Миф о польской панне в творчестве Анастасии Цветаевой 115 SIŁACZKI. KOBIETA W KULTURZE I ŻYCIU SPOŁECZNYM LILIANNA KIEJZIK, Dlaczego w Rosji nie było wielkich filozofek? Rozważania o czasach powstania i rozwoju rosyjskiej filozofii systematycznej w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku 139 MAGDALENA DĄBROWSKA, Pisarki rosyjskie. Wokół artykułu Iwana Kiriejewskiego z 1833 roku 151 AGATA RYBIŃSKA, Wzorce kobiecych ról społecznych w świetle modlitw dla Żydówek (od początku XIX wieku do 1939 roku) 165 KRYSTYNA LEŚNIAK-MOCZUK, Role rodzinne i zawodowe kobiet wiejskich w Polsce w XIX–XXI wieku 179 MARTYNA KOWALSKA, Matka i córka – trudna relacja (na materiale rosyjskiej literatury kobiet) 203 ANNA NOWAKOWSKA-WIERZCHOŚ, Zasłużona Polka, czyli kto? Biografie kobiet zebrane przez Muzeum Zasłużonych Polek we Lwowie (1930–1939) 217 ALINA CYWIŃSKA, „Wędrownica boża” – archiwalia związane ze Stanisławą Wysocką w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie 229 ANNA NADOLSKA, Janina Konarska i jej związki z bydgoskim Muzeum Miejskim 241 PATRZAJ W SERCE… W KONFRONTACJI ZE ŚWIATEM ЛЮДМИЛА ЛУЦЕВИЧ, Признания современных женщин 269 KATARZYNA TURONEK-OSTROWSKA, Obraz Rosji w twórczości Lou Andreas-Salomé jako rezultat jej podróży do pierwszej ojczyzny 287 ЕЛЕНА ЯНЧУК, Эволюция христианских мотивов в доэмигрантском творчестве Марины Цветаевой 299 KATARZYNA DUDA, „Tutaj kobieta żyje ze wszystkich sił i nie poddaje się aż do ostatniej chwili”. Los kobiety rosyjskiej w czasach (post)totalitaryzmu 317 IWONA KRYCKA-MICHNOWSKA, W obliczu wojny. Dzienniki Poliny Żerebcowej 331 ANNA STĘPNIAK, Miłość w czasach niemożliwych. O miłości w Czarnobylu na podstawie „Czarnobylskiej modlitwy” Swietłany Aleksijewicz 345 OLENA YURCHUK, OKSANA CHAPLINSKA, Дискурс фемінного вертограду в збірці „Міфотворення” Маріанни Кіяновської 357 SŁOWA LUDZI NIOSĄ. JĘZYKOWY OBRAZ KOBIET GALINA PETROVA, KATARZYNA POPOWA, Kobieta w bułgarskiej frazeologii 373 GRAŻYNA MAŃKOWSKA, Język kobiet – stereotypy a rzeczywistość 385 MAREK OLEJNIK, Nazewnictwo kobiet w starostwie grabowieckim w XVIII wieku 395