Publikacja zawiera zbiór artykułów dotyczących badań prowadzonych w kręgu krytyki genetycznej. Jest efektem zorganizowanego przez Komisję Badań Genetycznych i Dokumentacyjnych nad Literaturą przy Łódzkim Oddziale PAN twórczego spotkania badaczy z różnych ośrodków naukowych w Polsce, którzy podzielili się doświadczeniami z archiwalnych kwerend i poszukiwań. Było to drugie spotkanie z cyklu Przed-tekstowy świat (pierwsze zostało zorganizowane przez Uniwersytet Jagielloński przy współudziale IBL PAN), skupiające genetyków, archiwistów, tekstologów, edytorów oraz interpretatorów poezji i prozy, zajmujących się wariantywnością tekstów, ich genezą, kolejnymi fazami powstawania, a także brulionami, których analiza pozwala niekiedy zrozumieć metodę twórczą pisarza. Osobne zagadnienie to kształtowanie dzieła pod wpływem czynników wobec niego zewnętrznych – ideologii czy polityki historycznej. Przedmiotem namysłu autorów jest literatura XIX i XX wieku, od romantyzmu po – szerzej tu reprezentowaną – współczesność.
Książkę dedykujemy pamięci obecnego na obu spotkaniach i będącego ich dobrym duchem Profesora Stanisława Jaworskiego – teoretyka i historyka literatury, jednego z pierwszych krajowych inicjatorów badań inspirowanych krytyką genetyczną, wnikliwego analityka procesu tekstotwórczego.
dr hab. prof. UŁ Marzena Woźniak-Łabieniec
Maria Berkan-Jabłońska, Kierunki opracowywania spuścizny Sabiny z Gostkowskich Grzegorzewskiej (na podstawie materiałów Biblioteki PAU i PAN w Krakowie) 7 Tadeusz Budrewicz, Asnyka notes z rymami 29 Sławomir Buryła, Dziennik wojenny Leopolda Buczkowskiego – wyzwanie dla (młodego) edytora 49 Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, „Coś na wzór budowanego plastra miodu” – o archiwum i metodzie pisarskiej Władysława Terleckiego 67 Jędrzej Krystek, Jolanta Nawrot, Dagmara Nowakowska, Archiwum pisarskie Włodzimierza Odojewskiego w świetle krytyki genetycznej. Rekonesans 85 Agnieszka Kuniczuk-Trzcinowicz, Projekt Legiony. Wokół ostatniej powieści Henryka Sienkiewicza 101 Marek Nalepa, „Cofnąć bieg rzeki / bieg życia / oto moje posłanie”. O wierszach Wincentego Różańskiego 113 Dariusz Pachocki, Tekstowe meandry. Dziennik 1954 Leopolda Tyrmanda – problem nie tylko filologiczny 143 Dorota Karolina Samborska-Kukuć, Pochwała metrykaliów. Kilka przypadków 161 Marzena Woźniak-Łabieniec, Od rękopisu do pierwodruku. O wczesnych wariantach wiersza Ranny Tadeusza Różewicza 177 Arkadiusz Morawiec, Brr, Bereza. Literatura polska wobec Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. 1934–1939 193 Arkadiusz Morawiec, Po Berezie. Literatura polska wobec Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. 1939–2018 233