Mikropolis
Książka jest jednym z pierwszych w polskiej literaturze naukowej z dziedziny socjologii miasta przykładem zastosowania perspektywy antropologicznosocjologicznej oraz paradygmatów interpretacyjnego i socjologii życia codziennego, czyli metodologii jakościowej, stosowanych w badaniach antropologicznych i etnologicznych. Podejście to pokazane jest na tle teoretycznych ujęć tematyki zamieszkiwania, lokalnej społeczności i nowych ruchów miejskich, poszukiwań istoty miasta i wyobrażeń na jego temat. Problematyka książki skupia się wokół dwóch wątków. Pierwszym z nich i wiodącym jest mikropolis - koncepcja osobistego sposobu widzenia i przeżywania trzech podstawowych wymiarów: fragmentów przestrzeni miejskiej, części zbiorowości mieszkańców i wybranych wyobrażeń w dziedzinie literatury, mitów i empirycznych badań społecznych postaw, odpowiadająca rzeczywistemu trybowi eksplorowania czy użytkowania miejskiej przestrzeni. Drugim wątkiem jest Łódź z okresu dzieciństwa i młodości autora, rodzinna kamienica, podwórko i miasto opisywane z osobistego punktu widzenia - retrospekcja pokazująca świat już nieistniejący, zasługujący na przypomnienie. Już samo podjęcie problematyki z perspektywy mikrośrodowiska miejskiego, niezwykle bogatej w fakty i narracje osobiste, osadza książkę w bardzo dzisiaj aktualnym dyskursie intelektualnym nad więzią, etnicznością, lokalnością, obywatelstwem, wielokulturowością, a przede wszystkim tożsamością. Autor podejmuje zagadnienia o istotnej doniosłości społecznej i praktycznej. Przytoczone w książce przykłady poszukiwań w zakresie kształtowania mikrostruktur miejskich obejmują zarówno konceptualizacje ugruntowane w literaturze przedmiotu, jak i refleksje osobiste. Zostały one trafnie dobrane i doskonale ilustrują kierunki myślenia o współczesnym mieście i przemianach, jakie zachodzą w jego społecznościach. Niewątpliwie publikacja spotka się z dużym zainteresowaniem nie tylko socjologów, lecz także antropologów, urbanistów, geografów miasta oraz współdecydujących o jakości życia w miejskich strukturach.
Wprowadzenie 8
Rozdział 1. Mikropolis – miasto osobiste 14
Mikropolis i jednostki 25
Uwarunkowania miasta osobistego 29
Rozdział 2. Między swoimi 34
Wspólnotowy modus vivendi 41
Praxis kultury kamienicy 45
Rytuały 50
Miasto młodej Łodzi 55
Rozdział 3. Dom i mieszkanie 60
Dyskursywne znaczenie domu i mieszkania 67
Praktyki związane z mieszkaniem i domem 73
Zapachy i dźwięki 76
Przywiązanie do miejsca zamieszkania 78
Rozdział 4. Lokalność i nowe ruchy miejskie 84
Lokalizm i ponowoczesność 89
Odrodzenie się lokalizmu i sąsiedztwa 95
Sąsiedztwo i przemiany społeczności 97
Rozdział 5. Teorie i alegorie 102
Lejtmotywy miast 104
W poszukiwaniu wzorca miasta 111
Kulturowe cechy miast 114
Rozdział 6. Miasto – struktura wyobrażona 122
Figury i stereotypy 123
Świadomość miasta 127
Wyobrażenia Łodzi 134
Dziedzictwo i przyszłość 136
Rozdział 7. Nowe mikropolis: miejsca kultury i nowe ruchy społeczne 142
Miejsca kultury – definicje 145
Łódzkie miejsce kultury 153
Sami o sobie: miejskie ruchy społeczne 156
Obywatelstwo miejskie 164
Bibliografia 168