Lew Gumilow i Aleksander Dugin
W 1991 roku, kiedy formalnie dobiegała końca historia Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, rozproszone w podupadającym imperium społeczeństwa przeżywały głęboki tożsamościowy oraz ideowy kryzys. Okazało się wówczas, iż historiozoficzna i kulturowa refleksja nawiązująca do mitu o samobytnym charakterze Rosji oraz do jej potęgi na
eurazjatyckim kontynencie może stać się dla nowego organizmu społecznego i politycznego, oczyszczonego z państwowej ideologii, bardzo atrakcyjne, a wręcz potrzebne. Atmosfera rozpadu ZSRR i ideologicznych sporów tego czasu wyraźnie sprzyjała rewitalizacji niektórych przynajmniej, założeń klasycznego
eurazjatyzmu. Nieżyjący już syn Anny Achmatowej i Nikołaja Gumilowa, historyk
Lew Gumilow oraz lider Międzynarodowego Ruchu Eurazjatyckiego
Aleksander Dugin, to dwie kluczowe postaci i dwa odmienne intelektualnie oblicza, które mogą umożliwić odkrycie natury zupełnie nowego, już w pełni rodzimego nurtu eurazjatyckiej myśli we współczesnej Rosji.
Powrót eurazjatyzmu do Rosji 7
OBLICZE PIERWSZE – LEW GUMILOW 19
1. Syn Srebrnego Wieku 21
1.1. Zmagania ze „strasznym dziedzictwem” 21
1.2. Więzień sumienia („Ofiara akmeizmu”) 27
1.3. Post scriptum do eurazjatyckiej idei 33
1.4. Naukowa anatema 41
2. Nauka i idee 47
2.1. Etnos i przestrzeń 47
2.2. Dawna Ruś według Lwa Gumilowa 60
2.3. Pasjonariusze, czyli twórcy ruskiego etnosu 73
3. Rytmy Eurazji. Szkic do portretu „ostatniego eurazjaty” 91
3.1. Rytmy historii 91
3.2. Rytmy kultury 100
OBLICZE DRUGIE – ALEKSANDER DUGIN 109
1. Enfant terrible nacjonalbolszewizmu 111
1.1. „Doktor Dugin” 113
1.2. Ideologiczna samodzielność 116
2. Geopolityka Aleksandra Dugina 121
2.1. Zderzenie cywilizacji i teoria Lebensraumu 122
2.2. Geopolityka postmodernizmu 141
3. Aleksander Dugin wobec tradycji 149
3.1. Tradycja ruskiej świętości 149
3.2. Tradycjonalizm i władza 157
4. Paradygmat kultury 165
4.1. Wokół rosyjskiej tradycji literackiej 165
4.2. Scientia dependit in mores 174
4.3. Kultura popularna i Internet 183
Zakończenie 193
Bibliografia 205
Indeks nazwisk 219