Zdzisław Najder, pisarz, krytyk literacki, profesor literaturoznawstwa, publicysta oraz światowej sławy badacz twórczości Josepha Conrada, autor m.in. książek: Życie Conrada-Korzeniowskiego, t. 1–2 (Warszawa 1980), Joseph Conrad. A Chronicle (New York 1983), Z Polski do Polski poprzez PRL (Warszawa 1995) oraz licznych artykułów prasowych. Uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami, krajowymi i zagranicznymi. Znany również jako działacz opozycji demokratycznej, założyciel Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. W latach 1982–1987 był dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
Prezentowana antologia zawiera 60 esejów Zdzisława Najdera poświęconych etosowi rycerskiemu, głównie w europejskim kręgu cywilizacyjnym, kreowanemu m.in. w literaturze, sztuce, teatrze i kinematografii. Przyjmując bardzo szeroką perspektywę porównawczą: od antyku, przez średniowiecze, aż do XXI w., Autor poddaje analizie przejawy tytułowego etosu i łączących się z nim wartości i norm moralnych, zarówno w wytworach kultury, jak i w rzeczywistych wydarzeniach w Polsce i na świecie. Pokazuje też, jak zmieniający się na przestrzeni dziejów wzorzec postaw rycerskich przetrwał i zachował swe podstawowe wartości.
Spis treści 1. Roland – Rogi spod Roncesvaux 9 2. Honor i Ojczyzna 19 3. Achilles i Hektor 25 4. Poległym należy się szacunek 31 5. „Dobre wychowanie” 37 6. Termopile 43 7. Fason greckich wojowników 49 8. Odwaga 55 9. Początki ojczyzny 61 10. Rzymskie nauki Polaków 67 11. Legie rzymskie i poczucie wspólnoty 73 12. Barbarzyńcy przeciw Rzymowi 79 13. Siła przekonań 85 14. Czy chrześcijaninowi wolno zabijać? 91 15. Pieśń o Rolandzie 97 16. Wierność 103 17. Stan rycerski 109 18. Dwór króla Artura 115 19. Turnieje i pieniądze 121 20. Ufność i zdrada 127 21. Rycerze i kobiety 133 22. Zakony rycerskie 139 23. Rycerze w Polsce 145 24. Rycerz, Śmierć i Diabeł 151 25. Zagrzmiały armaty 157 26. Honor w dobie renesansu 163 27. Walka Holendrów 169 28. Jerozolima wyzwolona 175 29. Don Kichote 181 30. Książę niezłomny 187 31. Cyd 193 32. Honor i władza monarchy 199 33. Pojedynki i muszkieterowie 205 34. Legia Honorowa 211 35. Wierność państwu, którego nie ma 217 36. Co powiedział generał Cambronne? 223 37. Uszlachcić wszystkich Polaków! 227 38. Książę von Homburg 233 39. Ksiądz Robak i Andrzej Kmicic 239 40. Tryumf albo zgon 243 41. Za wolność naszą i waszą 249 42. Bezinteresowność 255 43. Służba a praca 261 44. Pieczątka Rządu Narodowego 267 45. Rycerskie Południe i praktyczna Północ 273 46. Henryk Sienkiewicz i Joseph Conrad 279 47. Dumni nieszczęściem 285 48. Westerny 291 49. My, Pierwsza Brygada 297 50. Skrzydlaci rycerze 303 51. Takie są moje obyczaje 309 52. Samuraje 315 53. Honor państwa 321 54. Egzamin z etosu 327 55. Claus von Stauffenberg i jemu podobni 333 56. Polscy panowie w łagrach 339 57. Wierność więzionego 343 58. Punkt honoru 349 59. Towarzysze broni 355 60. Koniec etosu rycerskiego? 361 Nota wydawnicza 365 Źródła ilustracji 366