Gry na szachownicy w kulturze dworskiej i rycerskiej średniowiecznej Anglii na tle europejskim
Autor podjął zagadnienie analizowane w literaturze przedmiotu, ale w Polsce dotychczas nieobecne. Postarał się rozpatrzyć grę w szachy w bardzo szerokim aspekcie kultury średniowiecznej Europy, szerszym i bardziej wszechstornnym niż w dotychczasowym piśmiennictwie. Poza wstępem, zakończeniem i obszerną bibliografią 9w której na pozytywną ocenę zasługuje bogaty, wielojęzyczny zestaw źródeł) praca składa się z pięciu rozdziałów omawiających miejsca gier planszowych w wychowaniu rycerskim, symboliczne i rozrywkowe wykorzystanie szachów i gier z grupy tabula w życiu władcy, funkcjonowanie gier na szachownicy w życiu możnowładztwa i rycerstwa, gry planszowe i ludzkie namiętności, wreszcie krytykę gier w szachy wypowiadaną przez duchownych i świeckich myślicieli średniowiecznych.
Wstęp 7
Rozdział I 19
Miejsce gier planszowych w wychowaniu rycerskim 19
Gry elementem kształcenia rycerza w duchu kultury rycerskiej i dworskiej (według idealnego obrazu zawartego w przekazach literackich) 19
Gry na szachownicy w podręcznikach dla władców (obraz postulowany) 39
Rola szachów i gier tabula w socjalizacji rycerza i damy (obraz bliższy rzeczywistości) 50
Rozdział II 67
Król i szachownica. Symboliczne i rozrywkowe wykorzystanie szachów i gier z grupy tabula w życiu władcy 67
Gra na szachownicy w roli środka opisu rzeczywistości 67
Spotkania przy grach planszowych jako instytucja towarzyska 86
Rozdział III 111
Funkcjonowanie gier na szachownicy w życiu możnowładztwa i rycerstwa 111
Szachy i szachownica w funkcji przedmiotów zbytkownych i luksusowych 111
Rycerz gra w szachy – gra jako zajęcie hazardowe i prestiżowe rycerstwa 126
Szachy jako symbol i alegoria społeczeństwa, miłości, młodości i śmierci 140
Rozdział IV 157
Gry planszowe i ludzkie namiętności 157
Szachy i szachowe rozgrywki – rekwizyt i pretekst w miłości dwornej 157
Wykorzystanie gier na szachownicy w planach knowań i zatargów – szachy grą wojenną, orężem i elementem intrygi 174
Rozdział V 195
Krytyka gier w szachy i tabula. Stosunek Kościoła hierarchicznego i ludzi Kościoła do gier planszowych i losowych 195
Zakończenie 221
Summary 227
Bibliografia 233
Indeks nazwisk 253