Ekonomiści czytani, ale nie słuchani

Ekonomiści czytani, ale nie słuchani

Autor na podstawie prezentacji Rad Ekonomicznych przy Prezesie Rady Ministrów, dzięki świetnie dobranym wypowiedziom zarówno członków tych Rad, jak i obserwatorów zewnętrznych, stworzył kronikarski rys obecnego środowiska polskich ekonomistów. Podstawowym źródłem licznych cytatów są artykuły i wywiady z czasopism i prasy społeczno-politycznej.
Książka o roli ekonomicznego doradztwa instytucjonalnego. Przedstawia dorobek i ocenę pracy czterech ciał doradczych powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów:
- Rady Ekonomicznej przy Prezesie Rady Ministrów powołanej na początku 1957 r.
- Konsultacyjnej Rady Gospodarczej powołanej 1 kwietnia 1982 r.
- Rady Ekonomicznej przy Radzie Ministrów powołanej w grudniu 1989 r.
- Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej powołanej 28 czerwca 1994 r.

Rady te prowadziły działalność doradczą, w ramach której formułowano propozycje dotyczące kierunków polityki społeczno-gospodarczej i opiniowano projekty związane z realizacją tej polityki. Największą aktywność rządów w przekazywaniu wiedzy o sytuacji społeczno-gospodarczej zaobserwowano w tzw. okresach przełomowych, jak Październik 1956 roku, 13 grudnia 1981 roku, czy 4 czerwca 1989 roku. Następstwa tych wydarzeń historycznych to m.in. powoływanie przez władze licznych organów opiniodawczych, których działalność wpisana była w procesy komunikacji rządzących z rządzonymi, oparte na zasadzie „otwartej kurtyny”. Warto zaznaczyć, że członkostwo w radach doradczych było przez niektórych ekonomistów – pozostających w opozycji do opcji politycznej sprawującej w danym czasie władzę – uważane za swoistą kolaborację, o czym świadczy stosunek niektórych działaczy opozycyjnych do Konsultacyjnej Rady Gospodarczej z lat 1982–1989.
Książka pod patronatem naukowym Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego

RECENZJE

Autor opisując działalność zorganizowanych ciał doradczych rządu na przestrzeni półwiecza (?) wybrał zgrabną metodę narracji za pomocą licznych, na ogół świetnie dobranych wypowiedzi zarówno członków owych rad, jak i obserwatorów zewnętrznych. Wniosek ogólny – zarówno wielu cytowanych wypowiedzi, jak i Autora – jest dobrze znany. Doradcy z reguły nie są słuchani. Z pewnością znajduje w tym wyraz dobrze znana tendencja (niemal) każdej władzy do autoizolacji. Ale nie tylko. W takim zestawieniu akademiccy ekonomiści-doradcy wypadają, nie zawsze zasłużenie, za dobrze. Powstaje wrażenie, że oto oni dobrze wypełniają swój obowiązek, a winni pozostają politycy. A przecież ekonomiści, wchodząc do kolejnych gabinetów, stają się politykami o tych samych skłonnościach.

Prof. dr hab. Tadeusz Kowalik
Instytut Nauk Ekonomicznych
Polska Akademia Nauk


Praca ta jest kolejnym potwierdzeniem obiegowego stwierdzenia, że 'ekonomia (i polityka społeczno-gospodarcza) jest współcześnie najważniejsza, najciekawsza, najtrudniejsza'. Dramaturgia relacji między politykami a doradcami (na ogół teoretykami ekonomii), ukazana w recenzowanej pracy, nie jest fenomenem charakterystycznym jedynie dla Polski.
Prof. zw. dr hab. Stanisław Flejterski
Uniwersytet Szczeciński
Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług
Praca dotyczy zjawiska życia społecznego, jakim są ciała doradcze powoływane przez polityków. Temat wart uwagi, gdyż jest to tendencja raczej powszednia i trwała (jak pokazuje choćby powołanie w 2010 roku w Polsce kolejnej Rady Gospodarczej przy Premierze). Przy tym, dość paradoksalnie, doradztwo instytucjonalne wymyka się z pola widzenia nauk społecznych, gdyż jest jednym ze zjawisk na pograniczu różnych dziedzin: ekonomii, socjologii, nauk politycznych, historii społecznej. Podjęcie tego tematu jest zatem ważne i warte upowszechnienia.

Dr hab. Anna Ząbkowicz
Uniwersytet Jagielloński
Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej