Dylematy zmiany. Pisarze rumuńscy XIX wieku wobec ideologii zachowawczej
XIX wiek przynosi Rumunom początek własnego państwa oraz równoczesną zmianę paradygmatu kulturowego z orientalnego na zachodnioeuropejski. Wejście w nowoczesność nie oznacza zwykłego etapu ewolucji, lecz swoisty początek absolutny, zupełnie nowy porządek zdominowany ideologicznie przez liberalizm i nacjonalizm. Przepojona niechęcią reakcja na zmianę niektórych ludzi kultury nie budzi zdziwienia, ale jej specyficzne formy mogą zaskakiwać. Siedmiogrodzianin Maiorescu marzy o zastąpieniu "orientalnego barbarzyństwa" nowoczesnym systemem merytokracji o wyraźnie niemieckiej proweniencji przy jednoczesnym dowartościowaniu wszystkiego, co własne, swojskie, wyrosłe z lokalnej tradycji. Mołdawianin Eminescu, ostatni romantyk Europy, tęskni za średniowiecznym rajem utraconym i jego wyobrażoną harmonią społeczną. Szczególny to jednak raj, w którym miejsce Boga zajmuje Naród...
Książka zainteresować może zarówno badacza literatury, kultury i muzyki romantyzmu, jak i każdego czytelnika, chcącego lepiej zrozumieć wzajemne relacje różnych sztuk, romantyczny dramat, bliżej poznać fascynującą kulturę wieku dziewiętnastego.
Wstęp 9
Rozdział I. Kontekst historyczny rumuńskiej modernizacji w XIX wieku 19
1. Zapowiedzi końca epoki. Grecy, Rosjanie i pierwsza próba sił 21
2. Zmiana w granicach ustalonego porządku 44
3. Rok 1848 – próba zmiany gwałtownej 57
4. Rozczarowani rewolucją. Ion Heliade-Rădulescu i poszukiwanie alternatywy 77
5. Budowanie państwa, czyli pragmatyzm 88
Rozdział II. Titu Maiorescu – konserwatyzm paradoksalny 101
1. Edukacja filozofi czna 103
2. Ideologiczne dojrzewanie 117
3. Wpływy niemieckie 128
4. „Formy pozbawione treści” i „nowy kierunek” w kulturze 150
Rozdział III. Mihail Eminescu – tradycjonalizm niekonsekwentny 179
1. Wizje poetyckie i diatryby 181
2. Koncepcja państwa 201
3. Idea monarchii i władcy 216
Zamiast zakończenia 229
Bibliografia 237