Zbiorowa niewinność. Wypieranie Szoah z niemieckiej pamięci

Zbiorowa niewinność. Wypieranie Szoah z niemieckiej pamięci

Książka jest polemiką z dość powszechnym przekonaniem, że dzisiejsi Niemcy odrobili lekcję historii – doskonale wiedzą, czym był Holokaust, i przyjmują odpowiedzialność za winę swoich przod­ków. W prowokacyjnym eseju Samuel Salzborn twierdzi, że jest dokładnie odwrotnie – w Niemczech nadal dominuje mit zbiorowej niewinności.
Autor przypomina o zaniechaniu rozliczeń zbrodni nazistow­skich w powojennym niemieckim wymiarze sprawiedliwości. Swoje diagnozy opiera na wynikach badań opinii społecznej, dowodzi także żywotności motywu niemieckiej ofiary w debacie publicznej i w dziełach kultury popularnej na temat II wojny światowej. Szcze­gółowo analizuje dyskurs środowiska tzw. wypędzonych. Zastanawia się, dlaczego prawda o masowym zaangażowaniu Niemców w Holo­kaust oraz utrzymanie nazistów przy władzy nigdy nie stały się w Niemczech częścią szerokiej świadomości społecznej.

Wbrew wszelkim oficjalnym zapewnieniom o skutecznym rozliczeniu epoki narodowego socjalizmu w powojennej historii Niemiec samokry­tyczna „konfrontacja z przeszłością”, w ramach której – jak postulował Theodor W. Adorno – „na serio przepracowuje się przeszłość, przełamuje jej czar dzięki jasnej świadomości”, miała tylko szczątkową formę, a społe­czeństwo niemieckie w ciągu kilkudziesięciu lat ze wspólnoty sprawców okresu narodowego socjalizmu stało się powojenną wspólnotą wyparcia pamięci, spajaną antysemickimi projekcjami i fantazjami etnicznej samowiktymizacji.
Fragment książki

Samuel Salzborn (ur. 1977) – politolog, profesor Uniwersytetu w Gießen. Autor m.in. książek Globaler Antisemitismus. Eine Spuren­suche in den Abgründen der Moderne (2018) oraz Angriff der Anti­demokraten. Die völkische Rebellion der Neuen Rechten (2017). Zajmuje się teorią polityki, historią idei oraz współczesnym prawicowym ekstremizmem. Od 2020 roku jest pełnomocnikiem miasta Berlin do spraw zwalczania antysemityzmu.