„Byliśmy społeczeństwem tłumiącym uczucia. Trwaliśmy przy naszych uczuciach, nad całym naszym życiem panował i kształtował je zator uczuć. Byliśmy otoczeni emocjonalnym murem, takim, jak mur berliński otaczający nasz kraj”. Tak pisał słynny psychiatra Hans-Joachim Maaz w bestsellerowej książce „Zator uczuć”, która ukazała się w 1990 roku. Dwadzieścia lat później jego analiza pozostaje nadal aktualna. Przeszłość przemija wolniej niż można było się spodziewać. Mur, w rzeczywistości od dawna zburzony, istnieje nadal, nie tylko w umysłach, jak sądzi wielu, ale przede wszystkim w uczuciach. Presja psychiczna, a w jej następstwie wyraźny zespół niedoboru, mogą powstać nie tylko w warunkach autorytarnego systemu podporządkowania, jak w NRD. Także społeczeństwo pozornie otwarte, oparte wyłącznie na wzroście gospodarczym i konsumpcji oraz na egoistycznym interesie, a przy tym zaprzeczające ograniczeniom, jakim poddane jest życie obywateli, zmierza do zbudowania podstawowych blokad emocjonalnych. Wskazywanie tych blokad, analizowanie ich i przyczynianie się do ich rozwiązania jest i pozostanie życiowym celem Hansa-Joachima Maaza.
PO DWUDZIESTU LATACH
„REALNY SOCJALIZM” JAKO SYSTEM REPRESYJNY
Wszyscy jesteśmy dotknięci
Represje ze strony państwa
Przewodnia rola partii
Władza organów bezpieczeństwa państwa
Represje stosowane przez sądownictwo
Represyjne wychowanie przez państwo
Represje rodzinne
Represyjna opieka medyczna
Poród w warunkach autorytarnych
Represje ze strony Kościoła
Podsumowanie
SKUTKI REPRESJI
Zespół niedoboru i zator uczuć jako skutek represji
Stan niedoboru wewnętrznego
Sytuacja niedoboru zewnętrznego
Konsekwencje zespołu niedoboru
Wyobcowanie z naturalności
Zablokowanie emocjonalności
Rozszczepienie osobowości
WYSIŁKI KOMPENSACYJNE PRZECIWKO ZESPOŁOWI NIEDOBORU
Ogólny styl życia jako kompensacja
Deformacje charakteru
Role społeczne jako sposoby kompensacji
O PSYCHOLOGII „ZWROTU”
Wstępne warunki społeczno-psychologiczne
Kryzys sytuacyjny
Przebieg „pokojowej rewolucji” z psychologicznego punktu widzenia
Porażka niezależnej drogi demokratyzacji
Otwarcie granicy – „Niemcy, pilna ojczyzna
O psychologicznym znaczeniu wyniku wyborów
Psychiczne skutki „zwrotu”
Dopisek o problemie niestosowania przemocy
PROCES ZJEDNOCZENIA DWU PAŃSTW NIEMIECKICH JAKO PROBLEM SPOŁECZNO-PSYCHOLOGICZNY
Znaczenie psychologiczne podziału Niemiec
Proces zjednoczenia jako proces obrony psychicznej
Psychiczne niebezpieczeństwa zjednoczenia
PSYCHOTERAPIA W SŁUŻBIE „REWOLUCJI PSYCHICZNEJ”
Psychoterapia w NRD między „terapią adaptacyjną” a „terapią zmian”
Nasze doświadczenia terapeutyczne
„KULTURA TERAPEUTYCZNA”
Kultura wspólnego życia
Naturalny poród
Towarzyszenie zamiast wychowania
Medycyna holistyczna
Przeciwko religii autorytarnej
Zakończenie
Ode mnie