W obronie rzeczy

W obronie rzeczy

Bjornar Olsen – norweski archeolog, teoretyk i badacz kultury materialnej, jeden z głównych rzeczników „zwrotu ku rzeczom” we współczesnych naukach humanistycznych. Profesor w Instytucie Archeologii Uniwersytetu w Tromso. Obok "In Defense of Things. Archaeology and the Ontology of Objects" (2010), jest również autorem książek "Persistent memories. Pyramiden – a Soviet mining town in the High Arctic" (2010) oraz "Archaeology: The Discipline of Things" (2012). W myśli współczesnej rzeczywistość społeczną i kulturową pojmuje się jako istniejącą niezależnie od świata materialnego i jako uprzednią wobec niego. Często zatem podkreśla się, że rzeczy są w całości „konstruowane” na drodze społecznego lub kulturowego postrzegania i że poza nim nie wiodą one – same w sobie i same przez się – żadnej znaczącej egzystencji. Bjornar Olsen zajmuje stanowisko odmienne. Odwołując się do ujęć teoretycznych, w szczególności do fenomenologii i teorii aktora-sieci, twierdzi on, że życie człowieka jest całkowicie splecione z rzeczami i że to właśnie z tego związku wyłaniają się człowieczeństwo i ludzka historia. Co więcej, rzeczy odznaczają się unikalnymi właściwościami, które wnoszą do naszego z nimi współzamieszkiwania– owe właściwości rzeczy mają wpływ na nasze egzystencjalne bezpieczeństwo, na nich opiera się również pamięć o przeszłości. „W obronie rzeczy” stawia w nowym świetle nasze przekonania o naturze rzeczy i nasze poglądy na temat przeszłości i teraźniejszości. Książka ta pokazuje, że same przedmioty odznaczają się swoistą, dynamiczną obecnością. Musimy ją wziąć pod uwagę, jeśli chcemy zrozumieć świat, który – z rzeczami i wśród rzeczy – zamieszkujemy.