Rękopis z Czombrowa. Filomacki przekład Koranu – edycja i studium historyczno-filologiczne zabytku

Rękopis z Czombrowa. Filomacki przekład Koranu – edycja i studium historyczno-filologiczne zabytku

Niniejsza publikacja zawiera edycję jednego z najciekawszych literackich tłumaczeń XIX w., mianowicie świętej Księgi islamu – Koranu w przekładzie wileńskich filomatów. Przekład ten jest bezcennym źródłem do badania pograniczy polskiej kultury oraz doskonałym materiałem dla studiów nad XIX-wieczną kulturą kilku europejskich narodów. Dla nowoczesnego edytorstwa teoretycznego przedstawia on cenny materiał do rozważań nad kluczowym problemem wariantów – źródła – tekstu finalnego. Autorzy studiów i rozpraw podjęli zatem szczegółowe badania historyczne, filologiczne i tekstologiczne nad nowo odnalezionym tekstem i nad pozostającymi z nim w bezpośredniej relacji: tefsirem z Grodna, Koranem w edycji warszawskiej oraz rękopiśmiennymi zabytkami Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Praca Redaktorów naukowych niniejszego tomu, a zarazem Autorów i Współautorów wiodących artykułów tego zestawu (prof. prof. Joanny Kulwickiej-Kamińskiej i Czesława Łapicza) to wielkie osiągnięcie w dziedzinie nauk humanistycznych. Niezwykle ważna wydaje się nie tylko pierwsza nowoczesna edycja nieznanego dotąd tekstu, pochodzącego z XIX wieku, ale także jego staranne opracowanie filologiczne wraz z tłem historycznym i co więcej – obudowanie tej wiedzy ściśle naukowej z materiałem popularnonaukowym w postaci listów, relacji, ilustracji i wszelkich innych informacji nawiązujących do osób i wydarzeń związanych tematycznie z głównym wątkiem opracowania.

Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Górskiej

Przedstawiona do recenzji propozycja wydawnicza stanowi niewątpliwie cenną pozycję, dotyczącą tłumaczeń Koranu na język polski przed XX w., które są świadectwem wielokulturowości społeczeństwa Rzeczypospolitej, a także dowodzą wielowiekowych związków kultury polskiej (czy polskojęzycznej) z islamem, nie tylko tym przyniesionym przez Tatarów osiedlonych na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Polski. Rzuca także światło na funkcjonowanie tych związków w świadomości XIX-wiecznej inteligencji polskiej oraz na jej niezwykle szeroką tolerancję religijną, która aż pchnęła jej przedstawicieli do dokonania tłumaczenia Koranu na język polski, zrozumiały dla „naszych Tatarów”, aby mogli lepiej zrozumieć własną religię, przecież niechrześcijańską i niejednokrotnie postrzeganą jako religię wroga. Zawarte w proponowanej pozycji artykuły w wyczerpujący sposób opisują zagadnienia, jakie pojawiają się wokół fragmentu rękopisu tłumaczenia Koranu, odnalezionego w archiwum rodzinnym dworu w Czombrowie przez p. Joannę Puchalską.

Z recenzji dr hab. Agaty Nalborczyk, prof. UW