Problem religii w polskich dziennikach intymnych
Książka jest poświęcona interpretacji pism intymnych S. Brzozowskiego, K.L. Konińskiego i H. Elzenberga oraz zawartej w nich myśli religijnej autorów w szerokim kontekście intymistyki polskiej oraz francuskiej refleksji o dzienniku jako gatunku piśmienniczym. Ukazuje głęboki związek pomiędzy rozumieniem/konstruowaniem własnej tożsamości w dziennikach a oryginalną filozofią religii / teologią tych myślicieli. Poszczególne jej tezy są ugruntowane w badaniu formy, jaką jest dziennik intymny, i jej znaczeń ustalonych nie tylko w refleksji kulturoznawczej, ale także antropologicznej, socjologicznej czy psychoanalitycznej. Próbując uchwycić stosunek autorów do religii – bardzo osobisty i powiązany z całym ich życiem, nie tylko namysłem teoretycznym – autorka posługuje się w pracy kategorią ja dziennika intymnego, rozumiejąc je nie tylko jako „ja” stematyzowane w dzienniku, ale przede wszystkim jako „ja” implikowane tekstu. Taka perspektywa badawcza pozwoliła jej wypracować szereg ciekawych tez na temat roli dziennika w życiu tych autorów i z tej perspektywy zbadać ich rozumienie religii. Jest to perspektywa twórcza i inspirująca, bo pozwalająca wyjść poza to, co w tekście oczywiste, ku interpretacji jego głębokich struktur znaczeniowych.
Wstęp 7
Dziennik, czyli konieczność 7
Zapiski intymne towiańczyków. Dziennik Sprawy Bożej Seweryna
Goszczyńskiego i Raptularz Juliusza Słowackiego 26
Część I: Stanisław Brzozowski 57
Od dzienników Amiela do autobiografii Newmana. Historyzm i problem pewności w pismach Brzozowskiego 57
Dziennik rekonwalescencji 93
Część II: Karol Ludwik Koniński 123
Dziennik i powtórzenie 123
Dziennik i modlitwa 143
Dziennik i tortura 174
Dziennik albo samobójstwo? 197
Część III: Henryk Elzenberg 225
Dziennik i aforyzm 225
Dziennik i nieokreśloność 247
Dziennik i świadek 277
Zakończenie 295
Dziennik i idea polska 295
Summary 317
Bibliografia 321
Bibliografia podmiotowa 321
Bibliografia przedmiotowa I. Najważniejsze opracowania dotyczące myśli religijnej lub pism osobistych analizowanych autorów 323
Bibliografia przedmiotowa II. Wybrane prace o dziennikach intymnych i gatunkach pokrewnych 326
Konteksty historycznoliterackie, filozoficzne, antropologiczne i literackie 331
Indeks 338