Po I wojnie światowej zwycięska ententa nałożyła na państwa centralne ogromne reparacje, których nie można było w całości wyegzekwować, żądała też od nowo powstałych państw spłaty części zadłużenia Niemiec, Austro-Węgier i Rosji. Stany Zjednoczone postanowiły zaś w 1924 r. zainwestować swe kapitały w gospodarkę niemiecką – licząc na to, że plan Dawesa może być dla finansów USA dobrym rozwiązaniem. Jednocześnie inne państwa, w tym Polska, uzyskały wiele kredytów od banków amerykańskich, a administracja USA z obawy przed konkurencją gospodarczą krajów europejskich utrzymywała wysokie cła na importowane towary z Europy i jednocześnie żądała regularnej spłaty udzielonych pożyczek.
Wielki kryzys gospodarczy z lat 1929–1933 był w znacznym stopniu rezultatem nierozwiązania problemów politycznych i finansowych spowodowanych przez I wojnę światową. Jego ofiarą padła zarówno zadłużona w bankach amerykańskich Europa, jak i USA mające nadmiar kapitałów i nadprodukcję towarów. Kryzys spowodował również ogromny wzrost sił nacjonalistycznych w Niemczech, co doprowadziło do faktycznego zlikwidowania spłat reparacji niemieckich i przez to ułatwiło Hitlerowi zdobycie władzy.
Edward Kołodziej (ur. 1940) – historyk i archiwista. Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Wieloletni pracownik Archiwum Akt Nowych w Warszawie. W latach 1999–2010 wykładowca w Instytucie Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Jego zainteresowania badawcze obejmują głównie archiwistykę oraz historię okresu międzywojennego (zwłaszcza zagadnienia ruchu zawodowego, migracji ludności, dziejów Polonii, działalności polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej oraz historię gospodarczą). Autor i redaktor naukowy ponad 250 publikacji naukowych.
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów 7 Wstęp 9 Rozdział I. Od traktatów pokojowych do okupacji Zagłębia Ruhry 1919–1923 15 1. Straty państw europejskich walczących w I wojnie światowej 15 2. Traktat wersalski i jego skutki 21 3. Sytuacja państw bałkańskich, naddunajskich i bałtyckich w latach 1918–1923 32 4. Sprawa reparacji niemieckich i rozliczeń międzypaństwowych 43 5. Rosja sowiecka: kwestie spłaty długów carskich i rekompensat za upaństwowione mienie obywateli obcych . Rozliczenia finansowe z Polską 51 6. Konferencja w Genui w 1922 r. w sprawie gospodarczej odbudowy Europy . Układ w Rapallo 56 7. Zaostrzenie sprawy reparacji niemieckich w latach 1922–1923 69 Rozdział II. Świat w okresie prosperity 1924–1929 73 1. Plan Dawesa i jego rezultaty 73 2. Rozliczenia finansowe polsko-niemieckie oraz polsko-austriacko- -węgierskie 79 3. Sytuacja gospodarcza państw bałtyckich, naddunajskich i bałkańskich 88 4. Wzajemne należności państw europejskich oraz ich zadłużenie wobec Stanów Zjednoczonych 95 5. Sytuacja polityczna na świecie i jej wpływ na gospodarki poszczególnych państw 105 Rozdział III. Wielki kryzys gospodarczy i okres ożywienia pokryzysowego 1929–1939 112 1. Plan Younga 112 2. Moratorium Hoovera i układ lozański 116 3. Rozliczenia, sprawy finansowe i gospodarcze państw sukcesyjnych powstałych po upadku Austro-Węgier 124 4. Stosunki ekonomiczne ZSRR z zagranicą 126 5. Problem spłat kredytów zagranicznych udzielonych Polsce 130 6. Polityka finansowa niektórych państw i stan ich zadłużenia zagranicznego w okresie wychodzenia z kryzysu 141 Zakończenie 153 Źródła i bibliografia 156 Indeks osób 163 Indeks nazw geograficznych 172 Spis tabel 176