Przekazujemy w Państwa ręce księgę dedykowaną Profesorowi Tadeuszowi Bernatowiczowi – wybitnemu badaczowi dziejów architektury i sztuki nowożytnej. Artykuły autorstwa uznanych naukowców z wielu różnych ośrodków zostały ujęte w ramach sześciu rozdziałów, podejmujących problematykę m.in. radzivilianów, mecenatu królewskiego i magnackiego, konserwacji architektury, jak i sztuki nowoczesnej. Wszechstronność tematów w znakomity sposób odzwierciedla bogactwo zainteresowań samego Jubilata. Chcieliśmy naszym tomem uhonorować Profesora i uczcić 65. rocznicę urodzin tego wspaniałego naukowca i dydaktyka. Profesor Tadeusz Bernatowicz od wielu lat jest związany z łódzkim ośrodkiem. Z tego też względu zdecydowaliśmy się w tytule niniejszej publikacji przywołać nazwę jednego z przedmiotów prowadzonych przez Profesora w Instytucie Historii Sztuki UŁ.
Komitet redakcyjny
Tabula gratulatoria 8 Słowo wstępne 11 Artystyczne radziviliana 13 Anna Sylwia Czyż — Pompa funebris Halszki z Radziwiłłów, żony Lwa Sapiehy. Na marginesie badań nad kościołem pw. Michała Archanioła w Wilnie 15 Irena Rolska — Eques Hierosolimi tanus. Mirski portret wojewody wileńskiego Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki" (1540-1616) 27 Jarosław Pietrzak — Czarny orzeł i św. Michał Archanioł jako psychopomposy. O symbolicznym znaczeniu malowideł w kaplicy tzw. Radziwiłłowskiej w kościele św. Anny w Białej Podlaskiej 35 Piotr Jamski — Laudate eum in cimbalis jubilationis, czyli o dzwonach radziwiłłowskiej Ołyki 67 Uladzimir Karalenak — Parki Radziwiłłów w epoce saskiej 93 Z badań nad sztuką XVII stulecia 101 Jerzy Miziołek — Archeologia wazowskich triumfów. Kilka uwag o zaginionym obrazie Tomasza Dolabelli 103 Renata Sulewska — Narys twierdzy i sfera armilarna w epitafium Adama Freytaga w Kiejdanach 121 Piotr Gryglewski — Urbs Piotricovia. O pewnym widoku miasta z dzieła Samuela Pufendorfa 137 Zbigniew Bania — Dwór Macieja i Jana Wawrzyńca Wodzickich przy Miodowej w Warszawie około 1670 roku 155 Ryszard Szmydki — Udział Gdańska w zakupach niderlandzkich tapiserii do Polski pod koniec XVI i w XVII wieku 161 Wokół króla i magnaterii 173 Andrzej Betlej — Przy odgłosie ustawicznym 175 Hanna Osiecka-Samsonowicz — O weselu książąt Lubomirskich w Połonnem (1755). Cukrowych trionfi i fajerwerkach Jana de Witte 193 Jakub Sito — Pałac królewski na Króliczej Górze w świetle nieznanych materiałów ikonograficznych 207 Alina Barczyk — Bieliny nad Sanem. Założenie dworskie w czasach Elżbiety z Wiśniowieckich Zamoyskiej i jej spadkobierców 221 Piotr Ługowski — Kaffehauz Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach 245 Nowożytne sacrum 257 Piotr Krasny, Michał Kurzej — Figury ludzkie i anielskie jako elementy podpór architektonicznych w sztuce sakralnej w Mediolanie po Soborze Trydenckim. Geneza, symbolika, funkcje 259 Katarzyna Wardzyńska, Michał Wardzyński — Barokowa kazalnica w Rodowie (niem. Groß Rohdau/Rodau) pod Prabutami (Riesenburg). Przykład recepcji katolickich wzorów flamandzkich w rzeźbie luterańskiej w Prusach Wschodnich 283 Karol Guttmejer — Kościół Bernardynów na Czerniakowie. Dwie fazy projektowania i budowy 307 Piotr Oszczanowski — Wrocławska Immaculata 319 Karolina Stanilewicz — Zabytki hafciarstwa polskiego XVII i XVIII wieku w prymasowskiej kolegiacie w Łowiczu 329 Agata Dworzak — Kilka uwag o fasadzie kościoła Bernardynów w Dukli 343 Malarskie programy ikonograficzne 359 Jacek Kowalski — Korona i kolczuga. O ikonograficznej innowacji czasów Jana Kazimierza 361 Urszula Mazurczak — Krajobraz idealny, krajobraz realny. Antropologia krajobrazu zdarzeń i przyrody malarstwa włoskiego końca XIII i I połowy wieku XIV 373 ks. Andrzej Witko — Juana de Valdesa Leala malowidła w sewilskim kościele Los Venerables 409 Ewa Kubiak — Kult i wyobrażenia świętej Róży z Limy w okresie kolonialnym w Cusco i regionie 423 Historia architektury i jej konserwacja 445 Jarosław Jarzewicz — Gotyk jako renesans 447 Ryszard Mączyński — Czy architekt Stanisław Zawadzki został generałem? 465 Krzysztof Stefański — Kaplica w Szydłowie. Dzieło Antoniego Wiwulskiego 483 Aleksander Andrzejewski — Fortalicja w Gorzkowicach, zabytek zrewitalizowany 501 Katarzyna Schatt-Babińska — Odbudowa zabytkowego obiektu. Zarys problematyki 517 Daria Rutkowska-Siuda — Kościół w Górach Wysokich. Historia budowy i konserwacja 531 Sztuka w dobie nowoczesności 543 Eleonora Jedlińska — Caravaggio – Bacon w Galleria Borghese 545 Agnieszka Świętosławska — Wszystkie pasje Juliusza Wysłobockiego. Karteczka z dziejów lwowskiego życia artystycznego pierwszej połowy XIX wieku 557 Piotr Kibort — Rotunda w muzeum - przypadek polski 577 Małgorzata Rozbicka — Reprezentacja architektury pierwszego dziesięciolecia II RP w Dziale Sztuki Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu w 1929 roku 591 Katarzyna Nowakowska-Sito — Czy Polska leży nad Morzem Śródziemnym? 607 Dominika Łarionow — Obraz Jacksona Pollocka w teatrze, czyli sztuka abstrakcyjna na scenie 621 Publikacje profesora Tadeusza Bernatowicza do 2020 roku włącznie 635 Spis ilustracji 641 Indeks osób 659 Indeks miejscowości 685