W książce zaprezentowane zostały przełomowe wyniki badań nad strategiami i zachowaniami polskich migrantów zarobkowych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych po 1 maja 2004 roku. Krystyna Iglicka – na przykładzie analizy polityk migracyjnych dwóch krajów (USA i Wielkiej Brytanii), związanych atlantycką ideą i współpracą – stara się odpowiedzieć na fundamentalne pytanie o czynniki, które powodują, że państwo decyduje się i podejmuje wysiłek wprowadzenia zmian w polityce migracyjnej.
Przyszłe zmiany w trendach ludnościowych i strategiach polityk migracyjnych w Europie Środkowej stanowią nie lada wyzwanie zarówno dla uczonych, jak i polityków. Książka ta, w której rekomendowane są różne opcje, pomocna powinna być nie tylko badaczom, lecz także wszystkim zainteresowanym szeroko rozumianą problematyką polityki migracyjnej.
PODZIĘKOWANIA 11 SUMMARY 13 WSTĘP 15 ROZDZIAŁ 1. TRANSATLANTYCKI WYMIAR POLITYK MIGRACYJNYCH USA – UE 23 1.1. Wprowadzenie 23 1.2. Rola państwa z perspektywy polityki migracyjnej USA 25 1.3. Rola państwa z perspektywy polityk migracyjnych UE-25 30 1.3.1. Błędy Południa – sukces Północy? 33 ROZDZIAŁ 2. PROGRAMY ZATRUDNIANIA I WIZY JAKO INSTRUMENT STYMULOWANIA MIGRACJI CYRKULACYJNYCH W EUROPIE I USA 36 2.1. Goście, którzy zostali. Programy zatrudniania imigrantów w Europie w latach 1945–1973 37 2.2. Program Bracero w Stanach Zjednoczonych 41 2.3. Podejścia polityk migracyjnych krajów Europy Zachodniej i USA w latach 1945–1973 (łączenie rodzin, kraj pochodzenia) 43 2.4. Imigranci na zamówienie – zmiany w polityce migracyjnej w Europie i USA od końca lat 80. XX wieku 45 2.4.1. Migranci wysoko i średnio wykwalifikowani w Europie – kanały rekrutacji 45 2.4.2. Migranci wysoko i średnio wykwalifikowani w USA – kanały rekrutacji 48 2.5. Pozostałe programy zatrudniania cudzoziemców w Europie i w USA 50 2.5.1. Pozostałe programy zatrudniania cudzoziemców w Europie 50 2.5.2. Pozostałe programy zatrudniania cudzoziemców w USA 51 2.5.3. Pozostałe (wybrane) rodzaje wiz i ułatwień umożliwiających pracę w USA 52 2.6. Polityki państw UE-15 wobec pracowników z nowych państw członkowskich ubiegających się o pracę w UE-15 53 2.7. Rekrutacja pracownicza poprzez korporacje 56 ROZDZIAŁ 3. WPŁYW INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ NA POLSKI RYNEK PRACY ORAZ NA MIĘDZYNARODOWĄ MIGRACJĘ 58 3.1. Sytuacja demograficzna i czynniki zmian na rynkach pracy krajów UE-15 59 3.2. Sytuacja demograficzna i czynniki zmian na rynkach pracy w Polsce 64 3.3. Bilans kosztów i korzyści najnowszej fali migracji zarobkowych z Polski oraz konsekwencje tego odpływu 66 ROZDZIAŁ 4.CZY UPADEK MITU AMERYKI? BADANIE NAD LEGALNYMI MIGRACJAMI ZAROBKOWYMI Z POLSKI DO STANÓW ZJEDNOCZONYCH PO 1 MAJA 2004 ROKU 73 4.1. Wyniki badania 81 4.1.1. Podstawowe cechy demograficzno-społeczne analizowanej zbiorowości 81 4.1.2. Strategie migracyjne: zarobki, oszczędności, inwestycje 83 4.1.3. Społeczno-prawna przestrzeń migracyjna otoczenia respondentów. Atrakcyjność USA jako kraju migracji 89 4.1.4. Inne doświadczenia migracyjne respondentów – percepcja USA i UE na tle własnych doświadczeń z pobytów w UE 95 4.2. Podsumowanie 98 ROZDZIAŁ 5. CZY NAPRAWDĘ ANGLIA TO RAJ? BADANIE NAD LEGALNYMI MIGRACJAMI ZAROBKOWYMI Z POLSKI DO WIELKIEJ BRYTANII PO 1 MAJA 2004 ROKU 99 5.1. Wyniki badania 101 5.1.1. Podstawowe cechy demograficzno-społeczne analizowanej zbiorowości 101 5.1.2. Praca za granicą, praca w Wielkiej Brytanii 106 5.1.3. Strategie migracyjne: zarobki, oszczędności, inwestycje 116 5.1.4. Powroty 122 5.1.5. Partycypacja w życiu politycznym Wielkiej Brytanii i Polski 125 5.1.6. Integracja w Wielkiej Brytanii 128 5.2. Podsumowanie – wnioski z badań 130 ROZDZIAŁ 6. WNIOSKI I REKOMENDACJE DLA POLITYKI MIGRACYJNEJ POLSKI 134 BIBLIOGRAFIA 143 INDEKS NAZWISK 150 CENTRUM STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH 152 WYKAZ PUBLIKACJI CSM 153