Firma we współczesnej myśli ekonomicznej
Teoria firmy jest, obok teorii rynków i konkurencji, najważniejszą częścią współczesnej mikroekonomii. Jej osiągnięcia mają istotne znaczenie dla opisu i wyjaśniania decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie w kwestiach rozmiarów i struktury produkcji, cen oferowanych do sprzedaży dóbr i usług oraz wielkości i struktury ponoszonych dla ich wykonania nakładów. Praktycznie nie ma podręcznika do mikroekonomii, w którym nie poruszano by zagadnień związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Problematyka ta jest również przedmiotem ciągłych zainteresowań nauk o zarządzaniu. Pojęcia firmy i przedsiębiorstwa używane są zwykle zamiennie, chociaż z punktu widzenia mikroekonomii nie są one tożsame. Tylko w przypadku przedsiębiorstwa wytwarzającego na wymianę jeden produkt można je traktować jako synonimy. współczesny świat firm (przedsiębiorstw) jest niezwykle bogaty i zróżnicowany. Wiedza potoczna i teoretyczna jest w tym zakresie ogromna. Jednakże, pomimo dynamicznego rozwoju badań teoretycznych i empirycznych dotyczących problematyki przedsiębiorstwa, ciągle nie ma jednomyślności i precyzji co do tak fundamentalnych kwestii, jak: status ontologiczny firmy, czynniki determinujące jej wielkość i wewnętrzną strukturę, cele działalności przedsiębiorstw, sposób ich zachowania się na rynku, wpływ otoczenia na efekty działalności firmy, ocena warunków sukcesu i przyczyn porażek, powody zróżnicowania populacji przedsiębiorstw w branży czy wreszcie tak podstawowa sprawa, jak przyczyny powstawania firm. Listę tę można by bez problemu jeszcze wydłużyć, ale i bez tego łatwo docenić teoretyczną i praktyczną doniosłość wspomnianych wyżej problemów.
Wprowadzenie / 9
Rozdział 1. Neoklasyczna teoria firmy / 55
1.1. Charakterystyka neoklasycznego modelu przedsiębiorstwa / 55
1.2. Krytyka i obrona modelu neoklasycznego / 69
1.3. Wnioski / 84
Rozdział 2. Menedżerska teoria firmy / 90
2.1. Prekursorzy i głowni reprezentanci / 91
2.2. Własność i kontrola / 119
2.3. Wnioski / 140
Rozdział 3. Behawioralna teoria firmy / 143
3.1. Firma jako koalicja grup interesów / 143
3.2. Struktura organizacyjna a sposób i efektywność funkcjonowania firmy / 155
3.3. Koncepcja X-efektywności / 173
3.4. Relacje firmy z otoczeniem / 182
3.5. Ocena behawioralnej teorii firmy / 196
3.6. Wnioski / 200
Rozdział 4. Firma w nowej ekonomii instytucjonalnej / 203
4.1. Relacje kontraktowe jako podstawa ekonomicznej teorii firmy / 203
4.2. Teoria kosztów transakcyjnych / 214
4.3. Teoria agencji / 252
4.4. Ewolucyjna teoria firmy / 274
4.5. Wnioski / 298
Rozdział 5. Przedsiębiorstwo w teorii gospodarki socjalistycznej / 300
5.1. Istota i pozycja przedsiębiorstwa w gospodarce socjalistycznej / 301
5.2. Behawioralne aspekty przedsiębiorstwa socjalistycznego / 330
5.3. Ocena dokonań teorii przedsiębiorstwa socjalistycznego / 341
5.4. Wnioski / 349
Rozdział 6. Ekonomiczna teoria firmy a procesy zmian systemowych w gospodarkach postsocjalistycznych / 352
6.1. Propozycje kierunków badań / 353
6.2. Znaczenie modelu przedsiębiorstwa państwowego / 365
6.3. Przekształcenia własnościowe / 381
6.4. Ścieżki wejścia do biznesu / 396
6.5. Przedsiębiorstwo i przedsiębiorczość w modelach transformacji / 408
6.6. Problemy metodologiczne / 425
6.7. Wnioski / 434
Rozdział 7. Ontologia i epistemologia firmy / 438
7.1. Podstawowe pytania filozofii nauki / 438
7.2. Ontologia firmy / 445
7.3. Epistemologia firmy / 482
7.4. Wnioski / 531
Uwagi końcowe / 540
Wykaz literatury / 571