Dzieje i martyrologium Unii św. na Litwie w świetle żywota i pamiętników ks. Grzegorza Micewicza , kapłana obrządku unickiego

Dzieje i martyrologium Unii św. na Litwie w świetle żywota i pamiętników ks. Grzegorza Micewicza , kapłana obrządku unickiego

Seria wydawnicza „Pro Ecclesia, Unione et Polonia” ma za zadanie przybliżyć mało znane dokumenty i wydarzenia z dziejów Kościoła unickiego wkomponowane w ciąg i logikę polskiej historii, tradycji polskich Kresów, polskiego patriotyzmu, a także w całość trwania cywilizacji zachodniej na jej styku z cywilizacją prawosławną. Feliks Koneczny pisał, że „stwierdzić należy, że chociaż obrządku greckokatolickiego, był to jednak lud polski".

Ten sam autor przybliżając czytelnikom dzieje trwania unitów przy wierze i polskości odwołał się do świadectwa niezwykłego uczestnika tych wydarzeń, kapłana Grzegorza Micewicza, duchownego obrządku unickiego, który pozostawił po sobie interesujące i mało obecnie znane wspomnienia, opisujące jego posługę duszpasterską w czasie likwidacji Cerkwi greckokatolickiej. Wyjaśniając przynależność cywilizacyjną ludności unickiej, genialny twórca teorii cywilizacji w swej argumentacji odwoływał się do powiązania polskości i Cerkwi unickiej z pierwotnie lechickim podłożem etnicznym mieszkańców Ziemi Chełmskiej i Rusi Czerwonej.

Pozostawiając na marginesie spory wokół trudnych do zweryfikowania zagadnień ginących w mrokach dziejów i będących w znacznej mierze w gestii archeologów i historyków mediewistów, z pewnością można stwierdzić, iż innej świadomości i tożsamości niż polska oświecone elity unickie na Ziemiach Zabranych nie posiadały. Jako przykład takiego świadectwa wykorzystuje prof. Koneczny zapiski z czasów prześladowania Unii autorstwa właśnie ks. Grzegorza Micewicza. Ważne one są nie tylko z powodu osoby kapłana pozostającego wiernym Cerkwi greckokatolickiej i tradycji unickiej, ale także dlatego, że obrazowały one, „jak te sprawy wyglądały na prowincji, na parafiach wiejskich i małomiasteczkowych”, które szczegółowo zostały opisane przez jednego z prześladowanych unitów. (fragment Wstępu)