W Co to jest myślenie? staram się za pomocą narzędzi dostarczonych przez filozofię Kanta rozjaśnić problem związku między percepcją a pojęciami, który ujmuję pod postacią tzw. problemu kierowania się regułą. Argumentuję, po pierwsze, że możemy pod pewnym względem utożsamiać myślenie i percepcję, a sam problem kierowania się regułą oddalić jako wynik źle postawionego zagadnienia badawczego. Po drugie, wskazuję na to, że warunkiem możliwości kierowania się regułą jest umiejętność odróżniania reguł istotnych i nieistotnych. Brak tej ostatniej umiejętności Kant nazywa głupotą.
Rozprawa dr. Piotra Kozaka (…) jest jedną z ważniejszych i ciekawszych pozycji w literaturze polskiej poświęconej filozofii Kanta i ogólnym zagadnieniom epistemologicznym.
Prof. UW, dr hab. Marcin Poręba
Rozprawa Piotra Kozaka jest świadectwem ogromnej, rzetelnej i rozłożonej w czasie pracy badawczej w nią włożonej. Udało mu się pokazać, co takiego w podtrzymanie i aktualizację szeregu założeń Kantowskich wnosi kilka dyscyplin: zwłaszcza filozofia transcendentalna oraz epistemologia i filozofia umysłu o proweniencji analitycznej. […] Przedłożoną rozprawę oceniam jako niezwykle wartościową poznawczo, wybitną pod względem skali zamierzeń badawczych i jakości ich ostatecznej realizacji. Autor kompetentnie podjął doniosłe, centralne wręcz zagadnienie podmiotowych warunków poznania, myślenia i sądzenia.
Prof. UAM, dr hab. Ewa Nowak
W swej pracy Piotr Kozak wykonał bardzo wiele pożytecznej i wartościowej filozoficznie pracy badawczej. Sądzę również, że z powodzeniem obronił on wyjściową tezę i wykazał słuszność przyjętych założeń. Są one wartościowe poznawczo i oryginalne.
Prof. dr hab. Iwona Lorenc
Piotr Kozak (1983) – studiował filozofię i architekturę w Gdańsku, doktorat (2015) na Uniwersytecie Warszawskim. Autor książki Wychować Boga. Estetyka antropologiczna Alexandra G. Baumgartena (Warszawa 2013). Uczeń prof. Marcina Poręby.
Podziękowania 9 Wykaz skrótów 10 Wstęp 11 A. Pojęcia a mit danych 11 B. Związek pojęć i zmysłowości – krytyka 13 C. Kantowska teoria pojęć 19 D. Kant a problem kierowania się regułą 24 E. Założenia interpretacyjne 30 F. Przegląd treści 38 Rozdział 1 Zmysłowość, naoczność, pojęcia – wstępny zarys problematyki 43 1.1. Zmysłowość i receptywność 43 1.1.1. Wstępny zarys pojęcia zmysłowości 43 1.1.2. Receptywność i wrażenia zmysłowe 46 1.1.3. Wrażenia a naoczność 53 1.2. Pojęcia i naoczność 56 1.2.1. Pojęcia i naoczność jako przedstawienia świadome 58 1.2.2. Pojęcia i naoczność jako percepcja przedmiotowa 61 1.2.3. Przedstawienia jednostkowe i ogólne 63 1.2.4. Bezpośrednie i pośrednie odniesienie przedmiotowe 64 1.2.5. Przedstawienia jako cechy 68 1.2.6. Jasność i wyraźność przedstawień 74 1.3. Pojęcia, sądy i funkcje 84 1.3.1. Operacja syntezy 87 1.3.2. Naoczność i sądy. Synteza zmysłowa 90 1.3.3. Pojęcia jako orzeczenia możliwych sądów 94 1.3.4. Logiczne oraz realne użycie intelektu 96 1.3.5. Pojęcia jako funkcje 99 Rozdział 2 Synteza ujmowania, odtwarzania i rozpoznawania 102 2.1. Synteza ujmowania w naoczności 103 2.2. Synteza odtwarzania w wyobraźni 108 2.3. Synteza rozpoznawania w pojęciu 114 2.3.2. Pojęcia jako reguły operacji syntezy 120 2.3.3. Związek syntezy ujmowania, odtwarzania i rozpoznawania 127 Rozdział 3 Schematyzm, władza sądzenia i problem kierowania się regułą 133 3.1. Schematyzm czystych pojęć intelektu 136 3.2. Schematy empiryczne 145 3.3. Schematy geometryczne 150 3.4. Konstruowanie pojęć a problem kierowania się regułą – pytanie metafizyczne 156 3.5. Schematy czystych pojęć intelektu 170 Rozdział 4 Estetyczna władza sądzenia i kierowanie się regułą – pytanie epistemologiczne 176 4.1 Problemy Kantowskiej teorii formowania pojęć 178 4.2. Normatywność pierwotna 187 4.3. Kierowanie się regułą i estetyczna władza sądzenia 194 4.3.1. Refleksyjna i determinująca władza sądzenia 197 4.3.2. Zasada celowości 201 4.3.3. Sąd smaku. Bezinteresowność i autoreferencyjność 203 4.3.4. Bezpojęciowość i powszechność sądu estetycznego 211 4.3.5. Celowość bez celu 226 4.3.6. Sensus communis i subiektywna konieczność sądów smaku 234 Rozdział 5 Reguły istotne i nieistotne – teleologiczna władza sądzenia 240 5.1. Regularność jako warunek konieczny kierowania się regułą 242 5.2. Mechanizm przyrody i technika przyrody 244 5.3. Arbitralność, konieczność i względność reguł 257 Zakończenie 265 Bibliografia 267 Summary 279 Indeks nazwisk 283