„Chowanna” 2010, R. 53 (66), T. 1 (34): Dzieciństwo – witraż bolesny - 11 Dziecko i dzieciństwo jako wartość a współczesność
Krzywdzenie dzieci stanowi jeden z żywo dyskutowanych oraz naukowo i praktycznie podejmowanych tematów. Badania ujawniające rozmiar zjawiska uderzyły społeczność międzynarodową zakresem i formami zaniedbania i przemocy, jakim podlegają dzieci w wielu regionach świata. Od wielu lat obserwuje się podejmowanie licznych inicjatyw mających na celu ograniczenie występowania zachowań, sytuacji i warunków, jakie uznawane są za krzywdzenie dzieci. Zarysowuje się potrzeba ukazania zjawiska jako problemu o wielu obliczach, potrzeba przełamania społecznego stereotypu, w świetle którego przemoc wobec dzieci to jedynie problem kryminalny i prawny, a w dodatku występujący w ograniczonych społecznie przestrzeniach. Z tego też względu swój udział w badaniach zaznaczają specjaliści z zakresu medycyny, socjologii, psychologii, prawa czy pedagogiki, a na istniejące zapotrzebowanie starali się odpowiedzieć autorzy tekstów pomieszczonych w niniejszym tomie. Poszczególne opracowania pozwalają naświetlić zjawisko jako mające miejsce zarówno w teraźniejszości, jak i przeszłości, w różnych rejonach świata, różnych środowiskach i rodzinnych, i szkolnych, ukazując krzywdę wyrządzaną świadomie, krzywdę przez zaniedbanie (np. dziecka chorego czy dziecka wybitnie uzdolnionego), a także krzywdę przez niepodjęcie działań pomocowych. W tomie prócz recenzji prac z zakresu prezentowanej problematyki pomieszczono – między poszczególnymi tekstami – wstrząsające fragmenty autobiograficznej książki osoby w dzieciństwie maltretowanej, wykorzystywanej seksualnie i zaniedbywanej.
SPIS TREŚCI
Wstęp (Ewa Jarosz) / 5
Artykuły
BARBARA SMOLIŃSKA-THEISS
Rozwój badań nad dzieciństwem — przełomy i przejścia / 13
Bolesne dzieciństwo — przeszłość, teraźniejszość, a czy przyszłość?
JADWIGA BIŃCZYCKA
Korczakowski witraż dziecięcy / 27
TADEUSZ PILCH
„Miliard dzieci bez szczęścia” / 41
JÓZEFA BRĄGIEL
Historia zainteresowań przemocą wobec dzieci w odsłonach / 51
EWA JAROSZ
Krzywdzenie dzieci — piętno społeczne? / 61
Krzywda dziecka — różne oblicza problemu
MONIKA SAJKOWSKA
„Myślałam, że mi serce pęknie” — refleksje rodziców stosujących kary fizyczne wobec dzieci / 79
EWA SYREK
Krzywdzenie dziecka w rodzinie przez zaniedbywanie lecznicze / 89
MARIA DEPTUŁA
Piętno samotnego dzieciństwa. Przywiązanie i praktyki rodzicielskie jako przyczyny odrzucenia dziecka przez rówieśników / 95
BEATA DYRDA
Trudne dzieciństwo dziecka zdolnego / 109
Ochrona wartości dziecka
ANNA NOWAK
Prawna ochrona wartości dziecka i dzieciństwa / 119
KATARZYNA SEGIET
Dziecko i dzieciństwo jako wartość a współczesność / 129
MONIKA CZYŻEWSKA
„Efekt widza” — nieudzielanie pomocy dzieciom krzywdzonym a środowisko szkoły / 139
Pomniejszanie krzywdy
MARTA HERZBERG
Wspomaganie rozwoju emocjonalnego dzieci odrzucanych przez rówieśników / 153
WIOLETTA JUNIK
„Na przekór przeciwnościom losu” — jak wzmacniać reziliencję dzieci z rodzin z problemem alkoholowym / 163
Recenzje
Roy Howarth, Pam Fisher: Jak pokonywać problemy behawioralne i emocjonalne u dzieci i młodzieży. [Przeł. Rafał Lisowski] Warszawa, Wydawnictwo K.E. Liber 2005 (Beata Pituła) / 179
Psychospołeczne aspekty życia rodzinnego. Red. Teresa Rostowska, Aleksandra Peplińska. Warszawa, Wydawnictwo Difin 2010 (Beata Pituła) / 183
Janusz Gajda: Antropologia kulturowa. Kultura obyczajowa początku XXI wieku. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2008 (Teresa Wilk) / 187