Wieki Stare i Nowe. T. 5 (10) - 10 Władze czechosłowackie a mniejszość słowacka w Polsce (1947—1956)
Adresatami rocznika „Wieki Stare i Nowe” są głównie środowiska akademickie, ale także nauczyciele i wszyscy miłośnicy historii. W tomie piątym czasopisma zamieszczone zostały artykuły i materiały źródłowe dotyczące zagadnień z historii starożytnej oraz nowożytnych i najnowszych dziejów Polski i Śląska. Spośród kilku zamieszczonych w niniejszym tomie artykułów warto zwrócić uwagę na ciekawe rozważania Agnieszki Bartnik związane ze znaczeniem zwierząt w kultach ludów indoeuropejskich, a konkretnie psie, jako atrybucie bóstw w wierzeniach plemion celtyckich, a także analizę dróg kariery polityczno-wojskowej Gajusza Anniusza, wysłannika Sulli do Hiszpanii w 81 roku p.n.e., gdzie mieścił się jeden z ośrodków oporu i azylu przeciwników cesarza. Polecamy też czytelnikowi ciekawy przyczynek do dziejów gospodarczych Śląska w okresie międzywojennym autorstwa Piotra Rygusa, a mianowicie charakterystykę udziału przedstawicieli przemysłu ciężkiego i instytucji samorządowych województwa śląskiego w Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku. Łukasz Mroczek charakteryzuje sytuację społeczno-polityczną w okręgu bielsko-bialskim w pierwszych miesiącach po zakończeniu działań wojennych. Z kolei znawca stosunków polsko-czechosłowackich, Krzysztof Nowak, omawia w obszernym studium stosunek władz czechosłowackich do mniejszości słowackiej w Polsce w latach 1947–1956. Z materiałów źródłowych warto zwrócić uwagę na sprawozdania z dwóch transportów przesiedleńców z powiatu Biała Krakowska na Ziemie Zachodnie w 1945 roku. Jest to problematyka mało znana, szczególnie jeśli chodzi o gehennę i trudy transportu, jakie musieli przeżyć wszak ochotnicy na wyjazd, którzy niejednokrotnie pozbyli się wcześniej swojego majątku i nawet chcąc wrócić – nie mieli do czego. Drugie ze źródeł dotyczy Śląskiego Instytutu Naukowego – placówki wielce zasłużonej dla nauki śląskiej, nawiązującej do tradycji przedwojennego Instytutu Śląskiego. Jednocześnie, głównie w latach 70., Instytut stał się wykonawcą poruczeń władz PZPR województwa katowickiego. W 1992 roku został rozwiązany, co do dziś budzi wiele kontrowersji. Niniejszym publikujemy Protokoły posiedzeń Dyrekcji i Kolegium Instytutu z okresu tzw. "karnawału Solidarności”.
Treść
Słowo wstępne (Sylwester Fertacz, Agata A. Kluczek) / 7
Artykuły
Agnieszka Bartnik
Pies w wierzeniach plemion celtyckich / 11
Tomasz Ładoń
Kariera Gajusza Anniusza w świetle źródeł literackich i numizmatycznych / 29
Agata Muszyńska
Zosia Sieniawska (1699—1771) w listach do ojca / 39
Paulina Królik
Metryki chrztów parafii ewangelicko-augsburskiej w Cieszynie jako źródło do badania problemów demograficznych społeczności ewangelickiej w latach 1709—1759 / 49
Adam Kubacz
Księga zapowiedzi z Wojnowic jako XIX-wieczny zabytek piśmiennictwa polskiego / 67
Piotr Rygus
Udział przedstawicieli przemysłu ciężkiego i samorządu województwa śląskiego w Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku / 82
Anna Glimos-Nadgórska
Szkolnictwo zawodowe oraz dokształcające w województwie śląskim i w Zagłębiu Dąbrowskim w dwudziestoleciu międzywojennym / 114
Sylwia Wysińska
Wizerunek Rudolfa Hössa jako osoby prywatnej (na podstawie akt procesowych i relacji więźniów KL Auschwitz-Birkenau) / 137
Łukasz Mroczek
Sytuacja społeczno-polityczna w okręgu bielsko-bialskim w 1945 roku / 156
Krzysztof Nowak
Władze czechosłowackie a mniejszość słowacka w Polsce (1947—1956) / 185
Teksty źródłowe
Adam Kubacz
Majątek Łaskarzówka w świetle urbarza z 1728 roku / 205
Łukasz Mroczek
Sprawozdania z pierwszego i drugiego transportu przesiedlonych z powiatu Biała Krakowska na Ziemie Zachodnie w roku 1945 / 220
Maciej Fic
Śląski Instytut Naukowy w Katowicach w okresie „karnawału Solidarności” (na podstawie posiedzeń Dyrekcji i Kolegium Instytutu) / 233
Recenzje
Bartosz B. Awianowicz: Monety Republiki Rzymskiej. Kompendium. Toruń 2010 (Agata A. Kluczek) / 281