Trzydzieści morgów

Trzydzieści morgów

W tym niezbyt długim utworze autorstwa Kosiakiewicza (1863-1918) odnajdziemy znakomicie odmalowaną polską wieś ze schyłku XIX wieku i obraz polskiego chłopa, z wszystkimi jego cechami, których bez wątpienia można by się doszukać – mimo całkowitego przeobrażenia się świata – i w dzisiejszych wieśniaków. Oto fragment opowiadania oddający klimat twórczości tego zapomnianego już trochę autora: „Dzień się poczynał. Naprzód ze wschodu szło świtanie i przecierać zaczynało ciemności nocne. Wtedy obudziły się ptaki w trawach śpiące i świergotać zaczęły i harmider robić jakby na jarmarku jakim. Potem poczerwieniało na wschodzie, jakby kto tam krwawej farby rozlał i pomalutku w tej czerwieni wychodzić zaczęło zza ziemi na niebo słoneczko.  W Bratkowie ruch powstał. Ledwo co nieco światła wsunęło przez okno do której izby, zaraz budził się czujny gospodarz i skrzętna gospodyni podnosiła ze snu dzieci, lub parobków, lub dziewki i nie za długo w zagrodzie każdy brał się do swojej roboty. Wszystkiego tego nie widział już w owym dniu stary Tomasz, bogaty włościanin, który od dwóch miesięcy złożony ciężką chorobą, nie podnosił się z łóżka. Zmarł on w nocy prawie niespodziewanie. Choć chorował bowiem, nie myślano, aby takiego silnego chłopa tak prędko choroba na śmierć zmogła. A jednak zmogła. Leży oto na łóżku na wznak, nieruchomy, z głową zadartą do góry, z otwartymi ustami, z oczami patrzącymi sztywnie we drzwi komory. Zmienił się trochę po śmierci. Pożółkł cały i, choć nie dawno kazał się ogolić, cała broda i górna warga porosły siwymi sterczącymi, niby szczeciny, włosami...”.