Tryptyk piastowski: "Kazimierz Wielki", "Jadwiga, królowa polska", "Piast" Juliana Ursyna Niemcewicza
W trudnym, napiętnowanym dramatyzmem okresie 1792–1830 w Niemcewiczu widziano kwintesencję polskości i pewien typ jej reprezentatywności. „Piękny starzec”, którego wizerunek urabiała opinia publiczna na wzór „sławnych mężów” Plutarcha, wychodził ze swoimi poglądami i postawami oraz twórczością naprzeciw powszechnym w tym czasie dociekaniom nad charakterem narodowym Polaków. Był, jak sam twierdził, człowiekiem „czterech epok historycznych”, obywatelem dwóch światów, uczestnikiem dwóch zrywów narodowowyzwoleńczych i trzykrotnym wygnańcem; ponadto posłem, więźniem, rycerzem, rolnikiem. Równie imponująco przedstawia się jego twórczość literacka. Próbował swych sił w wielu gatunkach literackich, będąc kodyfikatorem niektórych z nich, innych zaś przykładnym realizatorem. Książka „Tryptyk piastowski: «Kazimierz Wielki», «
Jadwiga, królowa polska», «Piast» Juliana Ursyna Niemcewicza” w znaczącym stopniu wzbogaca stan wiedzy nad późnooświeceniowym dramatem i twórczością Niemcewicza. Historycznoliteracki wstęp wprowadza w lekturę tekstów. Część źródłowa edycji charakteryzuje się godną podkreślenia starannością edytorską, zarówno merytoryczną jak i estetyczną. Zaopatrzona została bogatymi przypisami, w których autorka z rozwagą wyjaśnia zawiłe niekiedy kwestie leksykalno-semantyczne oraz trafnie rozpoznaje aluzyjny charakter fragmentów dramatów odnoszących się do aktualnych wydarzeń politycznych.
Słowo wstępne / 8
Wprowadzenie do lektury / 12
Niemcewicz. Niespokojny duch / 14
Próba portretu / 14
W rodzinnym domu / 15
Szkoła / 21
Niemcewicz i Czartoryscy / 26
W kręgu przyjaciół i znajomych / 44
„Żywy jak ogień” – romanse, miłości, stałe związki / 84
Podróże Niemcewicza / 99
Wkół Piastów. Kazimierz Wielki, Jadwiga i Piast jako reprezentanci dynastii w oświeceniu / 122
Kazimierz Wielki, czyli historia w służbie polityki / 152
„Trzeba wymówić to zaklęte słowo: Polska” – Jadwiga, królowa polska / 172
W stronę słowiańskiej arkadii – Piast / 192
Teatr Niemcewicza. Kazimierz Wielki, Jadwiga, królowa polska i Piast w opinii współczesnych / 212
Sztuki / 234
Kazimierz Wielki / 236
Jadwiga, królowa polska / 294
Piast / 348
Plan / 386
Komentarz edytorski / 390
Wykaz znaków i skrótów / 392
Opis źródeł / 395
Nota językowa / 404
Zasady transkrypcji / 406
Aparat krytyczny / 412
Objaśnienia / 446
Bibliografia / 492
Spis ilustracji / 511