Szata roślinna wybranych fragmentów dolin Noteci i Kanału Bydgoskiego jako efekt zróżnicowania warunków siedliskowych i gospodarki człowieka
Publikacja przynosi interesujące wyniki urozmaiconych badań nad florą, roślinnością i strukturą krajobrazu przykładowych fragmentów dolin rzecznych. Przy tym łączy podejście geobotaniczne z krajobrazem, poprzez zastosowanie rozmaitych wskaźników z obu tych dziedzin wiedzy przyrodniczej, co nie jest jeszcze podejściem bardzo powszechnym, więc w pewnym sensie mającym cechy nowatorstwa. Głównymi celami pracy, poza uzupełnieniem wiedzy na temat szaty roślinnej Noteci i Kanału Bydgoskiego, jest: charakterystyka i porównanie struktury rzeczywistych krajobrazów roślinnych dwóch dolin rzecznych; porównanie szaty roślinnej sąsiadujących ze sobą dolin, mających różną geomorfologię oraz historię zagospodarowania oraz ocena stopnia przekształcenia flory, roślinności i krajobrazów roślinnych w zależności od natężenia presji człowieka i zróżnicowania siedliskowego.
Od autorki 9
WSTĘP 11
1. CHARAKTERYSTYKA TERENU BADAŃ 15
1.1. Położenie i regionalizacje 15
1.2. Geomorfologia 16
1.3. Gleby 18
1.4. Wody 19
1.5. Klimat 22
1.6. Historia osadnictwa i zagospodarowanie terenu 24
1.7. Szata roślinna 30
1.7.1. Historia flory i roślinności 30
1.7.2. Potencjalna roślinność naturalna 32
1.8. Formy ochrony przyrody 33
2. MATERIAŁY I METODY 35
2.1. Powierzchnie próbne 35
2.2. Badania terenowe 37
2.3. Analizy flory 38
2.4. Analizy zbiorowisk roślinnych 42
2.5. Analizy statystyczne 43
2.6. Wskaźniki (metryki) krajobrazowe 44
2.7. Kryteria waloryzacji przyrodniczej 47
3. ZRÓŻNICOWANIE PRZESTRZENNE WYRÓŻNIONYCH JEDNOSTEK KRAJOBRAZOWYCH ORAZ METRYKI KRAJOBRAZOWE 49
4. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SZATY ROŚLINNEJ WYBRANYCH FRAGMENTÓW DOLIN RZECZNYCH 56
4.1. Flora 56
4.2. Zbiorowiska roślinne 74
5. CHARAKTERYSTYKA SZATY ROŚLINNEJ WYRÓŻNIONYCH TYPÓW KOMPLEKSÓW ZBIOROWISK ROŚLINNYCH 81
5.1. Kompleks roślinności lasów zgodnych z siedliskiem 81
5.2. Kompleks roślinności zaroślowej 97
5.3. Kompleks roślinności wodnej, szuwarowej oraz leśnej starorzeczy i ich obrzeży 107
5.4. Kompleks roślinności wodnej i szuwarowej cieków wodnych 116
5.5. Kompleks roślinności szuwarów wielkopowierzchniowych 125
5.6. Kompleks roślinności wodnej i szuwarowej stawów rybnych 132
5.7. Kompleks roślinności użytków zielonych 141
5.8. Kompleks roślinności wodnej i szuwarowej torfianek i oczek wodnych 151
5.9. Kompleks roślinności leśnych zbiorowisk zastępczych i nasadzeń 159
5.10. Kompleks roślinności muraw kserotermicznych 168
5.11. Kompleks roślinności ziołoroślowej 175
5.12. Kompleks roślinności ruderalnej dróg gruntowych 182
5.13. Kompleks roślinności ruderalnej nasypów kolejowych i torowisk 190
5.14. Kompleks roślinności ruderalnej zabudowy wiejskiej 198
5.15. Kompleks roślinności segetalnej i ruderalnej ogródków działkowych 205
5.16. Kompleks roślinności ruderalnej dróg bitych 211
5.17. Kompleks roślinności ruderalnej zabudowy miejskiej 219
5.18. Kompleks roślinności segetalnej i ruderalnej ugorów i nieużytków 225
5.19. Kompleks roślinności segetalnej i ruderalnej pól uprawnych oraz miedz 232
5.20. Kompleks roślinności ruderalnej terenów poeksploatacyjnych 240
6. PORÓWNANIE SZATY ROŚLINNEJ WYRÓŻNIONYCH TYPÓW KOMPLEKSÓW ZBIOROWISK ROŚLINNYCH 245
6.1. Powierzchnie i liczby wydzieleń 245
6.2. Porównanie flory 247
6.3. Porównanie zbiorowisk roślinnych 265
7. PORÓWNANIE SZATY ROŚLINNEJ TRANSEKTÓW 274
7.1. Porównanie powierzchni transektów oraz udziału typów kompleksów zbiorowisk roślinnych 274
7.2. Porównanie flory 277
7.3. Porównanie zbiorowisk roślinnych 287
8. ZASTOSOWANIE METRYK KRAJOBRAZOWYCH I WSKAŹNIKÓW GEOBOTANICZNYCH W OCENIE WALORÓW PRZYRODNICZYCH 293
PODSUMOWANIE I WNIOSKI 301
LITERATURA 314
Summary 341
Aneks 1. Wykaz i charakterystyka gatunków roślin naczyniowych w kompleksach zbiorowisk roślinnych doliny Noteci i Kanału 353
Aneks 2. Wykaz systematyczny i charakterystyka roślinności w kompleksach zbiorowisk roślinnych doliny Noteci i Kanału Bydgoskiego 395
Fotografie 421