Stara baba i Goethe

Stara baba i Goethe

Stary Poeta i Stara Dionizyjska Baba (łac. anus ebria) - to postaci, które sytuują się na dwóch przeciwległych biegunach kulturowych modeli obrazowania oraz przeżywania sędziwego wieku, uchylania zasłony śmierci i przejścia w zaświaty. Tymczasem dla Tadeusza Różewicza, Czesława Miłosza i Jarosława Iwaszkiewicza figura zbuntowanej przeciw śmierci starki staje się literackim tematem, a nawet - zapomnianym, choć archetypicznym - konkurencyjnym względem społecznie preferowanych, wzorcem przeżywania podeszłego wieku. Wspomniani twórcy, zmagający się z doświadczeniem obcości i destrukcji własnego ciała oraz bliską perspektywą jak najbardziej jednostkowej i indywidualnej śmierci, tworzą przekorne i zarazem wnikliwe literackie „autoportrety" własnej starości, dokonując w swych seniliach transgresji obrazu-kliszy Starego Poety. Na swą przewodniczkę wybierają właśnie Dionizyjska Babę, która w ich oczach staje się rywalką usankcjonowanych przez kulturę postaci „wielkich starców", takich jak Tołstoj czy Goethe. Za jej przykładem czcigodnemu, poddanemu kulturowemu liftingowi, obliczu starości nadają bakchiczny, syleniczny i zarazem błazeński uśmiech - niekiedy wesoły, niekiedy żałosny, ale zawsze poszukujący eschatologii ostatecznej w upojeniu życiem.

Wnikliwe, erudycyjne studium toposu starości, wyróżniające się oryginalnością i przygotowane z filologiczną kompetencją.
Z recenzji dr hab. Anny Pilch, prof. UJ