Spór o Wyspy Kurylskie

Spór o Wyspy Kurylskie

Źródłem japońsko-rosyjskiego sporu o Wyspy Kurylskie są nieprecyzyjne regulacje dotyczące strat terytorialnych Japonii po drugiej wojnie światowej. Sformułowania użyte w aktach prawa międzynarodowego oraz ich odmienne interpretacje przez strony sporu zaprowadziły je w „ślepy zaułek” w kwestii kurylskiej. Tym sposobem obszar peryferyjny w sensie geograficznym stał się kluczowym ogniwem w ich wzajemnych stosunkach. Jego znaczenie wykracza poza politykę zagraniczną i bezpieczeństwa obu państw czy ich gospodarkę — wyspy są ważnym elementem wizerunków, które prezentują światu.

Przyjęcie krytycznej perspektywy pozwoliło przyjrzeć się konfliktowi wokół archipelagu szeroko. Prawo okazuje się bowiem tylko jednym z regulatorów stosunków społecznych, w tym międzypaństwowych, i to zdecydowanie nie najbardziej znaczącym. Spór o Wyspy Kurylskie to przykład rywalizacji mocarstw, które swoje imperialne ambicje próbują ukryć za argumentami prawnymi, pozostając obojętnymi na los tych, którzy nie mieszczą się w kategorii „narodów cywilizowanych”.

Wychodząc poza utarte schematy dochodzenia roszczeń terytorialnych, autor zwraca uwagę na przemilczany przez prawo międzynarodowe los wymarłych w XX wieku gospodarzy Kuryli — Ajnów. Książka wypełnia lukę w wiedzy na temat prawnych i politycznych uwarunkowań sporu o archipelag. Pokazuje też, w jakim stopniu współczesne stosunki międzynarodowe oraz prawo odzwierciedlają uwarunkowane historycznie i kulturowo stosunki oparte na patriarchacie i przemocy.