Spinoza

Spinoza

Tłumaczenie i opracowanie naukowe: Jolanta Żelazna W Die grossen Philosophen, z którego pochodzi tekst Spinoza oddany do rąk czytelników, zamiarem Karla Jaspersa było przypomnienie postaci, które „urzeczywistniały filozofowanie w swej własnej praktyce”, a przy tym „oznaczają jak gdyby inkarnacje mocy ludzkich możliwości”. Przez szkicowanie ich biografii, referowanie poglądów na podstawie cytatów z ich dzieł pragnął zachęcić czytelników do samodzielnego przyswajania tekstów „tych wielkich” filozofów, których wyboru dokonały same dzieje. Każdy z nich był jedyny w swoim rodzaju, a piętno jego istoty odcisnęło się w myśleniu niedającym się sprowadzić do żadnego podręcznikowego omówienia. Każdy z nich, podobnie jak i ich dzieła, miał też swoje ograniczenia, wcale nieumniejszające jego wielkości. Potwierdza ją trwałe miejsce w „rzeszy wielkich”. Owa rzesza, czy też królestwo wielkich filozofów, tak jak każde ugrupowanie towarzyskie, społeczne i państwowe, ma swoją strukturę, a wielcy myśliciele i ich dokonania w naturalny sposób ukazują się w dziejach jako uczestnicy określonych kręgów myślowych. Jaspers grupuje swoich „wielkich” zgodnie z regułami wewnętrznych związków ich filozofii, nie zawsze pokrywających się z faktyczną chronologią historyczną. Ich zasługą i miarą wielkości jest to, że zamiast dezorientować nasze egzystencje, pragną pomóc nam je ugruntować. W odpowiedzi na możliwość docierania do rdzenia filozofii, daną wyłącznie dzięki nim, powinniśmy się stać czujni i wsłuchując się w ich przesłanie, dojść do własnego rozumnego wglądu. „W ich towarzystwie, najlepszym, jakie moglibyśmy znaleźć, dotrzemy do tego, czym sami możemy się stać. Wejście jest otwarte dla każdego”.